Black Earth Festival is een bewonderenswaardig concept dat zich focust op underground muziek. Na het succes van vorig jaar rechtvaardigt het zonder meer een tweede editie. De eerste editie bevatte optredens van Telepathy, Jucifer, Faal en Mantra Machine. Het toonde een festival in de kinderschoenen, met ruimte om te groeien, maar om het liefst net zo ongedwongen te blijven in zijn sfeer. Met het gewaagd verwisselen van de ACU naar EKKO lijken ze die stap te zetten. Helemaal met namen als Fistula, Emptiness, Father Murphy, Cult of Occult en Terzij de Horde op het programma.
Het vervolg is daar: een jaar na de eerste editie is Black Earth Festival opnieuw terug in de kille helft van de oktobermaand. Black Earth Bookings, eveneens bekend om hun Devoted to Drone avonden, organiseert dit driedaagse festival. Een festival dat bekend staat om een geluid dat we niet vaak in Utrecht horen. Geen indie, poprock of singer-songwriter perikelen, maar drone, doom, black, noise en sludge metal. Muziek uit de diepste krochten van de geest. In dit verslag lees je wat we drie dagen lang in Moira, dB’s en EKKO zagen.
Black Earth Festival dag 1: ondergronds avantgardisme in Cultureel Centrum Moira
Het toneel van de eerste avond bevindt zich in Cultureel Centrum Moira, de thuisbasis voor Black Earth Bookings. En dat is niet zo gek ook, want deze kelder in de binnenstad ademt een heerlijk ondergrondse sfeer uit, zonder aan gezelligheid in te boeten. De vrijdag staat in het teken van avantgardistische, experimentele klanken met de bands Slowwalker, Uncanny Valley, BlackMoon1348 en Father Murphy. In sommige opzichten beter behapbaar dan het sludge-geweld op de zaterdag of de noise en black metal van zondag. In andere gevallen weer meer cryptisch en abstract en soms uitdagend voor het ongetrainde oor.
Slowwalker
Utrechtse shoegaze-duo Slowwalker verzorgt de aftrap. De muziek van deze heren kenmerkt zich door dromerige soundscapes en trage melodieën, met subtiel pompende beats op de achtergrond. Die mix brengt enerzijds een atmosferisch geheel teweeg en vervalt anderzijds regelmatig in noisy intermezzo’s. Zonder meer een goed begin van de avond.
Uncanny Valley
Uncanny Valley ontpopt zich tot veruit de meest dansbare band van de avond, of beter gezegd: van heel het Black Earth Festival. De beats zijn hard, de synths excentriek en avontuurlijk, en de vocalen bezitten een gotische toon. In zijn totaliteit klinkt het als een Depeche Mode aan de steroïden. De haast postpunkachtige ritmes weten de meeste energie van de avond op te eisen. Als ze eindigen met een uptempo nummer waar Sisters of Mercy nog een puntje aan kan zuigen, is het duidelijk dat dit concert eigenlijk een langere speeltijd verdient.
BlackMoon1348
Vanaf het optreden van BlackMoon1348 gaat het standje experimenteel aan. Met twee figuren in mantel en kap gehuld, en een enorm blaasinstrument omringt door kaarsen, is het een bijzonder aangezicht. De Londense droneformatie is geïnspireerd door de Tibetaanse cultuur en muziek. De ‘doomcore’ van deze illustere gedaantes krijgt gestalte door middel van traditionele instrumenten en Tibetaanse keelklanken, waarmee ze een transformatieve muzikale ervaring creeëren. En hoewel het onnavolgbaar en onaards klinkt, wint dit intrigerende en cultureel diverse aspect het van deze bijzondere aanblik. Indrukwekkend is het zeker.
Father Murphy
Na BlackMoon1348 is het Italiaanse duo Father Murphy er opnieuw één van de excentrieke sound. Het duo, gehuld in het wit, speelt een bevreemdende set, enkel bestaande uit orgeltonen, gitaren en dromerige zang. Als een kerkdienst op de vrijdagavond. ‘Avantgardistische kerkmuziek’, zoals het gezelschap hun muzikale mengsel omschrijft. Het is een soort kerkelijke psychedelica, waar je de wierook haast kunt ruiken. Uiterst vreemd en bijna cryptisch, maar tegelijkertijd beschikt het ook over een soort schoonheid.
Black Earth Festival dag 2: gezellige narigheid en pizza party!
Wie denkt dat sludge metal enkel traag, laag en eenvormig is, moest vandaag maar even langskomen. Op deze tweede dag van Black Earth Festival wordt bewezen dat het genre ook gevarieerd en creatief is, en invloeden kent van black, death, grind, punk en meer. Dat bewijzen de bands Dirt Forge, Grime en Fistula maar weer eens in dB's.
Dirt Forge
Het uit Denemarken afkomstige Dirt Forge heeft met het in 2017 uitgekomen album Soothsayer een mooie en wat meer genuanceerde sludge-topper te pakken. Lomp brullen en schreeuwen, in combinatie met groovy riffs, geven het een lekker doomy tintje. Terwijl technisch begaafd spel – waar vooral de drums er bovenuit steken met lekkere patronen en fills – het gedetailleerder maken dan gewoon weer het zoveelste sludgebandje. Van dat genuanceerde valt live in het begin niets te merken: bas en drums zijn soms nauwelijks te onderscheiden, de drums rommelen er maar wat tussendoor en de vocalen grommen eroverheen. Van het album zou je nog kunnen zeggen dat het te clean klinkt en te gedetailleerd is voor een lekker smerig sludge album, maar vanavond slaat de band te ver door naar de andere kant. Te smerig en zompig. Dat is een tijdje erg lekker, maar we gaan dat gedetailleerde toch wat missen. Uiteindelijk komt het helemaal goed wanneer het geluid wat transparanter wordt. Zo vallen die heerlijke drumpartijen weer goed op, putten ze kracht uit lekker afwisselende samenzang en zijn die bas- en gitaarpartijen ook weer te onderscheiden. Pas dan is het toch wel een lekker bandje.
Grime
De doorgewinterde dB’s-bezoeker kan altijd op één ding vertrouwen: dat er iemand via de microfoon omroept wanneer de volgende band start. Vanavond gebeurt dat alleen niet en dat maakt dat we goed moeten opletten. Ook omdat de dj deze avond ook constant doom, sludge, black en grind draait. Horen we nu de dj, staat de band te soundchecken of zijn ze stiekem toch al begonnen?! Wie zal het zeggen, geef ons volgende keer alsjeblieft weer die man met de microfoon. In het geval van de Italiaanse band Grime blijkt het toch om de laatste noten van de soundcheck te gaan. Zo staan we net op tijd in de zaal. Ja, al snel horen we alweer downtuned sludge, maar door de ijselijke vocalen van vocalist Marco Matta krijgt de muziek een ziek en smerig blackened death metal sfeertje mee. We moeten het beestje toch een naam geven. Wanneer de band op zijn langzaamst speelt, ontstaan er heerlijke grooves die haast dansbaar zijn: je kunt er in ieder geval lekker op springen. Wanneer ze het gaspedaal intrappen, krijgt de muziek een punky en agressief randje.
Fistula
Dan het uit Ohia, USA, afkomstige Fistula, waar we dan toch het begin van missen. (Kom op microfoonman, we zitten bier te drinken en lekker te kletsen, we hebben je echt nodig!) Fistula knalt een stroom van smerigheid de zaal in. Ondertussen ziet vocalist Corey Bing er meer uit alsof hij lekker aan het rock’n rollen is in een Hell’s Angels clubhuis. Kortom, uiterlijk zegt doorgaans helemaal niets. Fistula is puur nare smerigheid, met geen goed woord te vertellen over de mensheid: drugs, de dood, anti-religie en verbitterd over de politiek (Fuck Trump!). De zompige, moerasachtige sludge krijgt al gelijk een zeer ongemakkelijke sfeer mee door de onderkoelde voice-samples. Pas als het gas erop gaat, ontstaat er stiekem toch een klein feestje met een moshpit, pizza en fans die zelfs mogen meebrullen. Het is een fijne, goed uitgekristalliseerde combinatie van deze ultiem stroperige sludge en felle grindcore die het geheel fris houdt. Verrassend en nooit saai. Durven we zelfs te zeggen een beetje gezellig? Nee, dat kan niet toch? Gezellige narigheid dan maar? Het lijkt of de band wat kort speelt, want de set vliegt werkelijk voorbij. Maar aan al het goede komt een eind, zo ook aan een sludgey grind pizza party!
Black Earth Festival dag 3: De sonische stoomwals van Terzij de Horde
Father Murphy verzorgde wellicht een kerkdienst tijdens de vrijdagavondborrel, maar de ware viering vindt plaats op de zondag. De locatie? Poppodium EKKO. De afsluiting van Black Earth Festival hoort echt thuis in deze compacte zaal. Met om en nabij 150 aanwezigen, Emptiness, Cult of Occult, Terzij de Horde en Gnaw Their Tongues op het programma zit het wel snor. Voeg daar ook nog de plaatjes van Doomany DJ’s aan toen om de tent draaiende te houden en die mooie afsluiting is gegarandeerd.
Gnaw Their Tongues
Componist Maurice de Jong heeft al een flinke discografie op zijn naam staan. Slechts bewapend met een microfoon en een sampler snijdt de noise al van begin af aan door merg en been. De schrikbarende sound bezit een akelige atmosfeer en klinkt als een uit de hand gelopen soundtrack van een arthouse horrorfilm. En toch geniet een groot deel van de bezoekers ervan terwijl ze verdwalen in de tergende tonen. Een bijzondere opener voor de derde dag.
Terzij de Horde
Utrecht is veel underground metalbands rijk, maar Terzij de Horde is er ongetwijfeld één die de laatste jaren indruk heeft gemaakt. De black metalband is inmiddels bezig met de opvolger van debuutalbum Self en geeft deze middag een beestachtige show weg van heb ik jou daar. Blastbeats te over, vakkundig ingeknuppeld en moeiteloos ondersteund door machinegeweer riffs. De atmosferische middenstukken worden eveneens niet geschuwd en creëren een sterke spanningsboog. Middenin die gecontroleerde chaos staat frontman Joost Vervoort, die stampend en briesend contact zoekt met het publiek. Eindigend met een langgerekte, haast hypnotiserende blastbeatsectie breit deze sonische stoomwals een vernuftig einde aan een sterk optreden.
Cult of Occult
Het ware hoogtepunt vindt plaats bij de sludgemetal van Cult of Occult. Want het verhitte ijzer van Gnaw Their Tongues en Terzij de Horde, wordt door deze heren tot auditieve steekwapens gesmeden die doordringen tot op het bot. Een uiterst hard geluid, gekenmerkt door traag drumwerk en druiperige gitaarpartijen. Het moge duidelijk zijn: dit is doom zo hard als een mokerslag die genadeloos neerkomt op de ziel. Die absolute hardheid en overgave in de performance maakt dat deze Franse band geen moment verveelt. Hiervoor is gehoorbescherming gemaakt!
Emptiness
Het opvolgen van zo’n bewonderenswaardige bak herrie is natuurlijk moeilijk. Vandaar ook wellicht dat Emptiness niet de focus legt op hardheid maar op atmosfeer. De band weet met hun avantgarde black metal aardig wat publiek te trekken. Het black van het slepende variant, dat wellicht niet de daadkracht van Cult of Occult of Terzij de Horde bezit, maar toch grondig ronkt en sfeer uitademt. De keyboards dragen hier veelvuldig aan bij door een psychedelische, haast dromerige sound mee te geven. Het zijn dan ook de keyboards in combinatie met een lang uitgesponnen stuk vol verschillende wendingen waarmee Emptiness langzaamaan de leegte opvult. Deze tweede editie komt dus op succesvolle wijze over de finishlijn.
Met 150 man in de zaal, een goede opkomst op alle drie de dagen, evenals een flink aantal sterke bands, mogen we editie twee van Black Earth Festival met recht een succes noemen. Wat zo gewaagd lijkt op een plek als Utrecht, laat op verrassende wijze zien dat er een hunkering is naar underground muziek door een groep muziekfanaten die uitdagende en experimentele metalklanken verkiest voor de indie en pop die Utrecht rijk is. En dat maakt Black Earth Festival tot een geslaagde viering van de underground, dat zeker wel vaker mag plaatsvinden.
Gezien: Black Earth Festival met o.a. Dirt Forge, Grime, Terzij de Horde, Father Murphy en Uncanny Valley, 26/27/28 oktober 2018 @ Moira, dB's & EKKO