Sex Pistols, de geschiedenis van de band is haast tot mythische proporties opgeblazen. Toch was de band in zijn korte bestaan vooralsnog in relatief kleine clubs te bewonderen geweest. Uiteraard kan dat niet anders als punk band. De punk houding hoorde eind jaren ‘70 nog lang niet thuis in een grote zaal. Sex Pistols hoorde juist thuis, zoals bijvoorbeeld, in een venue als Huize Maas te Groningen. Op 10 december 1977, een maand voordat de band er de brui aan gaf, gaven ze er een memorabel optreden.

Touren

Tegenwoordig worden de nummers van de Sex Pistols miljoenen keren gestreamd op Spotify. Deze punkmuziek is massaal en wellicht wat normaal geworden uiteindelijk, maar het begon als een kort lontje met een groots knallend effect. Het was vooral de houding van de Sex Pistols die de muziek naar een ander niveau wist te tillen, en niet per se het vakmanschap. Al wordt de muzikaliteit van de band in algemene zin nog steeds wat onderschat. 

Ondanks dat de punk band Sex Pistols een grootse naam heeft zijn er maar weinig landen geweest waar ze vanaf het begin in 1975 tot het - eerste - einde in 1978 hebben opgetreden. Uiteraard heeft de band uitgebreid getoerd in het Verenigd Koninkrijk, maar daarbuiten waren er verder alleen maar optredens in Scandinavië, in de Verenigde Staten, en dus in Nederland.

Twee keer zelfs was er sprake van een tourtje door ons land. De allereerste keer dat de band het Engelstalig taalgebied verliet voor een optreden was op 6 januari 1977. Rotterdam viel de eer te beurt, de volgende dag was het aan Paradiso in Amsterdam om de heren te ontvangen. In datzelfde jaar kwam de band echter nog terug naar Nederland. Tussen 5 december en 11 december werden er diverse concerten gegeven, kris kras door het land. De locaties hebben klinkende namen. Je moet bijvoorbeeld denken aan Pozjet in Tilburg, Eksit Club in Rotterdam, Mafcentrum in Maasbree, Donkiesjot in Sittard. Maar ook - op 10 december - Huize Maas, te Groningen. 

De locatie

Huize Maas

© Harold Zijp / 2010

Indrukwekkend

Eind jaren ‘70 was Huize Maas een locatie waar men graag punkbands liet optreden, veel meer nog dan Vera toen. Wellicht vergeten we het wat, maar er zijn heel belangrijke bands naar Groningen gekomen in die tijd. Specifiek in Huize Maas zijn er flink wat historische momenten geweest. Met name in het jaar 1977. In dat jaar kon je dus niet alleen genieten van Sex Pistols, maar ook van The Jam, The Damned, en The Boys. Nog niet genoeg onder de indruk nu? Nou, wat dacht je van de Ramones? Met als voorprogramma (!) Talking Heads. Het is haast niet meer voor te stellen hoe dat moet zijn geweest. Helaas waren deze optredens lang niet allemaal uitverkocht. Bij de Ramones was de zaal half leeg. Het hoogtepunt van de punk beleving moest nog komen in de loop van het jaar. Huize Maas had dus echter wel het neusje van de zalm. Zelfs Dire Straits had hier een optreden. Het was toen zelfs voor het eerst dat Mark Knopfler en co. in het buitenland een optreden gaven.

Punks in Groningen

Punks - Groningen

© Harold Zijp / 2020

Afzetten tegen nostalgie

Punk met name was achteraf gezien natuurlijk de tegenbeweging die heel veel op de kop aan het zetten was. Je kon je als jongere in zwaarmoedige tijden je eindelijk eens afzetten tegen saaie muziek, gebaseerd op valse nostalgie en een te optimistische hippie-houding. Sex Pistols maakte geen muziek die echt uniek was, maar dankzij de slimme aanpak van manager Malcolm McLaren werd de term punk synoniem met Sex Pistols en werd juist deze act een vaandeldrager, een legende. Mede ook door schandalen en door provocatief gedrag.

Je zou het wellicht verwachten, maar het optreden in Huize Maas was niet iets waar maanden naar uitgekeken werd. Het was namelijk maar een aantal dagen van tevoren bekend dat de band naar Groningen zou komen. Er waren zelfs geen posters, alleen een bericht in de krant. Verder was er vooral sprake van mond-tot-mond reclame. Ondanks dat was de zaal nu wel uitverkocht. De timing was perfect. Nu kwam alles samen, de hype van de band en de behoefte van het publiek troffen elkaar op 10 december in het pand aan de Vismarkt.

© Sex Pistols/Warner Bros. (corporate author) / Sex Pistols Official Website

Sid zat achterop de fiets

Even daarvoor, in oktober van 1977, verscheen het legendarische album Never Mind The Bollocks, Here’s The Sex Pistols. Dat was een belangrijk wapenfeit, maar het was verder vooral een heel spannende band, juist om wat er omheen gebeurde. Sid Vicious bijvoorbeeld, de opvallende bassist van de band, had een niet rimpelloze relatie met Nancy Spungen. Drugs en geweld voerden in die relatie de boventoon en de overige leden van de Sex Pistols drongen aan op een break-up tussen die twee. Uiteindelijk wist de band Sid ervan te overtuigen het uit te maken met Nancy, voor even dan toch. Het is dan 9 december, daags voor het optreden in Huize Maas. 

Of het zijn optreden dan uiteindelijk heeft beïnvloed is niet duidelijk. Allicht schoot het door zijn hoofd, maar nochtans was het altijd al zijn uitstraling op het podium dat hij schijt aan alles had. Daarbij wordt ook beweerd dat hij toch al niet goed kon spelen. Vicious was echter wel degene van de band die als laatste klaar was om het podium te gaan betreden. Het is niet waarschijnlijk dat de band voor of na het optreden de stad nog heeft verkend. Het is wel zeker dat Sid Vicious in ieder geval nog wel wat van de stad gezien. Als verslaafde moest hij nog wat “regelen”. Dus daar zat hij dan, achter op de fiets bij iemand die ergens nog wel een dealer wist. Net op tijd was hij terug, maar dan ook echt op het laatste moment.

Bier in flesjes

Het optreden op 10 december in Huize Maas mag een succes worden genoemd. Het was druk, er was bier, er was harde muziek. De verdomde Sex Pistols stonden daar. Het was bevrijdend. Grauwe realiteit en gangbaar muzikaal geneuzel kregen een schop tegen de schenen. De overlevering heeft het dan ook over een uitgelaten sfeer. Als je liever niet nat wilde worden, dan kon je beter achteraan gaan staan. Er werd veel gespuugd en met bier gegooid. Dat laatste kon wel eens hard aankomen. Huize Maas serveerde bier in flesjes. Een medewerker aldaar haalde een aantal dagen later de krant vanwege het feit dat een flesje op zijn hoofd was terecht gekomen. 

Er werd geopend met God Save The Queen, en na een uur was het klaar. Zoveel repertoire was er ook niet natuurlijk. Een aantal mannen van de organisatie waren op een gegeven moment nodig om wilde dansers van het podium te begeleiden. Het was klassiek, een optreden zoals je dat van een Pistols optreden op het hoogtepunt van de hype mocht verwachten. De volgende dag werd er lovend over geschreven. Groningen stond op z’n kop op 10 december 1977. Althans, voor degenen die punk snapten en die klaar waren met gelikt vakmanschap en binnen de lijntjes kleuren.

De band ging verder. Ze logeerden niet in Groningen, waarschijnlijk zijn ze dezelfde avond weer terug gegaan naar Amsterdam. Daar zouden ze mogelijk gedurende de tour in Nederland zijn gebleven. Op 11 december was Maasbree aan de beurt om eens goed wakker te worden geschut. Vervolgens was het de bedoeling om voor het eerst naar de Verenigde Staten te gaan. Dat lukte, ondanks de nodige stress of iedereen wel een visum kon krijgen. Mensen met een strafblad, snap je. Na een korte tour aldaar waren de spanningen uiteindelijk zo hoog opgelopen dat het geen band meer kon worden genoemd. De Pistols konden elkaar wel schieten. Er was geen toekomst.

Het optreden van Sex Pistols in Huize Maas krijgt vanwege de zeldzaamheid wellicht wat meer glans. Het is echter vooral met de ogen van nu weer meer bijzonder te noemen. Wellicht zou in deze tijd een nieuwe, bevrijdende tegencultuur wel eens prettig kunnen zijn. Daarbij zijn concerten in volgepakte zaaltjes ook al niet meer evident. Het tourtje door ons land van de Sex Pistols in kleinere zalen, met het optreden in Huize Maas, brengt wat dat betreft op dit moment met name nostalgie teweeg. Nostalgie dus, dat is niet bepaald punk. Het mag best ironisch worden genoemd, nostalgie is juist iets waar de band zelf toentertijd behoorlijk op zou hebben gefoeterd en gespuugd.