Op de set bij Teemong en Killer Kamal Op de set bij Teemong en Killer Kamal

Ik ben eventjes in de war. Ik lig voor een green screen op de grond, tussen de lakens naast een meisje dat ik niet ken. Teemong richt z’n camera op ons. Echt instructies krijgen we niet, maar hij lijkt te willen dat ik zo leeg mogelijk in de lens kijk. Alsof we net seks hebben gehad, maar daar nauwelijks plezier aan hebben beleefd, denk ik. Prima hoor, want vereeuwigd worden in een clip van de meest illustere clipmaker van Nederland, daar zeg je toch geen nee tegen?

Ik dacht dat ik de clipshoot van een andere bekende artiest zou bezoeken, maar die ging niet door. Aangezien Teemong zijn agenda toch al had geblokt voor een stel draaidagen, besloot hij de tijd te gebruiken voor ‘een klein project voor en met vrienden en 0 budget’: de enigmatische shock-rapper Killer Kamal. En wanneer hij daaraan werkt, kunnen alle mensen op de set ook in de clip belanden. Ik ook, dus.

‘Hmmm, ja, met je kontje naar Satan schudden’, instrueert Teemong het meisje even later droogjes. Zo nog filmt hij hoe de mannelijke tegenspeler ballonnen doet op een bankje terwijl zijn ogen wegdraaien. Vervolgens krijgt–ie ook nog een hondenriem om en ontstaat er een kolderieke vechtpartij. Teemong werkt zijn shotlijst in bizar hoog tempo af, hij schiet vaak hoogstens twee takes en gaat dan verder naar het volgende shot. Het ziet er allemaal behoorlijk absurd uit in deze Tilburgse green room, en ik heb echt geen flauw idee wat ik me moet voorstellen bij de video.

Nadat ik mijn sneakers weer heb aangetrokken, slof ik naar Lieke de Boer, vaste producer van Teemong (en ook manager/vrouw van Fresku). Zij kan haar lach nauwelijks inhouden. ‘Nee, ik weet ook nooit hoe zijn clips er uiteindelijk uit gaan zien’, zegt ze. Ook de andere mensen op de set lijken blind te vertrouwen op Teemong. Of nou ja. Nelly, het meisje naast wie ik eventjes op de grond lag, zucht. ‘Waar heb ik me nou weer in laten meeslepen?’ Ze speelt de hoofdrol in de clip, maar is vooral de stagiair van Lieke en nam de hele productie vandaag op zich. Het team bestaat verder louter uit vrienden en kennissen van Teemong, jonge gasten die voor de lol meewerken en achter de camera een beetje rellen.

Wanneer ik hem erom vraag, legt hij toch effe uit waar deze clip van Killer Kamal over gaat. ‘Het zijn twee simpele verhaaltjes over zwimpie en kechie, die elkaar kruisen: de jongen is verslaafd aan vrouwen, het meisje is verslaafd aan aandacht. Het is een zomers dansliedje, maar met niet zo’n vrolijke boodschap.’

(tekst gaat verder onder de foto)

Vraag vijf random hiphop-fans op straat om een Nederlandse clipmaker te noemen. Wedden dat ze stuk voor stuk met Teemong komen aanzetten? Hij is al een dik decennium de meest iconische muziekvideoregisseur van Nederland. Een paar hoogtepunten uit zijn gigantische oeuvre: hij maakte de prachtige clip van Winne’s Lotgenoot, veroorzaakte een aardschok in de mediawereld met video’s als ‘Witlof’ en ‘Zo Doe Je Dat’ en maakte het bijzondere Bijlmer-document ‘Legends’. Ook zijn recente werk is fantastisch: Mr. Polska die zijn hart uitstort in een Nirvana Unplugged-setting, Pietju Bell als Lil Dotan de cloutchasende trollenvanger die de haters aan zijn kont heeft kleven, maar ook serieuze clips van Boef en Lijpe.

Vaak zit er iets absurdistisch of surrealistisch in de clips van Teemong, het liefst zet hij je op het verkeerde been. Als Bizzey rapt over een feestje op het strand? Dan plaatst Teemong hem in een weiland met een skyline van de energiecentrale bij Roermond. Maakt hij een serieuze straatclip voor Pietju Bell, dan serveert hij alsnog een komisch toetje.

Zijn unieke toon is terug te leiden naar de eerste video’s die Teemong maakte, als klierende puber in de Eindhovense wijk Woensel. Hij zat op de Havo, maar belandde al net zo vaak op de gang als dat–ie in de klas zat. ‘Ik had zo’n klein fotocameraatje waar je een paar seconden mee kon filmen. Uit verveling begonnen Murda Turk en ik grappige filmpjes te maken. Het waren hele viezige absurdistische filmpjes die ik nog regelmatig terugkijk. Ik maakte ook filmpjes over een personage dat Kurt heette, hij was een soort viezige cracky halfgehandicapte guy die we zogenaamd in zijn leven volgden, we filmden wat hij voor droevige rotzooi uithaalde.’

Zo leerde hij ook Fresku kennen, met wie hij lollige filmpjes zoals Verdwaald begon te maken. Dat doen ze nog altijd in sketches rondom Willy Keurig, Gino Pietermaai en bitchassnigga. En dan waren er nog de opruiende satirische rappers Youssef & Kamal waar Teemong wel vaker mee werd geassocieerd. Zij richtten hun disstracks op Lange Frans, Baas B en Yes-R, maar ook op Hans Kazan, Martin Gaus en Geert Wilders. En die Kamal, die bedrijft nu al een tijdje een solocarrière als Killer Kamal.

(tekst gaat verder onder de video's)

Over de afgelopen jaren is zijn werkwijze nogal veranderd, vertelt Teemong zelf. Vroeger filmde, monteerde en regisseerde alles zelf. Dan kwam hij gewoon opdagen bij Winne, met zijn camera in een plastic tas en zonder al te strak vastomlijnd script. Waarop Winne natuurlijk compleet in de stress schoot. Teemong: ‘Dat vind ik een leuke manier van werken, een beetje aan het lot overlaten wat er gebeurt. Maar de laatste tijd heb ik veel meer uitgeschreven, vaak heb ik elke scène tot op de seconde uitgedacht.’

Sinds hij vorig jaar de ‘Sofiane’-video voor Boef schoot, durft hij steeds meer uit handen te geven en werkt hij met een vaste cameraman. ‘Mensen zeiden al jaren tegen mij: ga met een cameraman werken! Ze wisten dat ik op nieuwe hoogtes kon komen, maar het was alsof mijn geweten dat ook tegen mij schreeuwde, en ik maar niet durfde. Het was voor mij de moeilijkste stap om te nemen. Ik durfde het niet zomaar los te laten en vond het moeilijk om dingen uit handen te geven.’

Waarom? Typerend is de terugkerende droom die hij heeft: opeens zit hij weer in het diplomajaar van de Havo. ‘Dan heb ik niks geleerd, ben ik te weinig komen opdagen en voel ik constante stress: dit gaat niet lukken!’ Laatst had hij het over datzelfde gevoel met Madja Amin, de regisseur van de welbekende ‘Habiba’-video voor Boef. Die zei iets waar Teemong zich ontzettend in kon vinden: ‘Bizar dat ik hier niet voor heb gestudeerd, en op de set allerlei mensen aanstuur met heel veel ervaring. Dat ík de baas ben.’

Teemong krabt zich er regelmatig voor achter de oren, maar tegelijkertijd is het ook niet gek dat hij op eenzame hoogte staat als maker. De Nederlandse hiphopindustrie heeft een ontzettende groei doorgemaakt, dus ook in de videoclipwereld is ‘de kwaliteit en professionaliteit omhoog gegaan, maar de creativiteit is omlaag gegaan.’ Kortom: er wordt heel veel middelmatige rommel gemaakt. ‘Ik krijg best vaak aanvragen: “We willen met deze artiest iets anders maken dan wat al bestaat.” Maar als het erop aankomt, dan durven ze daarin niet teveel risico’s te nemen. Dat botst heel erg. Ik zie in Nederland weinig wat me inspireert. Alleen Paul Geusebroek, ik zie dat hij een ander oog heeft, een ander brein. Alles wat hij maakt is geweldig, dat kan niemand anders.’

(tekst gaat verder onder de video)

Zo moet Teemong ook regelmatig nee verkopen wanneer hij een aanvraag voor een videoclip krijgt. ‘Vaak probeer ik nog wel iets te vinden, maar in veel gevallen is iets zo duidelijk niet mijn ding dat ik het makkelijk kan loslaten. Bij hele lege zielloze feestmuziek bijvoorbeeld, die puur is gemaakt voor de massa of de clubs. Ik kan heel erg genieten van domme muziek op z’n tijd, maar een clip maken met dansende meiden en mooie auto’s, of in een witte studio een beetje bewegen met leuke lichten? Dat is een nachtmerrie voor mij, ik word alleen al van de gedachte depressief.’

Waar zijn hart wel sneller van gaat kloppen? Deze week is hij effe gefascineerd door  de hilarisch schreeuwerige filmpjes van Sait Cinar, hij was onlangs geraakt door de speelfilm Lucky rondom Harry Dean Stanton en put al lange tijd inspiratie uit de Franse cloudrappers van PNL, en natúúrlijk de indrukwekkende clips die Romain Gavras voor Jamie xx en MIA maakte. Gavras begon ooit met hyperrealistische video’s en maakt nu grootse epische spektakelstukken, maar die kant ziet Teemong zichzelf toch ook niet op ontwikkelen. ‘Dat grootste bombastische, ik geloof niet dat dat mijn hoek is. Ik ben toch meer van de kleine persoonlijke verhalen.’ Maar een speelfilm ziet–ie wel zitten. ‘dat was sowieso vanaf het begin mijn ambitie, ik hoor het mensen ook al tien jaar roepen: “Waar blijft je film?” “Wanneer komt je film nou?” Wat me ergens altijd ook een gevoel van druk heeft gegeven. Ik wíl dat ook, ik móét het ook. Maar ik ben nog niet… ik heb het nog niet aangedurfd. Vanuit dezelfde angst als waar we het eerder over hadden, denk ik.’

Hij regisseerde wel al een aflevering voor de nieuwe serie van Steffen en Flip (New Kids) voor Videoland, die binnenkort moet verschijnen. Teemong kreeg er een carte blanche voor, maar nu is de streamingservice toch wel heel erg geschrokken van het eindresultaat. ‘In negen jaar heb ik nog nooit zulke fucked up shit van Teemong gezien’, zegt producer Lieke erover. Teemong: ‘Nou ja, het einde is inderdaad vrij deprimerend. Ze waren zich helemaal kapotgeschrokken. Ik wilde ook geen slapstick maken a la Gino Pietermaaij, maar een zwarte tragische komedie, een serieus verhaal waarbij de humor meer in de situaties te vinden is. Het was een goede stap: sinds ik dat Videoland-ding heb geschoten, heb ik er voor het eerst vertrouwen in dat ik een speelfilm kan maken. Wie weet durf ik het binnenkort wel, zodra ik een verhaal heb waar ik langere periode enthousiast over kan blijven.’

De videoclip van Killer Kamal komt later deze week uit. De serie ‘Random Shit’ is vanaf 18 april te zien op Videoland. Teemong werd met ‘Klapper’ genomineerd in de competitie voor beste Nederlandse muziekvideo van filmfestival Go Short.