TivoliVredenburg wil een pand zijn waarin alle vormen van muziek samenkomen: van pop tot klassiek, van mainstream tot underground, van jazz tot dance. Het programma van ‘Wij Zijn 1’ moet daarom een goede dwarsdoorsnede bieden van waar het podium voor staat. Het festival heeft opvallend veel hiphop met het 10-jarige De Jeugd van Tegenwoordig, Fresku, Akwasi, Extince en bFAKE en veel rock met bijvoorbeeld Navarone, PAUW en Triggerfinger. De Jeugd van Tegenwoordig staat al voor de vijfde keer in één maand in TivoliVredenburg. Met twee HMH-shows in het kader van het 10-jarig bestaan vers achter de rug komt het viertal aarzelend uit de startblokken. Een intermezzo met een jarige bezoeker is grappig maar pas in het tweede van de set wordt een volle Ronda meegenomen naar een climax die eindigt met 'De Formule'. Mister & Mississippi is terug in de Pandora, waar de band eerder dit jaar zijn tweede album presenteerde, en laat zien dat ze zalen als deze met gemak aankunnen. Triggerfinger maakt de headline-plek helemaal waar en windt het publiek in de stampvolle Ronda met gemak om de vingers.
Op 21 juni 2014 opende TivoliVredenburg. Met vijf zalen en een gezamenlijke capaciteit van vijfenhalfduizend bezoekers, mengde de ambitieuze popzaal aan het Vredenburg zich meteen als een serieuze speler tussen de andere Nederlandse podia. In het eerste jaar scoorde het podium met 700.000 bezoekers 35% beter dan vooraf ingeschat. Het eenjarig bestaan is aanleiding voor een verjaardagsfeestje. Onder de noemer ‘Wij Zijn 1’ is een programma samengesteld waarin op één avond bijna alle vormen van muziek langskomen die het afgelopen jaar ook in één van de zalen te zien zijn geweest. Wij bezochten het festival en kijken tegelijkertijd terug op een leerjaar voor het podium.
Fijn is dat een voorstelling als ‘Maarten Heijmans zingt Ramses Shaffy’ vanavond een reprise krijgt in de Grote Zaal. De perfecte band en het goede geluid zorgen voor een mooi slot van het programma daar. Een mooi rustmoment is het bijzondere optreden van Insomnio Ensemble in de Hertz dat een interpretatie doet van Gavin Bryars Jesus' Blood Never Failed Me Yet. Het stuk kent verschillende versies en Insomnio heeft gekozen voor de kortste: in 25 minuten lekker wegdromen op de breekbare zang van een anonieme Londense zwerver en het spel van het ensemble. Op het Open Podium in de hal zijn bijna uitsluitend lokale klassieke en popmuzikanten te zien met onder andere Riverdistrict, Pandae (voorheen Capgras) en Biscuits. We missen wel acts met een scherp randje: metal, americana en echt spannende undergroundbands staan niet op het programma.
Het afgelopen jaar was dit hele spectrum ook op de losse avonden te zien: naast de al eerder genoemde albumreeks van DJVT vonden ook de enige Nederlandse shows van Lorde, de legendarische Amerikaanse postrockband Slint (in de Pandora) en hiphopgroep Run the Jewels in TivoliVredenburg plaats. Memorabel was ook het optreden van Daniel Romano in de Cloud Nine: na een uitverkochte avondvoorstelling werd er alsnog een tweede matinee-voorstelling bijgeboekt. Ook de jazz, die na het faillissement van SJU was uitgewaaierd naar andere plekken, heeft in het pand weer een plek gekregen. Bij die jazz gaat het overigens vooral om de meer mainstream-acts die ook een breder publiek aanspreken. De meer experimentele acts zijn er nog maar weinig te zien. TivoliVredenburg was het afgelopen jaar ook een plek voor festivals en nieuwe concepten. In oktober werd met Ramblin’ Roots een langjarige traditie van Utrechtse blues/roots festivals in ere hersteld. Ook dance-festival Catch – het indoorbroertje van Pitch – is een aanwinst voor Utrecht. En Le Guess Who? 2014 had een fantastisch programma dat in die breedte en omvang nooit in de Oudegracht had gekund.
Eén van de nieuwe concepten is Pieces of Tomorrow, de concertreeks waarin klassieke stukken in een nieuw jasje worden gepresenteerd: geen dresscode voor bezoekers en muzikanten, de musici introduceren kort wat ze gaan spelen, je biertje mag mee de Grote Zaal in, dj St. Paul als host en visuals die het verhaal ondersteunen. Van zulke ideeën mogen er wel meer komen. Op het snijvlak tussen festivals als Gaudeamus en Le Guess Who? is een nieuwsgierig publiek te vinden dat zich net zo graag laat meenemen in een vroeg 20e eeuwse symfonie als een optreden van Greg Haines of een psychedelische fuzzband. Er bestaan geen muren meer tussen die genres en TivoliVredenburg is meer dan een ander gebouw een plek waar die werelden ook fysiek bij elkaar kunnen komen.
Het gebouw
De eerste editie van het TivoliVredenburg Festival trok een gemêleerd publiek. Iedereen was nieuwsgierig wat het nieuwe podium te bieden had. Nu, een jaar later, is het een festival voor de liefhebber geworden. Een dwarsdoorsnede? Rapper Fresku slaat de spijker op zijn kop tijdens zijn optreden in de Pandora: “Ik zie hier van alles: jong, oud – maar wel allemaal blank.”
Mengen de verschillende leeftijdsgroepen? Ja, dat doen ze. Een frêle oud dametje wuift zichzelf koelte toe met een van de programmaboekjes, terwijl ze meewiegt op de tropische ritmes van rapper Akwasi. In de Grote Zaal geeft een groep twintigers het Amsterdam Piano Quartet een staande ovatie na hun vertolking van Stravinsky’s ‘Le Sacre du Printemps’. Later op de avond komen ze allemaal samen op Plein 5, waar Broken Brass Ensemble hun cover van ‘Thrift Shop’ tot een hoogtepunt stuwt. Plein 6, een halve verdieping hoger, verandert na middernacht in een ballroom waar fruitige cocktails worden gedronken en koppels van alle leeftijden over de geïmproviseerde dansvloer zwieren.
Het gros van het publiek weet zijn weg inmiddels wel te vinden. De ballonnen die bezoekers wegwijs moeten maken staan er vooral als gimmick. De aanwezigen maken heel wat kilometers. Halverwege de avond houdt een deel van de roltrappen ermee op en zien we het publiek zich quasi-mopperend een weg omhoog banen. TivoliVredenburg kan maximaal zevenenhalfduizend bezoekers tegelijk ontvangen. Het festival is niet uitverkocht, maar met circa zesduizend bezoekers goed druk. Het plein voor de Ronda verandert in een mierennest na afloop van de shows van Triggerfinger en De Jeugd; voor de ‘brandtrap’ naar Cloud Nine ontstaat een rij als Extince zijn opwachting maakt. Even wachten is dan het devies en uiteindelijk wint de aanhouder.
De bezoekers mogen het gebouw dan al een beetje kennen, te oordelen naar de verbaasde en bewonderende blikken zien ze sommige zalen voor het eerst. De warme uitstraling van de houten Cloud Nine. De fijne omvang van de Pandora; het podium is hoog genoeg om het ook achterin goed te kunnen zien, maar laag genoeg om optredens intiem te houden. De grandeur van een zaal als de Ronda. De hoge en compacte Hertz, waar je, waar je ook zit, het idee hebt dat je je direct voor het podium bevindt. En natuurlijk de indrukwekkende Grote Zaal. Goed dat daar nauwelijks iets aan is veranderd.
Zelf maken we voor de eerste keer gebruik van de deur (met geluidssluis) waarmee je vanuit de Cloud Nine in één keer op het linker balkon van de Pandora terecht komt. Dat scheelt toch een fikse wandeling. En na het optreden van DJVT ontdekken we dat de deur bovenaan het linker balkon open is. Door die deur heen ga je een paar trappen af en voordat je het weet sta je weer op het centrale plein op de eerste verdieping.
Tijdens een evenement als dit merk je er weinig van, maar in de praktijk blijft het allemaal nog wel erg kil. Dit punt noemt een aantal TivoliVredenburg-medewerkers zelf ook in een interview met 3voor12. “Het vliegveldgevoel moet eruit”, is één van de opmerkingen. Als een kleiner optreden in Cloud Nine bijvoorbeeld het enige is dat er op een avond te doen is voelen het gebouw en de roltrappen aan alsof je in leeg een winkelcentrum bent. Krijg je op Plein 5 een hoestbui, dan hoort het barpersoneel van Het Gegeven Paard het na-echoën.
Het geluid
Het geluid in de zalen is uitzonderlijk goed. Onze redacteuren hebben in TivoliVredenburg nog geen optreden gehoord waar het geluid slecht was, terwijl dat op de Oudegracht toch regelmatig gebeurde. Ten opzichte van sommige andere zalen het in het land mogen we ons gelukkig prijzen met de akoestiek. Ook vanavond is dat het geval. "Wat fijn dat de stem van Maarten Heijmans zo goed te verstaan is", meldt één van de aanwezige 3voor12/Utrecht-redacteuren terloops. Dat betekent overigens niet dat er geen zorgen zijn. Het verhaal over de geluidslekken is breed uitgemeten in de pers. Het eerste lek, tussen de Ronda (de grote popzaal) en de Hertz (zaal voor kamermuziek), is al een tijd bekend en wordt nu aangepakt. Kort geleden is bekend geworden dat er nog een tweede lek is, waarbij geluid vanuit de hooggelegen Cloud Nine via het dak terecht komt in de Hertz. Tijdens het concert van het Insomnio Ensemble in diezelfde Hertz staat Zuco103 in de Cloud Nine maar is daar niks van te merken.
Service/horeca
Uit het jaarverslag van TivoliVredenburg over 2014 blijkt dat het verwachte tekort een half miljoen euro kleiner was. Eén van de oorzaken daarvoor zijn de hogere horeca-opbrengsten. Daar is nog wel wat verbetering te boeken. In de eerste maanden stonden er regelmatig lange rijen bij de bars (met name in Grote zaal en Cloud Nine). Inmiddels is dat een stuk beter geworden. Toch ben je tijdens het festival op het spitsuur op een aantal plekken ook wel even bezig om een biertje te regelen, waar je de hoofdprijs voor betaalt: €3,50 per pilsje.
De garderobes waren in de beginmaanden een ramp. Vaak was het lang wachten, vooral wanneer Pandora en Cloud Nine de garderobe deelden. Dan kon het zomaar twintig minuten duren om je jas op te halen. Daar is tijdens het festival niks van te merken, omdat er gedurende de hele avond doorloop is. De lange rijen die eerder waren gesignaleerd bij de damestoiletten blijven vanavond ook uit.
De hamvraag: zit toiletjuffrouw Sannie weer op haar post? Dat zit ze. Ze bemant de wc’s naast de Ronda alsof ze nooit anders heeft gedaan, met een assortiment snoep waar de Jamin nog een puntje aan kan zuigen. Dat is het grote voordeel van de schaalgrootte van het nieuwe Tivoli; ruimte zat om allerlei acts naar Utrecht te halen en ook verschillende dingen naast elkaar te programmeren.
Gezien: TivoliVredenburg Festival, met o.a. Maarten Heijmans, De Jeugd Van Tegenwoordig, Triggerfinger, St. Paul, Kenny B, Falco Benz, Navarone, PAUW, Mister & Mississippi, Fresku, Insomnio, Akwasi, Extince, Zuco103, bFAKE en Biscuits, zaterdag 13 juni 2015