Een muzikant die 25 genres uit alle hoeken van Europa speelt, een jong duo dat een tour door Europa plant, en een muzikant die de wereld vanuit al haar straten heeft gezien. J.R. Bathoorn, Wing It en Moti zijn drie van de vele bijzondere straatmuzikanten die Groningen rijk is. Maar hoe is het om in de tijd van pinpassen, koptelefoons, scooterlawaai en corona op straat te spelen? Is het nog leuk, of zijn de goede tijden nu wel voorbij?

‘Welcome!’ zegt de welbekende en doorgewinterde straatmuzikant Moti, wanneer hij mij ontvangt in zijn karaktervolle huis in een dorp dat amper uit één straat bestaat. Hij is blij me te zien, omdat er tegenwoordig zo weinig contact met de buitenwereld te vinden is. 

Moti vertelt me over zijn leven, en welke landen hij allemaal vanaf de straat heeft veroverd. Het zijn er zo veel dat hij de tel bijna kwijt raakt. Talloze verhalen over hoe hij vrienden was met Parijse politie, op postcards stond van steden, een platendeal van RCA records afwees, in het boekje van de Groningse politie staat, en de eerste en grootste straatmuzikant was in Japan, vliegen me om de oren.

Terwijl hij opbloeit wanneer hij zijn avonturen herbeleefd, valt het mij op dat hij me aanspreekt als generatie, en niet als individu. Hij lijkt niet helemaal comfortabel te zijn met de generatie Z die tegenover hem op de bank zit. ‘De goede tijden zijn voorbij, het spijt me. De jaren ‘70 en ‘80 waren de ideale tijd: we waren illegaal, maar kwamen overal mee weg en konden leven van de muziek. Vandaag de dag is alles te georganiseerd. Er zijn te veel regels.’

Moti vertelt hoe hij aan het einde van de dag met zware broeken vol munten naar hun, altijd tijdelijke, verblijf terugkeerden en leefden met de dag. ‘We leefden als koningen! We namen taxi’s, aten in restaurants en spendeerden alle munten in het café. Maar nu raad ik het je af om ervan te proberen te leven. Het is een leuk zomeravontuur, maar daarna zou ik terugkeren en bij de bank gaan werken.’

© Donald van Tol

Wing It

Het jonge duo Wing It, met een yin yang-repetoire van dissonante akkoorden en dromerigheid die de persoonlijkheden van Alex en Cahleo perfect ondersteunen, lijkt zich niets aan te trekken van de veranderingen. Ze willen een tour door Europa maken, en zijn gewapend met een pinautomaat, als de ware nieuwe generatie straatmuzikanten. ‘Het is bizar. En er is niemand met wie je rekening hoeft te houden. We doen het allemaal zelf!’ vertelt Alex enthousiast. Wing It vindt het een natuurlijke progressie om op ooghoogte van het publiek te beginnen, en daarna het podium te beklimmen. ‘We zien het als een proces. Als je op straat kan staan, ben je gewapend tegen alle shit die je tegen kan komen. Dan kan je je daarna in elke situatie redden.’

En ‘shit’ is er zeker wanneer je op straat speelt. Het duo heeft bijvoorbeeld te maken gehad met een dief die geld eiste. ‘Dit is de straat, dit soort dingen gebeuren,’ dreigde hij naar Alex en Cahleo. Maar desondanks kunnen ze voornamelijk mooie ervaringen vertellen over de straten van Groningen.

© Donald van Tol

J.R. Bathoorn heeft ook tal van mooie verhalen om te vertellen over het straatmuzikantschap. ‘Het is heel direct: je staat op dezelfde hoogte als je publiek. Dat is erg confronterend, maar ook mooi. Het is de meest directe vorm van optreden.’

J.R. Bathoorn speelt met alleen zijn accordeon en stem bijna 25 verschillende soorten traditionele Europese muziek. Hij speelt op straat omdat een dit volgens hem een makkelijke manier is om je muziek te testen bij een publiek. ‘Veel van mijn muziek is gevormd door op straat te spelen. Mensen hebben niet om je gevraagd, dus de reactie die je krijgt is heel eerlijk.'

'Ik zing in veel verschillende talen, en de mooiste momenten zijn wanneer je even contact hebt met iemand die voorheen een vreemdeling was. Wanneer ik een liedje zing in iemands taal, die ver weg is van huis, heb je meteen een bijzondere connectie.’

Een van de mooiste momenten die hij op straat heeft meegemaakt, was toen een meisje van een jaar of twee vol overgave begon mee te dansen. ‘Ze stal de show!’ lacht hij.

Alhoewel deze muzikanten de straten veroveren nu de podia dicht zijn, hebben ze wel grootse plannen voor wanneer het leven weer wordt zoals het was. Zo is Wing It bezig met hun eerste single, en zijn ze een tour door Europa aan het plannen. J.R. Bathoorn is bezig met een album met opzwepende en melancholische balkanmuziek. Moti wil weer ieder seizoen in een ander land doorbrengen en kunnen we zijn warme, vertrouwde stem ook weer horen op straat.

Iedere generatie denkt altijd dat vroeger alles beter was. Maar dat is precies het punt waarop creativiteit opbloeit. Want ook in de jaren ‘70, die bekend staan als een tijd vol vernieuwende muzikanten, was alles al gedaan. Het is de manier waarop je het gebruikte vormt tot iets nieuws, die ervoor zorgt dat je iets creëert wat werkt in de tijd waarin jij je waant, zoals Wing It met hun pinautomaat Europa gaan verbazen.

En wat het geheim van de straatmuzikant is? Daar zijn ze het unaniem over eens: ‘zoek dat zelf maar uit.’