Een van de piepjonge poppodia in Nederland en de hekkensluiter van onze top 20: de Kroepoekfabriek in Vlaardingen is pas sinds september 2011 officieel geopend. Geen nieuwbouw, maar oorspronkelijk een pakhuis dat er sinds dik twee jaar een op het weekend gefocuste programmering op nahoudt, met pakketjes vol hiphop, punkrock en comedy.
Paradiso is het 'Beste Poppodium van Nederland'
Hele top 20 bekend; 013 op tweede plek en Tivoli derde
De afgelopen maand richtte 3voor12 haar pijlen op het rijke clubcircuit van Nederland, met de verkiezing voor Het Beste Poppodium van Nederland en een uitgebreide reeks interviews met prominenten. Het publiek heeft gekozen en Roosmarijn maakte vanavond in 3voor12 Radio bekend dat Paradiso tot 'Beste Poppodium van Nederland' is uitverkozen. Het Tilburgse 013 finishte als runner-up en Tivoli, Utrecht werd derde. Lees hieronder de top 20.
20. Kroepoekfabriek, Vlaardingen
19. Merleyn, Nijmegen
Ooit stond Merleyn nog bekend als de HBO Soos van Nijmegen met jamsessies en veelal lokale bandjes, maar met de overname door Doornroosje in 2008 werd ’t kleine zaaltje in het centrum van de Waalstad een voorportaal voor spannende acts en dance-avonden, als eerste trap in de drietrapsraket van programmeur Robert Meijerink.
18. Paard van Troje, Den Haag
Als zovele concertzalen infiltreerde ook Paard van Troje haar stad als een jongerencentrum, een ontmoetingsplek voor de lokale jeugd met muziek, engagement en softdrugs. Inmiddels al decennia een volwaardig poppodium met een grote zaal van 1100 man, waar onder andere Mick Jagger, U2, Pearl Jam en Prince al acte de présence gaven.
17. Heineken Music Hall, Amsterdam
Welja, de Bijlmer Bierhal! De zwarte doos met ruimte voor 5500 bezoekers werd in 2001 neergezet met als grote sponsor het welbekende groene biermerk. Daarmee werd het dé plek voor acts die het clubcircuit zijn ontstegen, maar nog geen stadions/megazalen als Ahoy, Ziggo Dome, Gelredome of Amsterdam ArenA aankunnen. Sinds 2008 is Live Nation, de grootste live-muziekmaatschappij, eigenaar van de HMH.
16. Mezz, Breda
Misschien wel de meest wonderlijk ontworpen popzaal van Nederland: een gigantische schelp, ontworpen door Erik Van Egeraat Architects en vastgebouwd aan een voormalige officiersmess. In de binnenschil huist een zaal voor 650 toeschouwers, daarnaast bevindt zich een café met ruimte voor 150 man waar regelmatig gratis concerten zijn. Noemenswaardig is ook het jaarlijkse Ik Zie U Graag-festival voor Belgische popmuziek.
15. Metropool, Hengelo
We twijfelen nog of we Hengelo het Tokyo van Oost-Nederland mogen noemen, maar de naam Metropool klinkt ons wat ironisch in de oren. Desalniettemin kunnen er maar weinig Nederlandse poppodia zeggen dat ze in een Canadees liedje voorbij komen. Jawel, leuk weetje: The Tragically Hip verwijst in At the Hundredth Meridian naar hun show in Hengelo. Sinds 2009 huist Metropool in een gebouw voor 1200 bezoekers bestaande uit drie zalen, dat maar liefst 8,5 miljoen kostte, en is het daarmee het grootste poppodium van Overijssel.
14. Boerderij, Zoetermeer
Cultuurpodium de Boerderij in Zoetermeer is one-of-a-kind in Nederland: in de niche van classic- en progrock is de club hét spreekwoordelijke neusje van de zalm. Het Engelse tijdschrift PROG beloonde de Boerderij zelfs met een derde plek in de lijst van beste podia voor Progressieve Rockbands, als énige niet-Britse podium.
13. Burgerweeshuis, Deventer
Het monumentale pand van Burgerweeshuis stamt nog uit 1859, deed na de Tweede Wereldoorlog enkele jaren dienst als bejaardentehuis en stond vervolgens tijdenlang leeg. Tot het in 1981 werd gekraakt door jongeren en in 1983 als stichting opende, om daarna uit te groeien tot een officieel poppodium (met een capaciteit van 500). En nu? Naar verluidt staat de allerbeste backstagekok van Nederland in de keuken van het Burgerweeshuis te kokkerellen. Dat ze de artiesten in de watten weten te leggen, kan ook Jiggy Djé (Great Minds) je vertellen. In 3voor12 Radio verkondigde hij eerder deze week nog dat het zijn favoriete poppodium is. Burgerweeshuis organiseert ook concerten voor 1500 man (seated) in de Lebuinus Kerk en zit achter het openlucht hiphopfestival Keizerrijk.
12. EKKO, Utrecht
Begin dit jaar werd Marlies Timmermans van EKKO nog door haar collegae bekroond met een IJzeren Podiumdier voor beste directeur van Nederland: ze wist het Utrechtse undergroundpodium uit het financiële slop te trekken en óp de kaart te zetten. De jury stelde dat ze van EKKO "een waar (pop)liefhebberspodium met een uitgesproken eigen profiel heeft gemaakt. Het podium speelt weer een belangrijke rol in het popcircuit." EKKO was eerst een plaatselijke afdeling van de gereformeerde studentenvereniging Societas Studiosorum Reformatorum ("S.S.R.") en heropende in 1986 als "Kultuurcentrum EKKO". Het podium programmeert ook op locatie in onder meer de Metaalkathedraal.
11. Tivoli de Helling, Utrecht
Een cruciaal stuk Nederlandse pophistorie vindt zijn oorsprong in Tivoli de Helling: in een ver verleden betrokken een stel krakers een zaal onder de Utrechtse parkeergarage Paardenveld, onder de naam De Vrije Vloer. Aldaar liepen in ’86 vijf muzikanten elkaar tegen het lijf, om de band Urban Dance Squad te beginnen. Fast forward: in 2000 betrok de stichting een speciaal voor die functie door de gemeente verbouwd pand aan de Helling, om na een faillissement in 2003 te worden overgenomen door Tivoli. Sindsdien is de zaal met een capaciteit van 425 een cruciaal onderdeel van de programmering van het podium aan de Oudegracht. Met het opgaan van Tivoli in TivoliVredenburg staat de Helling later dit jaar weer op eigen benen, maar de programmering en bemensing wordt vooralsnog weer bij dezelfde Tivoli-mensen ingehuurd.
10. Ziggo Dome, Amsterdam
De Ziggo Dome, met een capaciteit van 17.500 man, bestaat pas sinds medio 2012, maar is nu al amper weg te denken uit het Nederlandse concertlandschap. Acts die eerder ons kleine kikkerlandje dreigden over te slaan wegens gebrek aan een écht grote venue die is ontworpen voor concerten, doen nu allen de zwarte doos in de Bijlmer aan. Dat leverde Ziggo Dome in haar eerste volledige kalenderjaar zelfs een 15e plek op van wereldwijd bestverkopende arena’s met 563.699 verkochte tickets in 2013 én een nominatie voor venue van het jaar door Amerikaans vakblad Pollstar.
9. Effenaar, Eindhoven
Het Eindhovense Effenaar bestaat al dik veertig jaar, met een rijke historie als jongerencentrum Para+. In het ‘oude’ Effenaar stonden al acts als Red Hot Chili Peppers, R.E.M., Queens of the Stone Age en Joy Division. In 2005 betrok het poppodium een veel groter nieuwbouwpand op dezelfde plek met een grote zaal voor 1200 man en een kleine voor 350. In 2008 baarde het podium opzien met de eerste skybox in een popzaal (na de HMH), maar in 2012 kwamen de geldzorgen. De gemeente koppelde een forse huurverhoging aan een subsidieverlaging. Eindhoven verleende 'een beperkt uitstel' van de verhoging om de gaten te dichten, maar zowel 2012 als 2013 werd afgesloten met 2,5 ton tekort op de begroting. Zaak is om dit jaar de inkomsten te vergroten. Er is ook goed nieuws: de programmeur en interim-directeur werden onlangs nog in het zonnetje gezet.
8. Patronaat, Haarlem
Opgericht in 1984 als eigentijds muziektheater huist Patronaat sinds de herfst van 2005 in een modern, multifunctioneel pand aan de Zijlsingel. De nieuwbouw kostte Haarlem 10 miljoen euro. In 2003 ging het oude Patronaat dicht en werd tot de grond toe afgebroken. Tot mei 2005 programmeerde men door op een tijdelijke locatie. Het Haarlemse podium heropende een paar maanden later op dezelfde plek met een bijna verdubbelde grote zaal-capaciteit, en had nu ook een kleine zaal en muziekcafé (aanvankelijk ingezet als restaurant) ter beschikking. Een jaar later zat Patronaat al in financiële problemen (vijf ton verlies). De gemeente trok de beurs: jaarlijks twee ton erbij. Niettemin moest Patronaat een flinke stap terug doen: het restaurant werd gesloten, veel arbeidscontracten en de cabaret- en kindervoorstellingen geschrapt. Er moest kortom 'minder risicovol' worden geprogrammeerd: "We gaan terug naar onze corebusiness van popmuziek en dance", stelde interim-directeur Rob Stecher. Verstandig, want zeven jaar later draait Patronaat nog steeds.
7. Vera, Groningen
Vera Groningen is in Nederland een unicum: gingen vrijwel alle poppodia in Nederland steeds diverser programmeren, waardoor ook grote mainstream acts hun weg naar de bühne weten te vinden, Vera houdt onder de bezielde leiding van programmeur Peter Weening nog altijd dapper stand als “Club for the international Pop Underground”, zo zei Doornroosje-programmeur Robert Meijerink onlangs nog. De concertzaal is gevestigd in een van de oudste panden van Groningen en is ontstaan uit de gereformeerde studentenvereniging 'Veri Et Recti Amici' (VERA). Weetje: Kurt Cobain vroeg Courtney Love ooit in Vera ten huwelijk. Telefonisch, welteverstaan.
6. Melkweg, Amsterdam
Eerder dit jaar kopte het Parool nog dat het ‘te rustig’ was in de Melkweg, maar met zo’n 400.000 bezoekers per jaar weet Nederland de Melkweg uitstekend te vinden, vertelde de al 26 jaar zittende en uiterst markante programmeur John van Luijn onlangs al in een uitgebreid artikel op 3voor12. Het podium is een van de kroonjuwelen van de Amsterdamse scene, veel internationale acts weten de Melkweg te vinden en naast de weinig gebruikte Rabozaal telt het pand nog The Max (1.500), de Oude Zaal (700) en een kleinere Cinema, Theater en Galerie.
5. Hedon, Zwolle
Bakermat van Opgezwolle, Typhoon en de Fakkelbrigade: het Zwolse podium Hedon is best het mekka van hiphop te noemen. Het podium bestaat sinds 1973 en was sinds 1996 gevestigd in De Branie. Vorig jaar werd een verbouwing ingezet. In het nieuwe Hedon, dat krap een maand geleden haar deuren opende, is plaats voor een grote zaal met capaciteit 850 en een kleine zaal voor 200 bezoekers. Bekijk ook de sfeerreportage van de nieuwe zaal door 3voor12 Overijssel.
4. Doornroosje, Nijmegen
Op 1 oktober 2014 zullen er heel wat traantjes worden geplengd in Habana aan de Waal: dan verhuist Doornroosje vanuit het oude en door artiesten als Eefje de Visser, De Staat en The Ex geliefde pand aan de Groenewoudse weg naar een veel groter nieuwbouw concertzalencomplex naast het treinstation. De sfeer in het oude schoolgebouw is een bijzondere met een gigantische backstage, een met grafitti bekladde buitenmuur en een donkere, oude zaal voor 450 man waar Mumford & Sons haar eerste Europese clubshow speelde, Daft Punk draaide, Radiohead speelde en ook Joy Division en Sonic Youth optraden. Maar het is niet louter rozengeur en maneschijn: het pand hangt dusdanig met ducttape en losse klodders cement aan elkaar dat de verhuizing liever dit dan volgend jaar plaatsvindt, aldus programmeur Robert Meijerink. Een vierde plaats mogen we hoe dan ook als een eerbetoon aan het huidige Doornroosje zien.
3. Tivoli, Utrecht
Het Utrechtse podium Tivoli is bezig aan zijn ereronde. 1 juni betrekt het eindelijk - na jarenlang politiek getouwtrek en bouwellende - het nieuwe pand aan het Vredenburg. Veel mensen vinden dat jammer, en dat heeft natuurlijk alles te maken met het karakter van de zaal. Tivoli is een klassiek poppodium, begin jaren tachtig gekraakt en in de decennia die volgden uitgegroeid tot een monument in het Utrechtse muziekleven. Heel wat internationale sterren stonden er op het podium - van The White Stripes tot R.E.M. tot Red Hot Chili Peppers - maar ook voor acts uit de stad is Tivoli een thuisbasis. Niet voor niets wordt het podium straks officieel gesloten met vijf avonden op rij Kyteman. Als het er geen zes worden. Of zeven. Of tien. Weetje: Prince voorspelde er tijdens een nachtelijk concert de aanslagen van 11 september 2001.
2. 013, Tilburg
Een zaal voor 2.000 man diep in Brabant, is dat een goed idee? Nou, dat bleek misschien wel JUIST een goed plan te zijn. 013 in Tilburg was in 1998 een van de allereerste moderne popzalen, helemaal gebouwd op het organiseren van concerten. Met ruimte voor tourbussen en -trucks, met een mooi breed podium en een vloer die zo oploopt dat je overal in de ruimte goed zicht hebt op het podium. 013 scoorde jarenlang sterk met hardrock en metal, met gespecialiseerde niche festivals als Roadburn en Neurotic Deathfest als kroonjuwelen. Eind dit jaar gaat 013 beginnen aan een ambitieuze verbouwing. De grote zaal moet daarna 3.000 mensen kunnen herbergen, zodat de Tilburgse zaal een brug kan vormen tussen de grotere clubs en de HMH.
1. Paradiso, Amsterdam
Wie Paradiso zegt, denkt er meteen 'poptempel' bij. De zaal is door zijn geschiedenis als kerk natuurlijk al een soort heiligdom, maar velen dichten het die betekenis ook toe als muziekzaal. Dat komt natuurlijk door die fraaie glas-in-lood-wand achter het podium en de statige balkons, maar ook door het feit dat Paradiso als Amsterdamse zaal DE plek is waar iedere internationale act wil staan, zo weet ook Paradiso-promotor Jan Willem Sligting (ruim 32 jaar in dienst). Op een doorsnee dag heeft Paradiso zo al drie producties staan - twee in de kleine zaal en een in de grote - dichter bij het weekend komt daar doorgaans nog een nachtprogramma bij. De macht van de zaal strekt zich inmiddels ook uit richting satellietzalen Bitterzoet, de Duif en de Amstelkerk. En dan komt er binnenkort ook nog een zaal in Amsterdam Noord bij. Onbetwist van groot belang.