Tijdens U? werd er in Koffie Leute de hele middag al improviserend muziek gemaakt met synthesizers en drumcomputers. Dat bleek Synth & Beat te zijn, een Utrechts initiatief dat deze jamsessies sinds begin 2023 eens in de zoveel maanden organiseert. Op vrijdag 19 januari is er een nieuwe editie tijdens de Pinguin Radio Showcases, een van de grotere randprogramma’s van Eurosonic Noorderslag. Een goede aanleiding om langs te gaan bij Olivier Vos, een van de organisatoren.

Synth & Beat is een platform waarop mensen met interesse in elektronische muziek en die bezig zijn met elektronische muziek, kunnen oefenen om met anderen samen te werken en samen muziek te maken. Er zijn veel mensen bezig met beatcomputers en synthesizers, maar die doen dat volgens Olivier over het algemeen in hun eentje, ergens op hun zolderkamer. “Ik merkte zelf dat je dan in je eentje eigenlijk een volledig orkest moet zijn”, legt hij uit. “Je moet én de drums doen én je moet de melodietjes doen én je moet de baspartijen doen. Dat is allemaal in elkaar te sleutelen op een computer, maar live is het een heel ander verhaal. Live kan het statisch worden of juist heel erg vastgelegd, zonder dat je echt vrij kunt spelen.”

Olivier Vos

Volgens hem moet je elektronische muziek live soms ook benaderen als een band. “Dat je een ritmesectie hebt, een bassectie en dat er ook iemand is die de melodielijnen speelt. En dat er vanuit de interactie met elkaar interessante dingen ontstaan.” Hij merkte ook dat het lastig is om andere mensen te vinden om mee samen te werken en om een plek te hebben waarbij ze zich vrij voelen om dat samenspelen ook te proberen. “Synth & Beat is aan de ene kant een manier om andere mensen te vinden met wie je samen muziek kunt maken, en aan de andere kant willen we een omgeving creëren waarin mensen zich vrij voelen om te experimenteren en dingen uit te proberen.” Jamsessies en met andere mensen muziek maken zijn dingen die je moet leren, en de enige manier waarop je dat kan is door het te doen. “In het begin zal iedereen dezelfde fouten maken en te veel doen en te weinig naar de anderen luisteren, maar daar kom je vanzelf achter als je ermee bezig bent.”

Synth & Beat is aan de ene kant een manier om andere mensen te vinden met wie je samen muziek kunt maken, en aan de andere kant willen we een omgeving creëren waarin mensen zich vrij voelen om te experimenteren en dingen uit te proberen.

Olivier Vos

Eerste editie

Synth & Beat is gestart door Evert Smit, Maxime Okhuijsen en Olivier. Ze werken alle drie bij Koffie Leute en hebben een gemeenschappelijke interesse in elektronische muziek. De eerste editie was in januari 2023. “Evert wilde al heel lang een keer Synth & Beat doen met Sinterklaas, omdat hij dat een grappig idee vond. ‘Dat gaan we gewoon doen’ heb ik gezegd. We zoeken gewoon een plek, we zeggen dat we het gaan organiseren en we kijken wel wat er gebeurt.” Die eerste keer was bij Boot 122. “Dat is een relatief kleine locatie”, legt Olivier uit. “Ze hebben de apparatuur ook staan, zoals een PA en boxen. We zijn er gewoon begonnen en keken wel wat er langs komt.” 

Later is Koffie Leute-collega Job Santé erbij gekomen, die de geluiden die ze maken met video interpreteert in visuals. “Tot nu toe zijn mensen altijd heel enthousiast geweest”, ziet Olivier. “Ik merk ook dat de behoefte om met anderen te spelen er heel erg is. Sommigen zijn er gewoon een beetje angstig voor, maar als ze merken dat we er eigenlijk heel makkelijk in zijn, zijn mensen heel enthousiast om mee te doen.”

Maxime (rechts) en Evert (achterin met bruine muts)

Op een gegeven moment weten sommige mensen niet meer welke drumbeat van wie is of wie nou welke melodielijn precies is gestart. Daardoor is drie à vier mensen wel het maximum.

Olivier Vos

Spelregels

Ze hanteren inmiddels bepaalde regels bij een jamsessie. De belangrijkste daarvan zijn de hoeveelheid mensen, de duur van een sessie en het aantal instrumenten dat meedoet. “Daar zijn we achter gekomen door het een paar keer uit te voeren en te kijken wat wel werkt en wat niet. Als je het helemaal loslaat, merk je dat improvisaties een soort start hebben, waarbij iedereen zich positioneert. Er wordt een drum gestart, er wordt een melodie gestart, dan een baslijn en uiteindelijk worden die op elkaar afgestemd. Daarna volgt er een periode waarbij mensen binnen dat kader aftasten waar ze naartoe kunnen gaan en kunnen ze kleine variaties aanbrengen. Vaak wordt dan ergens naartoe gewerkt dat zich langzaam een beetje opbouwt en op een gegeven moment is het dan op.” Meestal is dat na tien minuten tot een kwartier.

Ook hebben ze afgesproken om zo’n sessie met maximaal drie á vier personen te doen. “Op een gegeven moment weten sommige mensen niet meer welke drumbeat van wie is of wie nou welke melodielijn precies is gestart. Daardoor is drie à vier mensen wel het maximum. Ook is het handig dat elke persoon maar één instrument bespeelt, omdat mensen anders de neiging hebben elkaars werk te gaan doen. Zeker met zijn drieën kun je elkaar nog aankijken en kun je nog een beetje zien wat iemand wil. Hoe meer muzikanten het zijn, hoe meer mensen wegduiken in hun eigen apparatuur en dan eigenlijk vooral hun eigen volume steeds harder zetten, omdat ze zichzelf niet meer kunnen horen.”

Pinguin Radio Showcases

Ze willen de Synth & Beat-sessies ongeveer eens in de twee maanden organiseren. De eerdere edities waren dus bij Boot 122 en tijdens U? was er eentje in Koffie Leute. “We zien het niet als iets dat we slechts op één plek willen doen, het is een concept dat we op heel veel plekken kunnen uitvoeren.” Op vrijdag 19 november is De Drie Gezusters in Groningen zo’n plek, waar ze staan als onderdeel van de Pinguin Radio Showcases. De jamsessie daar is van 20.00 uur tot 1.00 uur, wat langer dan de drie uur die ze normaal doen.

Iedereen die geïnteresseerd is kan langskomen en meedoen. Olivier: “Het hangt een beetje af van hoeveel mensen er zijn, of je meteen mee kunt doen of dat je even moet wachten. Wij sluiten de apparatuur die je hebt dan aan. Het is wel handig als je zelf ook een koptelefoon meeneemt, zodat je geen geluiden gaat testen terwijl ze op de PA zitten. Want dat is heel irritant, hebben we gemerkt. En voor de rest is het eigenlijk op zich heel simpel: als je aan de beurt bent, bespreek je met twee of drie anderen wie welke rol aanneemt en dan start je gewoon en zie je wel waar het heen gaat.”

Er zijn al verschillende muzikanten die hebben aangegeven dat ze langs zullen komen. Olivier heeft ook het Groningse online radiostation Relate Radio benaderd, die het hebben doorgegeven aan hun achterban. “Voor de rest denk ik dat er ook heel veel artiesten door De Drie Gezusters heen lopen die, als ze zien wat er gebeurt, misschien ook wel willen aansluiten.” Je eigen spullen bij je hebben is handig, maar niet per se noodzakelijk. “We hebben heel veel synthesizers en drumcomputers van onszelf staan, die zijn ook te gebruiken.”

Te doen: Synth & Beat tijdens Pinguin Radio Showcases, vrijdag 19 januari 2024 (20.00 - 1.00 uur) @ De Drie Gezusters, Groningen