Een broedplaats achter vervallen gevels Een broedplaats achter vervallen gevels

“Steden zijn complexe systemen wiens infrastructurele, economische en sociale componenten onderling sterk zijn verbonden en daardoor afzonderlijk van elkaar moeilijk te begrijpen zijn.” Met dit citaat uit Jane Jacobs’ boek The Death and Life of Great American Cities uit 1961 opent het rapport The Future of Cities van de Europese Commissie uit 2019. Het rapport benadrukt onder andere de belangrijke rol van steden als creatieve en innovatieve hubs. De schrijvers wijden dit onder andere toe aan het feit dat steden een broedplek vormen voor innovatie in ondernemerschap, sociale innovatie, maar ook voor culturele innovatie. Door speciale plekken te realiseren waarin ondernemers, kunstenaars en maatschappelijk betrokkenen zich vrij kunnen bewegen, creëert men niet alleen een ruimte waar individueel wordt gewerkt, maar ontstaat er ook kruisbestuiving. Zo vormen de verschillende sectoren die hier bij elkaar komen een collectief en zelfvoedend geheel. Complementair en symbiotisch, de werking van een stad zoals Jacobs die omschrijft in Amerika, maar dan in het klein.

In Groningen lijkt er nu zo’n plek te verdwijnen. Backbone050 is in 2014 gestart als initiatief van onder andere Sherlock Telgt om kleine ondernemers in de culturele sector, maar ook daarbuiten, in de stad een betaalbare werkruimte te bieden. In het centrum en daar vlak buiten is vaak geen plaats, en de plaats die er is, is vaak te duur voor kleine, startende ondernemers (zie de uitspraken van Karina Bakx in Dagblad van het Noorden eerder dit jaar). Backbone050 betaalt sinds 2016 huur aan de gemeente om haar onderhuurders te kunnen huisvesten, maar daar komt per 31 december een eind aan. Zoals al een tijdje bekend is, loopt het huurcontract af, en volgens PvdA wethouder Roeland van der Schaaf is het gebouw in slechte staat en dus onveilig (zie oogtv.nl voor de reactie van Telgt hierop).

Ondanks het grimmige toekomstbeeld laten velen die betrokken zijn bij Backbone050 het er niet bij zitten. Muzikant en danseres Simona, die samen met haar producer (en tevens partner) Stiven Andres een ruimte in het oude schoolgebouw huurt, is een petitie gestart om de Travertijnstraat te behouden zoals die nu is. 3voor12 Groningen bezocht haar en enkele andere ondernemers die in het gebouw een ruimte huren en kregen zo een kijkje in de krochten van de Travertijnstraat 12. We spraken onder andere over de petitie, het belang van initiatieven als Backbone050 en de communicatie tussen de ondernemers en de gemeente en lieten ons meevoeren door de vele kantoorruimtes in het oude schoolgebouw. Bovenal lieten de gevestigden zien dat de vervallen gevels van de Travertijnstraat 12 een warm en knus huis voor creatievelingen verbergen.

Wanneer we de gedeelde studio van Simona en Stiven binnenlopen, lijkt de grimmigheid van het oude schoolgebouw ver te zoeken. De studio is ruim, modern en zacht verlicht met paarse neon tinten. Ze hebben zelf een vocal booth gebouwd die ook door andere artiesten wordt gebruikt. In een andere hoek staat een grote bank die een soort huiskamer vormt. Terwijl de fototoestellen klikken en Stiven koffie zet, nemen we plaats. Simona, die van Letse afkomst is, maakt haar eigen muziek, maar heeft ook een rijke ervaring als danseres voor andere artiesten. “Ik heb in 2018 de dansacademie afgerond en ben toen erg actief geweest in het commerciële werkveld. Ik deed echt de grote dingen, dus geen gogo, maar veel commercials en grote artiesten, waaronder Belle Perez en André Hazes Jr.” Maar Simona heeft, net als iedereen in de culturele sector, het flink te verduren gekregen tijdens de pandemie: “Alle shows vielen opeens weg. Maar ik kan niet stilzitten, dus ik heb twee maanden veel vrijwilligerswerk gedaan. Dat levert alleen niets op, dus toen ben ik bij een sportschool gaan werken.”

In deze periode is ze ook pas serieus met muziek aan de slag gegaan. Simona deed altijd al veel aan muziek, maar had nooit iets uitgebracht. Uiteindelijk had ze een nummer opgenomen in een studio en raakte ze verslaafd. Ze kreeg van Sherlock de beschikking over een kleine ruimte aan de Metaallaan waar ze haar muziek kon opnemen buitenshuis. “Mijn eigen appartement is super gehorig, en ik kan daar dus niet zingen. Ik kan bijna geen muziek afspelen daar. Andere ruimtes waren niet te betalen.” Uiteindelijk, na een jaar op de wachtlijst te hebben gestaan, kregen Stiven en Simona de ruimte die ze nu hebben. “Zonder deze plek zou ik niet kunnen zijn waar ik nu ben. Backbone geeft muzikanten en kunstenaars die anders nergens terecht kunnen de kans om hun talent te cultiveren en te laten groeien.” De Travertijnstraat als een huis 'van huis' is een gedeeld gevoel onder de verschillende ondernemers.

Wanneer Simona en Stiven ons door de gangen van Backbone leiden, bezoeken we verschillende ruimtes waar mensen aan het werk zijn. Kunst-studente en artiest Nikita Palermo, die een ruimte deelt met graphic artist Leeroy Brito Silvo, had tijdens de pandemie geen plek om te werken: “Minerva heeft wel ruimtes, maar dan moet je telkens alles opnieuw opbouwen, en deze waren natuurlijk ook dicht tijdens de pandemie. Je wil ook niet telkens met grote canvassen heen en weer sjouwen en thuis is dat natuurlijk ook niet ideaal. In Backbone heb ik de kans gekregen om echt een plekje voor mezelf in te richten. Het was een toevluchtsoord in de pandemie, en dat is het nog steeds.” Leeroy, die aan de andere kant van de tafel zit, knikt instemmend: “Je kan hier tot rust komen en echt productief aan het werk.” Dat zo veel mensen dit gevoel delen is dan ook één van de redenen dat Simona de petitie is gestart. Ze wilde laten zien dat Backbone050 niet slechts één stem is, maar velen. “Sherlock strijdt hier al jaren in z’n eentje voor, en was eigenlijk ook het enige publieke gezicht van Backbone050. Het werd nu dus echt tijd om op te staan en te laten zien dat er meer gezichten en stemmen zitten dan alleen die van hem. Sherlock doet het niet voor zichzelf, maar voor al die mensen die nergens anders terecht kunnen.”

Wat Simona en Backbone050 met de petitie, die inmiddels door 1800 mensen is ondertekend, nog meer duidelijk willen maken is de hoeveelheid kruisbestuivingen en waardevolle samenwerkingen die hier plaatsvinden. Dieper en dieper worden we door het gebouw geleidt, en hoe meer ruimtes we bezoeken, hoe meer we erachter komen dat de smoezelige gangen een soort creative rolodex zijn. Dat begint al bij haar eigen studio, zegt Simona: “Er komen hier zo veel mensen over de vloer die hier zelf muziek maken, zangles van me krijgen, vragen hebben over songwriting, mensen voor wie Stiven produceert, mixt en mastert. We doen ook heel veel voor anderen. Het is niet alleen belangrijk voor mij als maker dat dit blijft bestaan, maar ook voor anderen”. Zo heeft ze zelf hier haar drumleraar gevonden. Zelfs tijdens onze rondleiding wisselen Simona, Stiven en de verschillende ondernemers nummers uit voor toekomstige samenwerkingen. Videomakers worden opgeslagen en graphic designers worden gevolgd op de socials.

Wat wel opvalt tijdens de wandeling is dat niet alle ruimtes er even mooi uitzien, en er wel degelijk tekenen van verwaarlozing aanwezig zijn. Desondanks vinden Simona en Stiven de uitspraken van de gemeente te kort door de bocht. “Er moet zeker renovatie plaatsvinden,” zegt Simona, “maar er is nooit iemand van de gemeente langs geweest om het zelf te bekijken. Er is naar mijn weten nooit een onderzoek geweest naar de conditie van het gebouw. We kregen alleen maar te horen dat het onveilig is. Maar, wat ik belangrijker vind, is dat de gemeente ziet wat hier gebeurt.” Nergens anders, behalve in de Biotoop (die aanzienlijk duurder is volgens Simona en Stiven) vind een soortgelijke kruisbestuiving plaats als in Backbone zeggen ze. “Als we hier toch weg moeten, hoop ik dat we in ieder geval hulp krijgen van de gemeente in het zoeken van een alternatief. Ik wil veel betekenen voor Groningen, en er is veel mogelijk in dit gebouw. Dit kan zo’n interessante plek zijn. Er gebeurt hier zoveel dat niet gezien wordt. Kom langs, en weet wat hier binnen gebeurt."

De communicatie tussen Backbone en de gemeente is dan ook een pijnlijk puntje. Stiven benadrukt nog eens wat Simona al gezegd heeft: “Er worden uitspraken gedaan zonder dat iemand langs is gekomen. Zonder dat er een gesprek is aangegaan met de ondernemers.” Hierdoor wordt volgens hen ook niet gezien dat de invloed van Backbone050 ver buiten de muren van het voormalige schoolgebouw reikt. De twee voelen een ongemakkelijk soort onbegrip als we het over de gemeentelijke plannen hebben. “Ik zou willen dat raadsleden en wethouders zich beseffen dat wanneer zij door het Forum lopen, ze zomaar iets kunnen tegenkomen wat in dit gebouw is bedacht en ontworpen,” zegt Stiven, “wat wij hier doen heeft ook invloed op dingen die hen aangaan. Dingen die zij mooi vinden, en wat hen persoonlijk aanspreekt.” Zoals het er nu uitziet gaat Backbone050 verdwijnen, al geven de petitiemakers het nog niet op. Zo niet voor lijfsbehoud van het pand, dan wel om gehoord te worden en te laten zien dat er diep in Vinkhuizen een rijke bron aan talent schuilgaat. Één die nog wel eens een belangrijk orgaan van de stad kan zijn, zowel op cultureel, sociaal en op ondernemend gebied.