Al bijna een jaar zijn evenementen, samenkomsten en feesten verboden en nachtclubs en poppodia gesloten. De Utrechtse evenementensector heeft een harde klap gekregen door de maatregelen die de overheid trof om de verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Eén ding is zeker: gevolgen van deze crisis gaan we nog lang terug zien. We blikken terug en kijken vooruit op misschien wel een ‘nieuw normaal’.

Persconferenties, steunpakketten, nieuwe maatregelen, maar ook versoepelingen. Tijd om terug te blikken. Wat is er de afgelopen maanden allemaal gebeurd?

Bekijk hieronder de tijdlijn van relevante gebeurtenissen rondom de evenementensector.

De eerste klap

Op 12 maart 2020 kondigde de overheid de ‘intelligente lockdown’ aan. Die lockdown had als gevolg dat poppodia en clubs moesten sluiten en evenementen werden afgelast. Angela van Kooten, bedrijfsleider van de Utrechtse nachtclub The Bassment vertelt: “De sluiting van horeca en nachtclubs was erg onwerkelijk voor ons. Het weekend van 14 maart hadden we helemaal vol gepland met vier grote feesten. Het magazijn stond tot de nok toe vol. Eén feest voor jongeren is nog doorgegaan. Mijn telefoon stond de hele dag roodgloeiend door bezorgde ouders die zich afvroegen of het wel veilig was.” De nachtclub die ze samen met haar man runt, staat nu al maanden leeg. Of ze het aan zien had komen? Dat niet. “Op het moment dat het in Italië kwam en je in Nederland de eerste gevallen kreeg, dacht ik wel van ‘oh, shit’. In mijn hoofd was het net zoals het Sars-virus een aantal jaar geleden: dat was alleen in China, erg ver van mijn bed. Ik had ècht totaal niet verwacht dat het naar Nederland zou komen. Toen we in maart dicht moesten, hadden we allemaal wel het idee dat we er over een maandje weer zouden staan.”

Het magazijn stond tot de nok toe vol. Eén feest voor jongeren is nog doorgegaan. 

The Bassment

Ook bij de Utrechtse nachtclub BASIS was nog geen reden voor paniek. “In het begin houd je nog een hoop dat het dan wel niet drie weken gaat duren, maar niet al te lang. Die hoop werd natuurlijk steeds langer uitgesteld. Op een gegeven moment werd ook al best wel snel gezegd, tot 1 september. We merkten in de zomer al dat die datum waarschijnlijk niet gehaald ging worden”, vertelt Joost Holthuizen, medeoprichter en programmeur bij de Utrechtse house- en technoclub.

Overheidssteun

Om ondernemers te kunnen ondersteunen in deze crisis werden verschillende steunmaatregelen ingezet. Daarmee konden ondernemers hun personeel doorbetalen en een deel van de vaste lasten dekken. “De steunmaatregelen van de overheid hebben zeker bijgedragen bij ons. In het begin hebben we de NOW-regeling gekregen om personeel door te betalen. Daarnaast hadden we recht op de TVL-regeling om een deel van de vaste kosten vergoed te krijgen. Die maatregelen zorgen er wel voor dat de club kan blijven bestaan, we hebben onszelf alleen sinds maart geen salaris uitbetaald,” vertelt Holthuizen.

Ook bij de Utrechtse festivalorganisatie Elevation Events (Soenda, Smeerboel en Club WAS.) kwamen die steunpakketten goed van pas. “We hebben standaard zes full-timers in dienst, daarnaast nog vier stagiaires in de drukke maanden. Gelukkig hebben we niemand hoeven ontslaan door de steunmaatregelen en een buffer die we nog achter de hand hebben”, aldus Jasper Coenen, medeoprichter van het bedrijf. Wat elf jaar geleden begon als een klein techno feestje groeide uit tot een grote organisatie die nu ieder jaar zo’n 120.000 bezoekers ontvangt. Tot corona overwaaide naar Nederland.

Economische klap

De maatregelen ter beperking van verspreiding van het coronavirus, genomen door de overheid, zijn van immense invloed op de bedrijven uit de evenementensector. Uit een berekening van de VNPF (de Vereniging voor Nederlandse Poppodia en Festivals) werd een omzetverlies van 125 miljoen euro verwacht voor het jaar 2020. Aan het begin van 2020 was de verwachting dat poppodia en festivals, aangesloten bij VNPF, een omzet zouden halen van 205 miljoen euro. Door de getroffen maatregelen waren poppodia en nachtclubs genoodzaakt om te sluiten en moesten ook festivals worden afgelast. Door deze sluitingen zal de omzet in 2020 niet hoger zijn geweest dan 80 miljoen euro. Die harde maatregelen betekenden al snel het ontslag voor veel vast personeel. Ook parttimers en medewerkers op oproepbasis zaten kort daarna zonder werk. Een angst bij veel ondernemers is dat na de crisis blijkt dat het personeel iets anders is gaan doen. “Ik ken heel veel technici die nu allemaal een andere baan hebben gezocht en daar ook een commitment moeten aangaan. Ik sprak laatst met een technicus die nu tuinen aanlegt. Stel dat we in juni weer open mogen, waar zijn al die mensen die nu omgeschoold zijn? Wie blijft er dan nog over?” vraagt Holthuizen zich af.

De Vereniging van Evenementen Makers (VVEM) deelde op 23 december een rapport met daarin de verwachting voor het aantal festivals in 2020. Die harde klap op de sector is meedogenloos en onvermijdelijk. ‘Corona zet de festivalsector 35 jaar terug in de tijd’ blijkt uit het rapport.

Een angst bij veel ondernemers is dat na de crisis blijkt dat het personeel iets anders is gaan doen. (...) Stel dat we in juni weer open mogen, waar zijn al die mensen die nu omgeschoold zijn? Wie blijft er dan nog over?

De Vereniging van Evenementen Makers (VVEM) deelde op 23 december een rapport met daarin de verwachting voor het aantal festivals in 2020. Die harde klap op de sector is meedogenloos en onvermijdelijk. ‘Corona zet de festivalsector 35 jaar terug in de tijd’ blijkt uit het rapport.

Uitzitten of doorpakken

Je bent ondernemer, of je bent het niet. Dat bleek in de zomer van 2020, toen er ondanks alle maatregelen toch mooie en creatieve initiatieven ontstonden. Het Nijmeegse Poppodium Doornroosje organiseerde ‘Social D(ist)ancing’, een live event waarbij bezoekers in groepen van 30 personen zittend konden genieten van hun favoriete dj. Dit initiatief was zo nieuw en verrassend dat het zelfs werd opgepakt aan de andere kant van de oceaan. The New York Times schreef een artikel over het evenement. Maar ook in Utrecht werd weer even genoten op het Cultuurterras bij Vrijhaven de Nijverheid.

Cultuurterras van De Nijverheid in de zomer van 2021

Ook bij Club BASIS werden livestreams gehost en openden ze in de zomer een terras: BASIS Biergarten, aan de Oudegracht. Of dat terras iets opleverde? “Uiteindelijk hebben we er niet echt geld aan verdiend, maar voor ons was het belangrijk om ons personeel aan het werk te kunnen houden en om binding te houden met onze bezoekers”, vertelt Holthuizen.

Uit bezoekersonderzoek van Fieldlab-evenementen blijkt dat de behoefte aan evenementen groot is. Men zou met name outdoor evenementen, outdoor festivals en indoor festivals willen bezoeken. Deze behoefte is ook gestegen, want meer mensen (106,6%) geven aan in 2020 een outdoor concert te willen bezoeken dan in 2019. Ook ondernemers merken dat de behoefte aan feesten groter is dan ooit. Angela van Kooten kreeg verschillende aanvragen voor illegale evenementen “Laatst kreeg ik een bericht van een persoon die met een groepje ‘vrijheidsstrijders’ de ruimte wilden verhuren. Ik antwoordde dat we nu gesloten zijn, maar dat ze welkom zodra corona het weer toe laat.”

Een noodkreet

Om een geluid te laten horen tegenover de overheid en zich uit te spreken tegenover het beleid kwamen clubs, organisaties, ondernemers én dansers samen tijdens de Manifestatie voor de Nacht. Een protest tegen de maatregelen van de overheid. “De evenementenbranche is onevenredig hard getroffen door de maatregelen. Wij hebben helemaal nog geen enige kans gehad om te laten zien dat wij een coronaproof evenement kunnen hosten”, vertelt Van Kooten.

“Elk geluid, en vooral dit vreedzame goed georganiseerde protest, is belangrijk en ik denk dat dit vast wel doorsijpelt naar Den Haag”, zegt Holthuizen. Wat er moet veranderen? “Het woord wat gewoon steeds terugkomt is perspectief. Het is heel moeilijk om dat te geven vanuit de overheid, dat snap ik, maar toch zouden ze er over na kunnen denken of ze richtlijnen kunnen geven voor ondernemers”, voegt Holthuizen er aan toe. Ook Jasper Coenen is niet te spreken over het beleid dat de afgelopen maanden is gevoerd. “De evenementenbranche stond 10-0 achter toen corona uitbrak en heeft een veel minder sterke lobby dan andere sectoren. Na maanden lang om aandacht vragen heeft Den Haag eindelijk door dat de evenementenbranche meer is dan alleen horeca. Het gaat namelijk niet alleen om de evenementenorganisatoren, maar ook om de keten daarachter met leveranciers, zzp’ers en artiesten. Het belang van de sector is na maanden pas duidelijk.”

Ook bij de Utrechtse gemeenteraad werd dat belang zichtbaar. Op 14 januari 2021 ontvingen organisators en ondernemers een brief. De gemeenteraad wil meer aandacht naar de Utrechtse nacht en hoopt door middel van een adviesraad, het ‘Utrechts Nachtoverleg’, de potentie van de ambitieuze en vernieuwende nachtscene te kunnen stimuleren.

Soenda festival

Een lichtpuntje in de donkere nacht

De overheid kwam op 22 januari 2021 opnieuw met extra steunmaatregelen: een uitbreiding van de TVL-regeling, verhoging van NOW-subsidie en verlengde Tozo-uitkeringen. Daarnaast geeft de overheid aan een garantiefonds voor evenementen te introduceren. Coenen reageert: “Dat garantiefonds is een stukje welverdiende erkenning voor de evenementensector. Ik zie het als een mooie eerste stap. Toch blijft de beste steunmaatregel perspectief bieden, dus wij wachten nog even af op meer duidelijkheid.”

Ander goed nieuws: een test met coronaproof evenementen is gestart, uitgevoerd door Fieldlab Evenementen, een samenwerking van de brancheorganisatie met de overheid. In 20 minuten waren alle kaarten uitverkocht voor de evenementen die op 6, 7, 13 en 14 maart plaatsvinden. Twee daarvan zijn dance-evenementen. Op 6 maart is er een event in de Ziggo Dome met Sunnery James & Ryan Marciano, Sam Feldt, Lucas & Steve en Lady Bee. Een week later is er een dance-evenement op het Lowlands-terrein in Biddinghuizen met twee area's, met o.a. Joris Voorn, Reinier Zonneveld Live, Colin Benders, Nicky Elisabeth en Philou Louzolo.