Hoe de Bijlmerbajes Audio Obscura bijna opslokte Hoe de Bijlmerbajes Audio Obscura bijna opslokte

Het succes van de organisatie - helemaal tijdens ADE - voelt even knap als logisch. Het clubcircuit, de feesten erbuiten en ADE zijn zo groot geworden dat line-ups elk jaar praktisch een herhaling lijken van het jaar ervoor. En dus zijn locaties en organisaties druk opzoek naar ‘iets extra’s’ om mee te geven aan hun feesten. Audio Obscura slaagt hier al een paar jaar als een van de besten in. Een gratis concert van Underworld in de tunnel onder het Rijksmuseum, kleine afterparty’s met headline-waardige dj’s hoog boven in de A’DAM Toren waar je de zon ziet opkomen en ondergaan, grote namen in het Concertgebouw en de Amstelpassage onder het Centraal Station. Het spreekt allemaal tot de verbeelding ‘We willen publiek dat voor dit soort locaties open staat, ook omdat we weten dat artiesten het anders benaderen,’ legt Fontein op het terras voor de Bijlmerbajes uit. ‘Voor Joris Voorn was het Concertgebouw bijvoorbeeld echt bijzonder, omdat zijn vader daar ook als muzikant gespeeld heeft. Hij was dus al weken aan het voorbereiden, het werd een heel project. Of Nicolas Jaar, die mailde ons persoonlijk. Dat hij wel iets met ons wil doen. Dat gaat vast nog wel gebeuren.’

Het hele jaar zijn Donders en Fontein op zoek. ‘Elke week bezoeken we potentiële nieuwe locaties. 95% valt praktisch meteen af, misschien wel meer. In het begin was het echt vechten om nieuwe plekken, nu zijn we op het punt dat ze ons benaderen. Of onze achtergrond al kennen als we in gesprek gaan. De mensen bij het Rijksmuseum die de beslissing moeten nemen, weten misschien wel helemaal niet wie Maceo Plex is. Maar nu ze ons kennen, praat het toch makkelijker. Internationaal werkt het ook zo. Volgend jaar geven we bijvoorbeeld ook feest voor tweeduizend man op Barbados. In een ruïne, die in 1823 is uitgebrand en waar de jungle nu overheen gegroeid is. Voor zo’n mogelijkheid willen we wel iets doen binnen een bestaand festival, maar we gaan niet zomaar even een stage hosten. Op die manier hopen we Audio Obscura ook wereldwijd meer en meer uit te rollen.’

'Als er nu nog iets gebeurt zijn we af'
Op die ene keer in het Concertgebouw na ging het verder nooit mis. Althans, niet aan de voorkant. Veel vaker werd een feest al gecanceld voordat het werd aangekondigd. Zo was er het evenement op Pampus. Twee keer zelfs. En twee keer werd het een dag voor aankondiging al afgeblazen. Het was zoals vaak met evenementen die gehouden worden op plekken die er niet voor gebouwd zijn, een kwestie van vergunningen. ‘Bij Pampus valt het eiland onder een andere gemeente als de opstapplek,’ legt Fontein uit. ‘Een keer wilde de opstapgemeente de vergunning opeens niet geven. Dan kom je dus niet op het eiland.’ Een andere keer, vult Donders aan, eiste de politie dat alle tweeduizend bezoekers in een klap geëvacueerd moesten kunnen worden. ‘Toen liepen we meteen tegen het probleem een dat er geen boot bestaat die tweeduizend personen kan vervoeren en daar mag aanmeren. Zo gaat het vaak: de marges zijn heel dun en op een gegeven moment, na een paar tegenvallers, weet je: als er nu nog iets gebeurt zijn we af.’

​​​​​​​Het artikel gaat verder onder de foto.

En dat gebeurde dit jaar twee weken voor Amsterdam Dance Event. Kort nadat de twee nog trots een rondleiding gaven door de Bijlmerbajes, komt er onverwacht een kink in de kabel. ‘We zijn nog steeds bezig om te kijken of we de feesten door kunnen gaan, dus we willen niet precies zeggen wat er gebeurde,’ legt Fontein een paar weken later uit. ‘Tijdens het proces veranderden er dingen in het gebouw, waardoor na het moment van vergunningaanvraag de vluchtroutes in het gedrang kwamen. En daardoor konden de brandweer en politie geen positief advies afgeven.’ Met nog veertien dagen tot het eerste feest wordt er hard gezocht naar een oplossing. Er waren twee teams: de een werkte aan een compleet cancelscenario, de andere zocht naar nieuwe plekken. ‘Maar eigenlijk weet je al dat het onmogelijk is, tijdens ADE twee of drie avonden verplaatsen. Als er tijdens zo’n week nog een locatie voor 2500 man beschikbaar is, dan weet je al dat er waarschijnlijk iets niet klopt met hun vergunningen. Zelfs voor ons is daar weinig aan te doen. Wij kennen heel veel plekken, we kregen veel hulp van ADE en zelfs andere promotors: mensen wilden echt graag helpen omdat ze weten dat wij niet de makkelijkste weg bewandelen. We zijn met wel vier locaties echt bezig gegaan, maar telkens merkten we dat er een schakel was waar we onze twijfels over hadden. En twee keer cancelen is natuurlijk helemaal geen optie. Uiteindelijk dachten we: er moet een ondergrens zijn. Als een locatie qua beleving daar onder komt, is de teleurstelling nog groter als we het daar naartoe verplaatsen dan als we het compleet cancelen.’

Ondernemersrisico
Uiteindelijk ging ruim een week voor ADE de stekker uit de feesten. Ook omdat er nog acht Audio Obscura evenementen waren die wél door gingen, en waar nog van alles voor moest gebeuren. Ticketkopers werden ingeseind en kregen hun geld terug, ook wie het kaartje via Ticketswap gekocht had. Alle andere feesten gingen prima, maar toch is het niet doorgaan van de Bijlmerbajes feesten een enorme klap. Er is geen verzekering voor, legt Fontein uit. ‘Ondernemersrisico. Je werkt een jaar aan die evenementen, houdt er rekening mee in je begroting. En in plaats van dat het wat oplevert, kost het nu alleen maar geld. Zelfs ondanks dat artiesten allemaal super meelevend waren. Ze weten hoe hard we alles hebben geprobeerd, hoe klein onze marges zijn. We zijn echt heel open over onze inkomsten. Dat gaat echt heel ver. Daarom hebben we het liefst zo snel mogelijk persoonlijk contact met artiesten, of in ieder geval het management. Artiesten weten wat er bij ons binnenkomt, hoe klein de marges zijn voor onze feesten. Maar ze weten ook wat zulke bijzondere locaties voor hun profiel doen,  en wat zo’n ervaring oplevert. Maar zelfs dan, nu zij niet moeilijk deden. De hotels en vluchten zijn al geboekt en betaald. En er zijn heel veel andere bedrijven al voor ons aan het werk geweest. Veel leveranciers dachten trouwens ook mee. Die zeiden: laat maar zitten, het komt de volgende keer wel weer. Zo leer je wel weten wie echt je vrienden zijn.’ Ze zijn nog steeds bezig met inzichtelijk maken hoe groot de schade is. ‘Maar we hangen aan een zijden draadje’, zucht Donders.

Ondertussen kijkt Audio Obscura ook alweer vooruit. De programmering van ADE 2019 ligt al grotendeels vast, de locaties ook. Er gaat meer in het buitenland gebeuren, wat ook het uiteindelijke doel is. Er zijn serieuze plannen voor een bijzonder evenement in San Francisco bijvoorbeeld. Maar door het hele Bijlmerbajes debacle gaat het duo wel kijken hoe het zichzelf beter kan beschermen, mocht er iets misgaan. ‘Voorkomen kunnen we het niet. Dat hoorden we ook van mensen: we hadden dit kunnen zien aankomen, we hebben onze zaakjes niet voor elkaar. Maar we zijn nog steeds in gesprek met de Bijlmerbajes, en er is niets aan ons plan veranderd. De aanvraag is nog precies hetzelfde. Ondertussen weten we goed hoe dit soort vergunningen lopen. We vragen alleen een vergunning aan als we honderd procent zeker weten dat we hem krijgen. Maar soms verandert er iets buiten je eigen macht. We hebben veel geleerd van de Bijlmerbajes. Met ons project in Amerika zijn we nu wel beter alle contracten aan het bekijken om te zien hoe we ons beter kunnen beschermen in onze afspraken met andere partijen. Maar zelfs met alle kennis die we nu hebben zouden we een situatie als deze een volgende keer niet kunnen voorkomen.’