Was vroeger de TV nog het numero uno medium voor de videoclip, dan heeft er zich de afgelopen jaren door Youtube een aardverschuiving voltrokken. Tegenwoordig worden clips in Nederland primair gemaakt voor de sociale media. Maar wat bereik je daar precies mee? Dat een vette videoclip de teller van je streams flink kan laten uitslaan is duidelijk, maar volgens Yousef Gnaoui, creative A&R bij Top Notch, kan een videoclip meerdere doelen dienen. Profilering, bijvoorbeeld. ‘Zo kan je de breedte van een artiest aangeven,’ legt Gnaoui uit. ‘Soms kan je ervoor kiezen om een clip te maken bij een track die niet per se hitgevoelig of uitgesproken is, om te laten zien dat een artiest meer is dan wat je al van ze kent. Soms is het gewoon een hit en heb je daar beeld bij nodig en soms is het gewoon een beetje van alles.' Als voorbeeld van profilering noemt Gnaoui ‘Mag Het ff Lekker Gaan’, waarin Sevn Alias en Josylvio rappen tegen de achtergrond van een Egyptisch generatieconflict. ‘Niet je standaard rapclip,’ zegt Gnaoui. ‘Zo’n clip is dan meer dan wat mensen al kennen van zo’n artiest. Dat is tof voor hun publiek en voor mensen die hen niet kennen is het een cool visitekaartje.' Daarnaast is een videoclip ook belangrijk zodat artiesten niet verdrinken in de zee van opkomende artiesten. Mireille Dubbelaar, creative A&R coördinator bij Top Notch, legt uit: ‘De aanwas van artiesten in het genre dat wij voornamelijk uitbrengen is vrij groot, dus het is belangrijk om zichtbaar te zijn, zodat mensen weten naar wie ze luisteren. Als iets een gezicht heeft spreekt dat meer aan dan als je alleen en stem hoort.’
Van viralhit Witch Doctor tot een leger dubbeldonnie’s: anno 2019 kan een clip een single verheffen van losse track tot internetbreker. Daarom staat 3voor12 deze week in het thema van de videoclipweek. Vandaag duiken we in de wereld achter de videoclip. Wat kost een clip? Hoe regel je een locatie? En waar haal je anaconda's en baby's vandaan?
Kosten
Hoeveel kost dat dan?
Dat verschilt natuurlijk van clip tot clip, maar een goeie muziekvideo kan best prijzig zijn. ‘Dat gaat van honderd euro tot in de tienduizenden,’ vertelt Gnaoui. ‘Je kan natuurlijk ook gewoon met je telefoon een videoclip maken, of bestaande beelden editen.’ De kosten van een clip bij Framez Productions, zo ongeveer de hofleverancier van videoclips voor de Nederlandse muziekindustrie, kunnen zo van de twintig- tot dertigduizend lopen. Daarnaast is de waarde van die twintigduizend euro anders bij iedere clip. 'Je kunt ook makers vinden die bereid zijn mee het avontuur in te gaan, zichzelf niet zoveel betalen en elk dubbeltje omdraaien, en dan is twintigduizend euro opeens het driedubbele,’ zegt Gnaoui. Dat bevestigt ook Job Sanders van HALAL Productions, een productiebedrijf dat clips heeft gemaakt voor o.a. Sevdaliza, De Jeugd van Tegenwoordig, Willem en Lil Kleine. ‘Je kunt inzetten op favours. Dan helpt het dat wij ook commercieel werk doen, waardoor je mensen ook kunt benaderen voor een vrij project zoals dit.’ Zelf was Sanders betrokken bij de videoclip voor Willem’s Houten Pak, geregisseerd door Paul Geusebroek. ‘Als we ‘Houten Pak’ als commercial hadden begroot, dan zou je echt op een heel hoog bedrag uitkomen. Wij moesten het echt met een schijntje daarvan doen.’
Wie betaalt zo’n clip?
Dat hangt af van het contract van de artiest. Soms is het zo geregeld dat een artiest een deel meebetaalt, om dat vervolgens weer terug te krijgen vanuit de uitkomsten. In sommige contracten wordt het afgehandeld door de artiest of het label. Heb je een extra zakcentje nodig om je clip te bekostigen? Vaak denkt men dat er veel te regelen valt vanuit sponsoren en product placement, maar dat valt dus wel mee, vertelt Gnaoui ‘Dat is iets wat mensen wel vaker denken omdat je het vaak in Amerikaanse clips ziet, maar wij komen het niet zo vaak tegen. Soms is er wel dat een merk dat een project ondersteunt, of is een artiest gekoppeld aan een campagne van een merk. Dan komt er zo wat geld vrij voor video’s, maar vaker niet dan wel.'
Is dat rendabel?
‘Dat hangt er vanaf wat je verstaat onder rendabel,’ zegt Dubbelaar. ‘Verwacht je de kosten eruit te halen in streams? Hoop je dat je, door het uitbrengen van zo’n clip een groter bereik creëert en daardoor dus meer shows en meer inkomsten genereert? Als label en artiest zijnde wil je een gezond verdienmodel.'
Hoe snel maak je zo’n clip?
‘Onze snelste clip is echt in een dag geschoten,’ vertelt Pearl. ‘Dat was InstaGrams met DESTODUBB en Lil Pump. Dat was echt van: “Hé, kunnen kunnen jullie een clip maken? Ik ben morgen in Amsterdam. Dat was heel snel schakelen.’ Overigens is zo’n korte deadline niet gebruikelijk, het liefst wordt er een week of drie tot een maand aangehouden. ‘Kijk, als een artiest nu zegt: “Ik wil over twee weken hier een clip bij, dan gaan we alles op alles zetten om dat te doen, maar dat is heel kort om het concept uit te denken, de productie op te starten en de eerste edit te krijgen,” vertelt Dubbelaar.
Hoeveel vrijheid heeft de artiest of regisseur bij het maken van de video?
‘Een clip moet de artiest bedienen, dus vaak weet een artiest wat ze willen of juist absoluut niet willen,’ vertelt Dubbelaar. Zo wil Bizzey bijvoorbeeld vaak bepaalde modellen in zijn foto. Die meiden in de clip van Insta? Die liet Framez overvliegen vanuit Spanje naar Tokyo om daar de clip op te nemen. Buiten de wensen van een artiest kan een regisseur compleet losgaan met het script. ‘Dat is juist de kans voor een regisseur om te maken wat hij wil, buiten commerciële belangen om,’ vertelt Sanders. Een regisseur schrijft dan een treatment – een uitgeschreven concept –, dat vervolgens naar de artiest gaat ter goedkeuring. 'Vaak willen regisseurs ook met ons samenwerken omdat ze veel creatieve vrijheid krijgen,' vertelt Dubbelaar. Het doel is daarbij om hun content zo creatief en vernieuwend mogelijk te houden. Daarom is Top Notch altijd op zoek naar nieuwe makers. Overigens betekent dat altijd in bepaalde mate samenwerking met de artiest: ‘Een artiest heeft altijd de eindredactie,’ zegt Dubbelaar.
Productie
De kosten zijn gecoverd en het script is geschreven - wat nu? Zo ongeveer het hele logistieke gedeelte. Want voordat een regisseur kan gaan schieten, gaat de productionele afdeling alles regelen, van de locatie, tot de casting, tot de kanonnen die straks dertig kilo aan nepgeld de lucht in moeten schieten. Maar waar haal je eigenlijk al die props vandaan?
Hoe film je op niet voor de hand liggende locaties?
Die traditionele Japanse tuin in Famke Louise’s ‘High ‘? Die clip is gewoon opgenomen in Groningen. En als er voor een Bizzey clip in een vliegtuig gefilmd moet worden, dan kun je ook gewoon regelen dat je een dagje mag komen filmen in luchtvaart themapark Aviodome.
Waar haal je nepwapens vandaan?
Framez Productions huurt de videoclipwapens bij bedrijven die geregistreerd zijn om wapens te verhuren als filmprops. ‘Het zijn gewoon echte wapens – natuurlijk niet met echte kogels. Dan zijn we gewoon met losse flodders bezig. Wij moeten de wapens dan aanvragen, dan doet het bedrijf een aanvraag bij de politie of bij de gemeente. Als dat is goedgekeurd brengt zo'n bedrijf die wapens mee en blijft er dan bij totdat de opnames klaar zijn. Dan nemen ze ze weer mee.’
Ik wil een anaconda, waar ga ik heen?
‘Als een artiest of een regisseur zegt: “Ik heb slangen nodig,” of, zoals nog niet zo lang geleden, een kangoeroe, dan gaan we op internet zoeken, bellen, mailen,” vertelt Pearl van Framez. Met Google kun je zo verrassend ver komen wat kleine dieren betreft. Een olifant of een giraffe, dat gaat misschien weer net iets te ver.
Waar komen die videoclipbaby’s vandaan?
Net zoals iedere acteur is ook je gemiddelde videoclipbaby gewoon te casten bij bepaalde casting agencies. Voor de videoclip van ‘Houten Pak’ van Willem was bijvoorbeeld een pasgeboren baby nodig. Hoe ga je dan verder? Sanders: ‘Een bevriend casting agency waarmee wij eerder hadden samengewerkt hadden al een reclame met baby's gedaan, dus daarvoor waren al honderd baby’s gecast. Toen konden we daar de allerkleinste uit kiezen.’ Overigens heeft zo’n baby wel andere arbeidsvoorwaarden dan de gemiddelde nine-to-fiver. Zo heb je een vergunning nodig om überhaupt met een baby te werken, en dan mag de baby in kwestie ook maar een uurtje op de set zijn. ‘Zo’n shot met een baby betekent nogal wat geregel,’ vertelt Sanders. ‘En dan heb je eigenlijk ook nog een reservebaby nodig, voor als de eerste baby het niet naar zijn zin heeft.’ Overigens zitten er maar liefst drie(!) verschillende baby's in 'Houten Pak'.
Van 3 tot 7 april loopt het korte filmfestival Go Short, dat dit jaar ook de beste Nederlandse en internationale videoclips vertoont en bekroont met prijzen. Tijdens een panel talk op 5 april, ‘Making Music Videos’, praten filmmakers en muzikanten over alle aspecten die horen bij het maken van de videoclip; van productie en financiering tot kansen in het buitenland.