Rond kwart voor 9 is het verdacht rustig in ACU. Een slecht voorteken? Nee, want vanachter de deur naar het concertzaaltje klinken stevige bassen en drums: de eerste band van het eerste Black Earth Festival is nog bezig. Snel een biertje halen dus en naar binnen. De knusse zaal van ACU blijkt gelukkig goed vol te staan voor Shunyata, dat net bezig is met de laatste nummers. De instrumentale stoner van dit Nederlandse viertal klinkt niet verkeerd en blijkt een goede voorbode voor de rest van de avond.
In het weekend van 20, 21 en 22 oktober vond de eerste editie plaats van Black Earth Festival. Verspreid over drie dagen speelden elf bands in de hoek van postrock, drone, doom, sludge en black metal op drie locaties in Utrecht: ACU, Moira en dB’s. Het festival is een initiatief van Black Earth Bookings, dat sinds dit jaar regelmatig experimentele bandavonden organiseert.
Dag 1
Na de pauze is het de beurt aan het Engelse Sūrya, dat zichzelf omschrijft als doom, post-metal en sludge. En dat zullen de bezoekers weten, want vanaf minuut één beuken de vier Londenaren erop los en wordt er een dikke geluidsmuur opgetrokken. Veel sludge en doom, weinig psychedelica of andere subtiliteiten. Een enkeling vlucht weg om oordoppen te halen aan de bar, maar de zaal staat vanaf het eerste nummer direct goed vol. We worden bij gebrek aan vocalen getrakteerd op mooie, sfeerversterkende visuals, die op een scherm achter de band geprojecteerd worden. Tijdens het laatste nummer bewijst één van de gitaristen toch nog even dat hij een aardige grunt in huis heeft.
De eerste avond van Black Earth wordt afgesloten door Mantra Machine. Drie Amsterdammers die de trommelvliezen en het middenrif weer wat rust gunnen. Want hoewel Mantra Machine zeker stevig rockt, is er volop ruimte voor psychedelische en progressieve invloeden met hier en daar zelfs een vleugje krautrock. Heerlijke muziek om langzaam in op te gaan, of om lekker op te dansen. Dat wordt vooraan bij het podium dan ook gedaan. Het kost de band iets meer tijd om de zaal vol te krijgen, maar uiteindelijk is het ook bij dit optreden prettig druk. Ook Mantra Machine gebruikt visuals, bijvoorbeeld van overtrekkende wolkenvelden, om de psychedelische trip te versterken. Na een uurtje komen we toch weer terug op aarde en zit de eerste dag van Black Earth er op. Tenzij je nog even blijft hangen voor DJ Acheron, die met onder andere Electric Wizard probeert om de trip van de aanwezigen nog wat te verlengen. (JS)
Dag 2
We starten de tweede dag van het festival rustig, met een vegetarische maaltijd van Rammenas in Moira. De muzikale begeleiding daarbij komt van de Nederlandse soundscape-artiest Microloop. Hij neemt analoge geluiden op, manipuleert die met een laptop en andere apparaten en vervlecht ze met eerder opgenomen samples. De soundscapes die zo ontstaan, zwellen steeds meer aan tot soms stormachtige proporties, waarbij Moira even trilt. Na de climax bouwt Microloop weer af naar het rustige begin, waarmee de geluidscirkel rond is.
De tweede act op het programma is Black Decades. Dit is de eerste show van de band in hun thuisstad met nieuwe zanger Johan van Hattum én met veel nieuw materiaal. Vanaf het podium speelt de band zijn rauwe repeterende mix tussen black metal, crust en doom. Van Hattum claimt ondertussen de hele ruimte voor het podium en beweegt met een bijna maniakale intensiteit van links naar rechts en van achteren naar voren, terwijl hij ondertussen met veel kracht zijn teksten in de microfoon schreeuwt.
Het Nijmeegse Witches Brew bestaat slechts uit een drummer en gitarist. Ze spelen in een aparte opstelling: de gitarist staat met zijn gezicht naar de drummer, en dus met zijn rug naar het publiek. Mogelijk helpen ze elkaar zo om hun sludge nog meer volume en intensiteit mee te geven. Hun set is kort maar heftig.
Afsluiter van de avond is het Italiaanse OvO, een band die sinds de oprichting in 2001 al talloze shows gespeeld heeft, waaronder met acts als Thurston Moore, A Hawk and a Hacksaw, Zu, Jim O'Rourke en Lightning Bolt. De zaal wordt verduisterd en onder een geluidsband van rollende golven (of langsrijdende auto’s, dat kan ook) nemen Stefania Pedretti en Bruno Dorella hun plek op het podium in. Dorella blijkt een drumbeest die met een minimale drumset - die bestaat uit snare, tom en bekkens - in hoog tempo een ritmische en pulserende beat neerlegt. Pedretti vult deze aan met heel simpel maar effectief gitaarspel met een soort groot uitgevallen plastic plectrum. Ze wisselt ‘zang’ af met kreten die minstens zo naargeestig klinken als de samples die Dorella al drummende uit zijn PSD haalt. Samen creëren ze een eigen genre waarin extreme metal, industrial en elektronica samenkomen.
Het angstaanjagende sfeertje wordt nog versterkt door de kleding die ze beiden dragen, de lange dreads van Pedretti en de priemende blik in haar ogen. Black Decades-zanger Johan van Hattum heeft het tijdens zijn eigen show over een David Lynchiaanse sfeer, mede door de ballroomachtige zaal van Moira. Deze bijzondere show van OvO past helemaal in dat plaatje. Een indrukwekkende afsluiter van de tweede dag. (ML)
Dag 3
De derde dag is een matinee in dB’s. Toch zijn er genoeg toeschouwers aanwezig om A-Sun Amissa te zien openen. Dit in Engeland door Richard Knox aangevoerde collectief bestaat op zijn grootst uit negen leden, waaronder soms ook Aidan Baker (Nadja) en Colin H. van Eeckhout (Amenra). Nu staat er slechts een basisduo op het podium dat synth- en gitaardrones, dromerige zang, toetsen en klarinet laat versmelten tot één psychedelische ambientwereld, begeleid door sfeervolle visuals. Een lekker experimenteel en rustig begin van het programma, dat lang niet door iedereen gewaardeerd wordt. Wij vinden het een vroeg hoogtepunt.
Bij de Nederlandse blackened death doom van Faal staat de zaal veel voller. Het klinkt massief, agressief, maar helaas ook weinig dynamisch. Dat valt op wanneer zelfs de rustmomenten nog dichtgeplamuurd klinken. Faal speelt strak en het publiek is aan boord, hoewel er later wel mensen weglopen. Misschien verzadigd?
Druk is het ook bij de Engelse instrumentale metal van Telepathy. Ze zorgen voor een goede hard-zacht dynamiek, weten een lekkere groove vast te houden en klinken lekker log. Hun bloedserieuze podiumpresentatie bezorgt ons wel de slappe lach. Met een stevige vuist in de lucht en headbangen wordt aangemoedigd tot publieksparticipatie. Metalclichés horen erbij en kunnen leuk zijn, maar dan mag er best een zeer zelfbewust lachje vanaf.
Afsluitend duo Jucifer speelt ook met clichés, maar heeft er zichtbaar lol in. De bombast van een ultiem laag en distorted gitaargeluid, harde drums en een over-the-top volume is lachwekkend in al zijn absurditeit, maar dwingt wel respect af. Je moet er alleen plezier in hebben om ongeveer veertig minuten naast een straaljager te staan.
Het nomadenechtpaar Gazelle Amber Valentine en Edgar Livengood had vandaag een kleine setup bij zich van slechts twee reusachtige versterkermuren. In Amerika spelen ze dikwijls met een gigantische versterkersetting die acht uur duurt om op en af te bouwen. Gelukkig komt er uit dit ‘kleine’ setje al een monsterlijk geluid. Dan zit het er weer op en kunnen we vooral terugkijken op een gezellig sfeer, goede bieren, lekker eten en een afwisselend muzikaal programma. (FG)
Deze geslaagde eerste editie werd gekenmerkt door een afwisselend programma, met elke dag de nadruk op een andere sfeer of ander genre. Iedere dag was er ruimte voor de verrassingsact, één die op papier niet helemaal in de sfeer van de dag paste en juist daarom opviel. Een superdruk festival wat betreft bezoekers was het nog niet, maar er waren voldoende mensen om het gezellig te maken. Opvallend was wel dat het bij sommige bands veel drukker was dan bij andere. De sfeer was ongedwongen en relaxed met een niet te onderschatten bijrol voor lekkere speciaalbiertjes en de heerlijke catering van Rammenas. Black Earth Festival is op deze manier een waardevolle toevoeging aan het Utrechtse festivallandschap gebleken. Op naar de volgende editie!
Gezien: Black Earth Festival 2017, vrijdag 20 tot en met zondag 22 oktober @ ACU, Moira en dB’s