”Onthoud wat ontvouwen zal, de toekomst laat zich wijzen” ”Onthoud wat ontvouwen zal, de toekomst laat zich wijzen”

Waar is jouw liefde voor muziek begonnen?
“Het begon eigenlijk allemaal bij mijn vader. Hij had een enorme iTunes-bibliotheek en een uitgebreide cd-collectie. Ik luisterde naar heel veel soorten muziek en specifiek hiphop heb ik leren ontdekken toen ik door die collectie gaan spitten en Linkin Park ontdekte. In die tijd werd dat een van mijn favoriete bands. Ze brachten een mix van hiphop en rock, met een intense, emotioneel geladen energie. Dat herkende ik in mezelf; ik voelde diezelfde vurige drang om me te uiten. Vanuit Linkin Park ben ik andere artiesten gaan luisteren, zoals Eminem en talloze andere Amerikaanse rappers. Vervolgens ben ik ook Nederlandse hiphop gaan checken en vanaf dat moment is het altijd bij mij gebleven.”

Waarom sprak hiphop je zo aan?
“Ik denk dat het vooral de onaantastbaarheid van rappers was die me fascineerde. Ik was op zoek naar zelfvertrouwen en rolmodellen in mijn leven. Daar kwam gewoon een hele rolmodel journey uit voort. Ook al waren ze op bepaalde vlakken juist geen goede rolmodellen, hun toughness was voor mij iets bijzonders wat ik ook wilde ervaren. Later kwam er meer waardering voor emotionele gelaagdheid, omdat ik daar meer doorheen kon breken. Met de tijd werden daardoor andere artiesten met meer diepgang steeds interessanter voor mij.”

Je hebt een opleiding in filosofie afgerond. Wat heeft deze studie je gebracht?
“Wat ik al snel doorhad tijdens mijn filosofiestudie, was dat mijn plezier in het vak steeds verder toenam. Ik was altijd op zoek naar verklaringen voor hoe we als mensen onze identiteit vormgeven en hoe we ons verhouden tot de wereld om ons heen. Daardoor dook ik dieper in onderzoek naar cultuur, kunst en rolmodellen. Ik kwam allerlei auteurs tegen die kritisch nadachten over deze thema’s. Uiteindelijk schreef ik mijn scriptie over de betekenis van poëzie in de maatschappij. Het was fascinerend om te ontdekken hoe sterk kunst kan aansluiten op filosofische kwesties.”

Hoe heeft filosofie invloed gehad op je muziek en teksten?
“Ik wist van jongs af aan al dat ik rapper wilde worden en muziek wilde maken. Door me te verdiepen in filosofie kreeg ik juist nog meer woorden voor wat ik intuïtief al voelde. Ook besefte ik hoe essentieel de rol van een kunstenaar en cultuurmaker is in onze gezamenlijk wezen. Dankzij filosofische begrippen kan ik in mijn muziek nu dieper ingaan op vraagstukken over identiteit en spirituele beleving. Dus het heeft mij eigenlijk alleen maar meer gesetteld. Ik volg mij pad, ik volg mijn weg en dit is waar het me gebracht heeft.

Hoe ziet jouw schrijfproces eruit? Begin je met een filosofisch concept, of juist met een beat en ga je af op je gevoel?
“Voor mij begint muziek altijd met een bepaalde stemming. Ik heb een map vol beats en fragmenten, en als er eentje echt binnenkomt, pak ik mijn notitieboek of telefoon en werk ik mijn ideeën uit. Daarna spit ik qua teksten wat er in me opkomt en verbind ik dat met de filosofische gedachten in mijn hoofd. Zo ontstaat een balans tussen gevoel (pathos) en verstand (logos). Ik gebruik daarbij het hart als metafoor: het zit letterlijk tussen je hoofd en je buik, en zo wil ik ook in het leven staan. Zo wil ik niet te veel in mijn hoofd zitten, maar ook niet uitsluitend handelen vanuit onderbuikgevoelens.”

Je begint je nieuwe album ‘Helder Ontvangst’ met een quote van Dostojevski. Welke denkers hebben jou nog meer geïnspireerd in jouw muziek?
"Sowieso zijn de werken van Martin Heidegger een enorme inspiratie voor mij. Heidegger was een groot filosoof die de essentie van het “zijn” op een manier uiteen zet die ik nog nooit eerder ben tegengekomen. Ook spirituele tradities als het boeddhisme en soefisme geven me nieuwe inzichten, dankzij hun focus op innerlijke beleving. Maar net zo goed ontdek ik filosofische lagen bij allerlei andere creatieve geesten, van schrijvers tot wetenschappers. Uiteindelijk zijn we allemaal een beetje filosoof, continu op zoek naar betekenis.”

Hoe heb je de productie van het album aangepakt en verschilt dit met je eerdere project(en)?
"Mijn muziek is altijd een uiting van mijn gedachten en gevoelens. In de zomer van 2022 besloot ik mijn eerste EP te maken. Ik had anderhalve maand de tijd tijdens mijn vakantie en moest alles in een korte periode doen, inclusief het opnemen en het schieten van een videoclip. Dit zorgde voor veel druk, en achteraf hoor ik dat ook terug in de muziek. Het was een energieke, maar minder verfijnde EP, waarbij ik voor het eerst echt vlieguren maakte in de studio. Dat project had veel rauwe energie, maar liet me achteraf beseffen dat ik artistiek nog kon groeien. Dit nieuwe album is doordachter en persoonlijker: ik heb de tijd genomen om met producers te sparren, mijn teksten beter uit te denken en te experimenteren met verschillende stijlen.

Kun je een voorbeeld geven van een zo’n uitgedachte tekst uit je nieuwe album?
“In de track ‘Schitteringen van Licht’ zit een zinsnede die veel voor me betekent:

”Onophoudelijk oponthoud, ik onthield me van begrijpen. Onthoud wat ontvouwen zal, de toekomst laat zich wijzen.”

"Dit voelt bijna als een mantra voor mij. Het weerspiegelt dat we vaak in vertraging zitten, in oponthoud, terwijl we juist geneigd zijn alles te willen begrijpen. Soms moet je leren loslaten en erop vertrouwen dat de toekomst zich vanzelf openbaart. In het maakproces van dit album voelde ik dat ook: er waren momenten van stagnatie en frustratie, maar achteraf bleek dat die vertraging mij juist hielp om tot een beter resultaat te komen. Het is die paradox van voortdurend in beweging zijn en toch even stil durven staan om de volgende stap helder te zien.”

Hoe ziet de toekomst eruit? Wat wil je bereiken in de komende vijf jaar?
“Glansrijk. Ik wil meerdere albums uitbrengen die steeds een andere fase van mijn ontwikkeling laten horen. Daarnaast wil ik een bundel maken met poëzie en essays, waarin ik onderwerpen zoals de rol van kunst in de maatschappij en de filosofische basis van hiphop nog dieper kan uitwerken. Ook ben ik actief bij CTD (Connecting the Dots), een beweging die draait om positieve podiumprogrammering, Hiphop in relatie tot spiritualiteit en het verbinden van artiesten. Daar organiseer ik schrijverskampen en help ik andere rappers en spoken-word-artiesten met hun concepten. Over vijf jaar hoop ik niet alleen zelf te groeien, maar ook anderen te hebben geïnspireerd en begeleid.”

Wat gebeurt er verder bij Connecting the Dots waar jij aan meewerkt, en welke projecten kunnen we binnenkort van je verwachten?
“We hebben bij CTD onlangs meerdere schrijverskampen georganiseerd, waaruit twee projecten zijn voortgekomen: een volledig Engelstalig album en een album met zowel Nederlandse als Engelse tracks. Beide verschijnen later dit jaar op de streamingplatforms. Het grootste deel van de opnames vond plaats in het Haags HipHop Centrum (H3C), een culturele broedplaats waar CTD ook een kantoor heeft. Onze samenwerking voelt heel natuurlijk, omdat we dezelfde visie delen: kunst inzetten voor positieve verandering. Ik hoop nog lang op die manier te blijven bouwen. Daarnaast heb ik nog wat losse features gepland met andere hiphopartiesten, zodat we elkaar blijven versterken in de scene.”

Tot slot, is er iets wat je nog wilt meegeven aan je publiek?
"Blijf trouw aan jezelf en blijf creëren. Muziek, kunst en expressie zijn krachtige tools om verbinding te maken en verandering teweeg te brengen. Ik hoop dat mijn muziek en onze community een bron van inspiratie kan zijn voor anderen. We blijven bouwen, samen groeien en verhalen vertellen die ertoe doen. De toekomst is helder en vol mogelijkheden!"