In het jubileumjaar van Pinkpop blikken we met betrokkenen terug aan de hand van 10 bepalende momenten waarmee 50 jaar Pinkpop-geschiedenis werd geschreven. Vandaag deel 3: hoe Pinkpop groeide dankzij de nationale tv. En het festival nationaal erfgoed werd.

Voordat Pinkpop ook in de huiskamer te zien was, werd er volop gediscussieerd of een televisieregistratie wel zo verstandig was. Jan Smeets: ‘Mensen zeiden: “Als je dat doet, blijft het publiek thuis tv-kijken.”’ Tv-maker Harry de Winter: ‘Het werkte juist andersom, maar ik moest veel moeite doen om dat te verkopen.’ De discussie verstomde vlak erna volledig. Op nationale tv uitgezonden worden, zo bleek, gaf landelijke appeal en was helemaal aantrekkelijk met slechts twee tv-zenders. In 1976, het jaar met Uriah Heep, kwam Pinkpop voor het eerst op de buis. De VARA maakte een serie reportages en leverde Willem van Beusekom als presentator. Daarna ging het stokje over naar de KRO, waar Harry de Winter een voortrekkersrol had. 

De Winter: ‘Pinkpop was het enige festival met landelijke appeal. Voor de KRO was het vooral van belang dat het in Limburg plaatsvond. Dat was samen met Noord-Brabant het rooms-katholieke territorium.’ De Winter was in 1978 niet op Pinkpop voor het beeld, hij nam het festival op voor de radio waar hij onder leiding van presentator Vincent van Engelen de show Rocktempel maakte. Het was niet vanzelfsprekend dat bands toestemming gaven om uitgezonden te worden. Sommigen wilden het nadrukkelijk niet. De Winter: ‘We mochten Thin Lizzy niet opnemen. Maar we stonden er toch. En de microfoons waren aan. We dachten: laten we het maar doen, misschien geven ze achteraf wel toestemming. De manager kwam tijdens het optreden al naar de kleine radiowagen. Hij ramde keihard met een hamer op de deur: ‘YOU ARE RECORDING.’ Wij reageerden niet. Hielden ons volledig stil. Dus nee, we hebben de opname niet uitgezonden. Het was vaak een strijd om leven en dood, maar zelden zo letterlijk.’ 

Een jaar later stond naast acht uur radio ook een uur tv in de bestelling. Nu liep Harry de Winter met een walkietalkie tussen de zeven cameramensen. Een videowagen kwam pas jaren later. De Winter: ‘We namen elf uur op. Een rolletje was goed voor tien minuten, dus we hadden er honderden bij ons. Daarna moest ik drie maanden monteren voor dat ene uur televisie. Het was mijn eerste programma als producent. Ik deed het samen met Vincent van Engelen.’ Jan Smeets: ‘Die jongens pakten het serieus aan.’

Jan Smeets: ‘We vonden het een goed idee om iemand te vragen die van de hoed en de rand wist. Dat werd Mart Smeets.'

© NPO

De Winter omschrijft hoe zo’n uitzending eruit zag. Hij die Jan Smeets ophaalt bij een vliegveld waar deze bijvoorbeeld vertelt dat een topact heeft gecanceld. Dan de wandeling door Geleen. De start bij de openingsact zoals T.C. Matic en daarna afwisselend optredens en backstage interviews in het Geleense zwembad. Bono, Ian Dury, Doe Maar, Madness, Kid Creole, ze kwamen allemaal voorbij. Er werd ingezet op het uitzenden van twee nummers, soms kregen ze er maar één of nul. De Winter: ‘Hein Fokker en Gerda Boerboom moesten eindeloze onderhandelingen doen. Je krijgt niet alles. Soms mis je de hoofdact. In 1983 hadden we wel Doe Maar en Nena maar geen Simple Minds.’ De Winter herinnert zich de goede kijkcijfers. Tussen de half miljoen en het hele miljoen. Plus de positieve waarderingscijfers, die destijds nog meetelden. Pinkpop op tv was een succes.

De Winter: ‘We hebben er destijds met de KRO voor gezorgd dat Pinkpop een nationaal gevestigde naam werd. We deden ook eindeloos vooraankondigingen. Dat was de deal met Jan Smeets. Het was gewoon promotie: Pinkpop komt eraan. Dat kon toen nog. Jammer dat KRO er na 1984 mee stopte. Het kwam bij de NPS terecht. Ik heb die hele afdeling nog overgekocht en hoopte dat ik ook Pinkpop zou krijgen, maar dat was niet zo. Jammer. Het was toch jaarlijks een mooi schoolreisje, eerst naar Pinkpop en daarna naar Werchter.’

In 1992 vond een nieuw hoogtepunt op mediavlak plaats: Pinkpop werd voor het eerst live wordt uitgezonden. Jan Smeets herinnert zich het slechte weer en de keuze voor de presentator die naast Jan-Douwe Kroeske opdook. Smeets: ‘We vonden het een goed idee om iemand te vragen die van de hoed en de rand wist. Dat werd Mart Smeets. Hij wist raad met elk onderwerp. Het werkte leuk, maar niet iedereen was het ermee eens. Er was best veel commentaar: wat is dat nou, Pinkpop?!’

Pinkpop is nationaal erfgoed geworden en de tv-uitzending ook. ‘De politiek heeft zich er zelfs mee bemoeid,’ vertelt Smeets. ‘Er was sprake dat je voor tv moest betalen. De Tweede Kamer besloot dat Pinkpop niet achter de decoder mocht komen. Vreemd, want we zijn toch een commerciële organisatie. Mij werd niets gevraagd. Maar ik was er wel mee verguld. Dat de mensen die het voor het zeggen hebben, zich met ons festival bemoeiden.’

In dit dossier wordt de historie van Pinkpop besproken aan de hand van tien bepalende momenten. Dit is het eerste deel. Op NPO 2 Extra tellen we in vijftig afleveringen af naar de vijftigste editie van Pinkpop, in deze nieuw gemonteerde archiefreeks van NTR/BNNVARA/VPRO (met medewerking van KRO). Veel van die uitzendingen mogen we ook online delen. 

Check ook de shows van o.a. Red Hot Chili Peppers, Urban Dance Squad en Faithless. De 50ste jubileum-edite van Pinkpop vindt plaats van 8 t/m 10 juni 2019 met o.a. Fleetwood Mac, Mumford & Sons en The Cure.