Tarik Barri: de visueel muzikant naast Thom Yorke Tarik Barri: de visueel muzikant naast Thom Yorke

De zenuwen die Tarik Barri (38) vandaag voelt? Die zijn best vergelijkbaar met de angst dat de Boeing waar je in stapt zometeen een vrije val maakt en neerstort. Hij schatert. ‘Maar als een vliegtuig zoveel risico had om te crashen als mijn software, dan was ik nooit meer in een vliegtuig gestapt.’ Hij heeft reden om zenuwachtig te zijn: net waren er nog technische problemen, terwijl hij zo voor een paar duizend man moet optreden met Thom Yorke en Nigel Godrich, in de Berlijnse poptempel Tempodrom. Er staan al lange rijen voor de deur, het is ramuitverkocht. ‘Ik heb uit frustratie het afgelopen jaar wel drie muizen tegen de muur gegooid’, bekent hij schoorvoetend. ‘Maar dit is té belangrijk om boos te worden, ik kreeg net een soort tunnelvisie waarbij ik alle angstaanjagende spookbeelden uit het hoofd probeerde te zetten, en er alles aan deed om het probleem op te lossen.’ Dat is gelukt, de technische problemen zijn ‘geloof ik’ omzeild.

‘Wacht..’ Hij valt even stil, en kijkt naar de menigte voor onze neus. ‘Vind je het erg om even de hoek om te lopen? Voordat de zombies erachter komen dat ik niet een van hen ben, en mijn brein proberen op te eten.’ Een wereldberoemdheid is hij nog niet, maar de doorgewinterde fan herkent zijn gezicht ondertussen wel. Al sinds 2012 verzorgt Barri immers de waanzinnige beelden bij de soloshows van Thom Yorke, en staat hij naast Yorke en vaste Radiohead-producer Nigel Godrich op het podium als volwaardig derde bandlid. Met zijn zelfgeschreven software, een joystick en achttal sliders creëert hij op het vijftal schermen hele werelden, om ze weer genadeloos af te breken en uit elkaar te trekken.

In de afgelopen jaren deden de drie vooral losse shows, nu is het menens: Yorke, Godrich en Barri zijn voor het eerst bezig aan een geconcentreerde langere tour die na Berlijn ook nog doorreist naar Carré in Amsterdam. Ze hebben er anderhalve week voor gerepeteerd in Londen, en als–ie eerlijk is? Het duurde wel effe voordat hij zich comfortabel voelde bij Yorke. ‘Dat heeft óók te maken met het feit dat ik hem erg hoog heb zitten, en hij is vanuit zichzelf tamelijk privé ingesteld. Hij is heel vriendelijk en grappig en ik mag hem heel graag, maar het is niet gemakkelijk om direct met hem op zo’n niveau te komen. Hij kijkt vooraf redelijk de kat uit de boom. Tegelijkertijd kan hij onmiddellijk vanaf nul naar volledig enthousiasme gaan, wat hij bij mij op artistiek vlak echt wel heeft gehad toen hij voor het eerst zag wat ik deed.’

Die eerste kennismaking is nogal een indrukwekkend verhaal waar Barri al zijn halve leven naartoe werkte, om uiteindelijk vijf jaar geleden tot een climax te komen op een afterparty in Berlijn. Barri is geboren en getogen in Huissen (een stadje nabij Arnhem), woonde tussendoor vijf jaar in Saoedi-Arabië (waar zijn vader als architect werkte), studeerde aan de HKU in Hilversum en toog vervolgens naar Berlijn als visueel muzikant, zoals hij zichzelf het liefst noemt. Als afstudeerproject schreef hij zelf het softwareprogramma Versum. Daarmee kan hij niet alleen onvoorstelbare 3D-werelden creëren, maar hij kan er ook muziek mee maken: hij kan geluiden aanwijzen aan de objecten in de ruimte. Wanneer hij ernaartoe beweegt met zijn joystick, dan wordt het geluid harder. Wanneer hij de objecten vervormt met zijn sliders, manipuleert hij zo ook de klankkleur. Zijn aanvankelijke doel: elektronische muziek live op een podium brengen, en meteen voor het publiek inzichtelijk maken hoe hij daadwerkelijk die muziek aan het componeren was.

Toen hij in 2011 ook camerabeelden en microfoonopnames leerde integreren in Versum, peinsde hij: wiens stem zou hij nou het aller-aller-allerliefst verwelkomen in zijn werelden? Je raadt het al, die van Radiohead-frontman Thom Yorke. ‘Ik dacht niet dat het realistisch was, hoor, maar die gedachte zat toch wel zo erg in mijn hoofd vast, dat ik het ook aan anderen liet weten.’ Een vriend van hem vond dat zo’n gek idee nog niet, en had een lijntje met Andy Watson, de gast die stagedesigner voor Radiohead is. Barri stuurde wat links naar zijn werk door naar Watson, en werd in 2012 uitgenodigd voor de afterparty van een Radiohead-show in Berlijn.

Allereerst moest Barri zich al door de security worstelen met al die apparatuur in zijn rugzak – leg maar eens uit dat je het aan de stagedesigner wil laten zien omdat je met grote held Thom Yorke wil werken. Eenmaal binnen dronk hij een drankje met Watson. Die reageerde enthousiast, beloofde later wat links te bekijken en liep alweer verder om met iemand anders te keuvelen. ‘Ik hoopte vooraf hoogstens dat hij zei: “Misschien wil je eens een atoompje of een pixel besturen binnen mijn systeem?” Maar ik begon me op dat moment raar ongemakkelijk en ongelukkig te voelen: ik had al mijn spullen meegenomen, en zoveel moeite gedaan… Eigenlijk durfde ik het niet, ik vond het doodeng, maar tegelijkertijd: het engste was om weg te gaan en mezelf de rest van mijn leven te haten.’ En dat zag Barri ook niet zo zitten.

Hij stapte dus nogmaals op Watson af. ‘Sorry dat ik je stoor, maar ik wil je dit heel graag even laten zien.’ Watson reageerde wat ongemakkelijk: ‘Dat kan toch helemaal niet? Kijk om je heen! Dit is een afterparty.’ Toch had–ie enig medeleven, dus zochten ze samen een kamertje op waar Barri zijn apparatuur wel kon aansluiten. Direct zag Watson hoe bijzonder het werk van Barri was, om enthousiast Yorke erbij te slepen. ‘Ongelooflijk, hij was direct heel geïnteresseerd en stelde hele specifieke vragen. Hij vroeg bijvoorbeeld: “Kun je dit niet ook in 2D toepassen?” Ik dacht juist dat mijn hele esthetiek om die 3D-werelden draaide, hij was daarin echt vooruitziend en zag de potenties ervan in zoals ik dat zelf nog nauwelijks zag.’ 

Enfin, twee maanden later kreeg Barri een mailtje of hij de clip wilde maken voor Atoms For Peace-track ‘Judge Jury and Executioner’, en toen die beviel kreeg hij de vraag of hij direct bij drie soloshows van Yorke de beelden wilde verzorgen. En zo rolde het alsmaar door: sindsdien staat Barri steevast naast een van de grootste rockgoden ter wereld op het podium. Laatst kwam nota bene Paul Thomas Anderson – een van de grote regisseurs van deze generatie – hem na een show aanspreken: 'Die visuals zijn fantastisch!' En zat–ie opeens bier te drinken met 'fucking Michael Stipe' van R.E.M. Onwerkelijk! 

Maar het allermooiste is de droom die eindelijk is uitgekomen: niet alleen verzorgt hij de beelden voor Thom Yorke z'n tour, maar inmiddels heeft hij ook de stem van Thom Yorke mogen lenen voor een eigen compositie. Dat durfde hij pas te vragen toen hij vorig jaar werd gevraagd een werk te maken voor het prestigieuze Hexadome in Berlijn, waar ook onder andere Brian Eno, Ben Frost en Peter van Hoessen voor waren benaderd. 'Ik had het gevoel dat ik er nog steeds niet klaar voor was, maar dit was dé meest uitgelezen kans denkbaar. Toch heb ik het nog uitgesteld tot het laatste moment, om hem uiteindelijk eind 2017 een paar links te sturen en de vraag: wil je dat met me aangaan, voor begin van het jaar? Hij reageerde: 'Begin 2019? Of begin 2018?' Ja, nee, 2018 dus. Waar Barri verwachtte dat het dus nooit meer zou lukken, reageerde Yorke direct enthousiast: 'Nou, dan moeten we maar heel snel bij elkaar gaan zitten. Mijn studio?' Barri: 'Dat getuigde van een sterk vertrouwen van zijn kant. Hij begreep ook heel goed dat het mijn driedimensionale idee was. Hij kon er wel ideeën in gooien, maar gaf het uiteindelijk allemaal in mijn handen.'

Een dikke week hebben ze dus samen in de studio gezeten om aan City Rats te werken. Barri sampelde stem en gezicht van Yorke, pakte hele ritmische geluiden die hij per ongeluk of als grapje had gemaakt: de microfoon tegen z'n keel voor een UNGK-geluid, zuigend gesis door z'n tanden en lippen, ja, en veel zingen natuurlijk. 'Doordat hij er niet bovenop zat, voelde ik me vrij om er rare shit uit te doen voorkomen. Uit zijn teksten komt een vervreemding met betrekking tot en in de stad naar voren. Het is heel krachtig, er loopt een bepaalde verlorenheid van hemzelf binnen de elektronische wereld aan paralel. Ik ben heel benieuwd hoe zich dat verder gaat ontwikkelen, ik heb al het materiaal nog.' City Ratsis inmiddels in Berlijn geëxposeerd geweest, en komt zeker nog naar Nederland.

Yorke schijnt zijn Radiohead-bandleden graag te vermoeien met cryptische vragen als: 'Ik wil dat het klinkt als twee natte theezakjes die tegen de muur kletsen, maar dan versneld.' Of: 'Het moet klinken als twee sumoworstelaars die het uitvechten in de glaswinkel.' Zulke verzoeken kreeg Barri nooit. 'Sterker nog: hij laat me heel erg vrij, en stuurt hoogstens een beetje bij: "Wat als je het meer laat vloeien?" Of: "Wat als je in het refrein opeens andere kleuren implementeert?"'

De show in Tempodrom blijkt indrukwekkend. Verwacht geen Radiohead-werk (afgekeurde Bond-tune ‘Spectre’ daargelaten), maar een mix van solo-werk en onuitgebrachte songs die nog elektronischer klinken dan je van Yorke gewend bent, nog meer in de richting van de experimentele dubstep van Burial en Zomby. De kicks klinken dof maar intens, alsof in de kelder een club is waar de deur op een kiertje staat. Al gauw staan mensen op hun stoelen te joelen, keihard dansend. De beelden van Barri zijn fantastisch: het ene moment toont hij vlammende kometen die door de ruimte schieten, het volgende een abstract maanlandschap dat hij gerust kantelt tijdens een hoogtepunt. Wanneer Yorke z’n stem ombuigt tot galmende engelenkoren, spreiden de kleuren achter zich uit tot psychedelische jacobsladders en felgekleurde lichtstralen die door de wolken breken. Wanneer Godrich een intieme track opstart, creëert Barri iets dat nog het meest wegheeft van een uitdijende inktvlek in het water of een exotische en alsmaar verder opbloeiende plant. Wanneer de beat er opeens in komt, vernietigt Barri het levende schilderij en trekt hij alles uit elkaar. Het is bijzonder om te zien hoeveel impact de beelden op het publiek hebben, ook, soms nog meer dan de muziek. 

‘Dat ging zó goed, man!’, zegt Barri wanneer hij opgelaten de afterparty binnenwandelt met zijn handen vol flessen sterke drank. Of nou ja, afterparty? Stel je er vooral niet teveel bij voor. We staan met een man of vijftien in een felverlichte ruimte met een paar biertafels en banken. In de koelkast staat alleen wat fris, er klinkt geen muziek en iedereen praat op beleefde toon totdat Godrich grijnzend om de hoek koekeloert. ‘Wat?! Hebben jullie geen bier?’ Om twee keer op en neer te lopen en iedereen van flesjes Peroni te voorzien, voordat hij begint te oreren hoe de shows zich ontwikkelden: van semi-dj-set van Thom Yorke tot volwaardige optredens, en ja, daardoor heeft de flow inderdaad wat weg van een clubsetting, met elementen die over meerdere songs terugkomen zoals een dj ook tracks in elkaar mixt. Wanneer we uiteindelijk de deur uit worden gezet, wordt Barri op straat zowaar herkend door een stel überenthousiaste fans, met wie hij vanzelfsprekend op de foto moet. Zijn vrienden schateren het uit, en zijn tegelijkertijd beretrots. 

De volgende dag ontmoeten we elkaar weer in Kreuzberg, de hippe alternatieve wijk waar Barri woont. ‘Wanneer ik mijn beelden uit elkaar trek en vernietig, voel ik me zó ontzettend machtig. Iedere keer groeien de vormen weer op een unieke manier door allerlei toevalligheden in het programma, door happy accidents die ik probeer te controleren. Om zoiets unieks weer bruut uit elkaar te trekken, daar ontstaat dan weer een andere schoonheid uit. Het beeld dat jij net een opbloeiende plant noemde, dat gaat voor mij over geboorte, over groei en dan over totale destructie. Er komt ook wel oorlog in voor, eigenlijk.’

Zijn beelden hebben veel weg van een paddo-trip, zeg ik aarzelend. Abstract, maar tegelijkertijd hyperemotioneel en kleurrijk. ‘Dat is een van de allergrootste complimenten die ik me kan voorstellen. Muziek luisteren op paddo’s is een van de meest intense, bijzondere, belangrijke ervaringen. Het is essentieel voor… leven! Aan het begin van deze hele reis heb ik met een vriendin paddo’s genomen en naar een mix van DJ Nobu geluisterd, het was zo ongelooflijk geniaal. Meteen daarna ben ik met Thom en Nigel gaan repeteren.’ Hij schatert. ‘Dat was wel een goede manier om erin te komen.’ 

Om te laten zien dat zijn beelden net zo belangrijk zijn als de muziek, vindt hij het belangrijk om als visueel muzikant op het podium te staan, naast Thom Yorke. ‘Zo kan ik laten zien: dit is een gelijkwaardige relatie.’ Toen hij met ‘de grote jongens’ ging werken, zag hij hoe snoeihard je genaaid kan worden. ‘Veel grote muzikanten wurgen de voedingsbodem, ze staan op de schouders van andere kunstenaars die werk voor hen produceren. Dat heb ik ook ervaren. Toen ik door Thom Yorke werd gevraagd, dacht ik: “Heel erg tof dat ik met deze lui ga werken, maar ik moet mezelf niet wegcijferen om er hoe dan ook bij te horen.”’ 

Ondertussen voelt deze tour met Godrich en Yorke als het begin van een nog veel ambitieuzer project, denkt Barri: ‘Het is al vijf of zes jaar aan het pruttelen, de grote onderdelen zijn in elkaar gezet en het stage design is nu groots genoeg om op veel grotere plekken te spelen. Er komt heus een plaat aan, er worden ook al nieuwe nummers gemaakt. Dit heeft een langer leven, ook voor mij. Zo praten we er allemaal over: we zijn blij dat dit ruimteschip nu fatsoenlijk aan het opstijgen is.’

Thom Yorke, Nigel Godrich en Tarik Barri spelen vanavond in Carré, Amsterdam.