Deze 20e editie hebben de organiserende partijen alles uit de kast getrokken voor wat hoogstwaarschijnlijk het laatste festival op deze plek zal zijn. Een rechter besloot in juni dat de krakers in februari het terrein moeten verlaten. En zo komt er einde aan het jarenlange getouwtrek tussen de krakers en eigenaar Chidda. In 1997 kocht Chidda het terrein voor een kleine 27 miljoen euro, een bedrag wat een fractie is van de hoeveelheid wat het terrein in theorie op zou kunnen brengen. De gemeente Amsterdam deed het terrein in 1970 voor slechts 1,5 miljoen van de hand aan de ADM werf en voegde in het contract een cruciale clausule toe die de krakers ertoe in staat heeft gesteld om dit weekend de 20e verjaardag van het kunstenaarsdorp te vieren. Het bestemmingsplan van de scheepsbouwwerf moet ongewijzigd blijven, wat voor Chidda een groot obstakel is in de zoektocht naar een geschikte koper. Chidda lijkt dit obstakel nu overwonnen te hebben en alleen gemeente Amsterdam zou nog roet in het eten kunnen gooien. Dit is wat de krakers op het terrein het allerliefst zouden zien, zo komt de winst volgens hen in de juiste handen terecht. Het bewustzijn dat kraken veelal tijdelijk is, is de bewoners dus niet vreemd. Maar echt rechtvaardig voelt het niet.
Op een van de laatste grote vrijplaats van Amsterdam, het terrein van de voormalige Amsterdamse Droogdok Maatschappij (ADM), vond dit weekend de 20e verjaardag van ADM plaats. In 20 jaar tijd is de verlaten scheepswerf getransformeerd in een levendige zelfvoorzienende gemeenschap waar iedereen welkom is. Dit weekend stond in teken van samenhorigheid, herinneringen, uitvindingen en muziek.
Het einde dreigt
Indrukwekkende installaties en shows
‘Take a gentri-vacation on the ADM reservation’ klinkt het motto van het verjaardagsfeestje dit weekend. Niet geheel waar, een gedeelte van het publiek wat op dit festival afkomt is niet veel anders dan dat op andere festivals, ook menig toerist lijkt zijn weg gevonden te hebben naar dit uithoekje van Westpoort. De aankleding van het festival is daarentegen uniek en indrukwekkend. Kunstenaars met uiteenlopende nationaliteiten hebben hier de handen ineen geslagen om de bezoekers van het festival nog één keer te verbluffen met alles wat ze in hun mars hebben. Levensgrote bewegende ijzeren constructies worden afgewisseld met straattheater. Meteen al bij binnenkomst prijkt er aan de linkerzijde een reusachtige eenhoorn, waar een aantal kinderen dolenthousiast op plaatsnemen. Aan de rechterzijde is een open ruimte ingedeeld als circusgebied. Net een circus, maar toch ook net weer anders. Zo kun je er staand op een schommel een draai van 365 graden maken en staat er een draaiorgel dat bij iedere draai vuurwerk afschiet. Dit bizarre draaiorgel valt in het niets bij de bombastische vuurwerkshow die later op de avond plaatsvind. Een groep als brandweermannen uitgedoste heren speelt muziek begeleid door het geluid van laaiend vuur.
Muzikaal programma
Een stukje verderop dringt de muziek langzaam door de sprookjesachtig verlichte bomen door. De driekoppige folkband Firepit Collective trekt een volle tent en overal staan mensen op de houten vlonders te stampen, een drumstel is uiteraard overbodig. De violist vraagt het publiek wat zij zouden doen als ze hier zomaar weggestuurd zouden worden, waarop ze een luid ‘Riot!’ terugkrijgt als antwoord. De saamhorigheid is deze avond groot. Een ander muzikaal spektakel vindt plaats bij de container stage. In dit hoekje van het terrein bespeelt een man naast een synthesizers op hetzelfde moment twee gitaren. Recht tegenover hem vult de drummer hem vol enthousiasme aan. In welk muzikaal hokje je deze band, De Damslammers, moet plaatsen blijft onduidelijk. Maar het is zeker dat ze op dit festival thuis horen.
Het meest in het oog springende is het grote hoofdpodium. Nog niet eerder stond er zo’n kolossaal podium op een ADM verjaardagsfeestje. Qua grootte blijkt de mainstage toch maar net groot genoeg voor de totale opkomst van de Hardheid. Deze in 1996 opgerichte band heeft bij menig punkers een groot gedeelte van de jeugd muzikaal ingevuld. Bij aanvang van het optreden moet er nog het een en ander gebeuren aan de instellingen van het geluid. De leadzanger laat weten dat er niets is voorbereid; 'ze kijken wel hoe het gaat'. Het publiek lijkt alle nummers van de skaband uit het hoofd te kennen en zingt hard mee met opzwepende nummers als ‘Buurman’ en ‘Klootzak’. Na een aantal nummers stelt de leadzanger zijn bandleden voor. Over de enige vrouwelijke trompettist zegt hij ‘Ze heeft auditie gedaan maar was blijkbaar niet toegelaten, maar hee fuck, ze is gewoon goed dus mag vandaag gewoon alsnog meedoen!’. Daar is geen woord van gelogen.
ADM
Tegenover het hoofdpodium ligt de oude viskotter; de Papillon. Het schip ligt verweerd en omgekeerd in het zand. Binnen drukken een aantal vriendelijke dames sjablonen met illustraties van organen op je shirt of vest. Verhalen gaan dat deze kotter nog gebruikt werd bij de betrekking van het terrein 20 jaar geleden, de geboorte van deze kunstenaarsgemeenschap. Op het terrein wonen nu zo’n 100 mensen. Een aantal woont hier al sinds dag 1, maar er zijn ook kinderen geboren, mensen gestorven en er zijn simpelweg nieuwe mensen komen aanwaaien. Het terrein is, naast een walhalla voor vrije kunst en innovatie, voor de meesten een warm thuis. Mocht het ADM terrein in februari ontruimd worden, zal dit niet zonder slag of stoot gebeuren. Er word niet zomaar een gemeenschap ontruimd, maar een plek waar kinderen zijn opgegroeid en volwassenen weer even kind kunnen zijn. ADM, op naar de komende 20 jaar.