Festival Grasnapolsky vindt dit jaar voor het eerst plaats in Groningen. Om precies te zijn in de voormalige strokartonfabriek De Toekomst in Scheemda. Het festival onderscheidt zich door een mix van tentoonstellingen, muziek en wandelroutes te gebruiken om de verhalen van de regio te vertellen. Na vijf jaar op de vorige (ook al zo bijzondere) locatie Radio Kootwijk op de Veluwe was het verhaal daar verteld en daarom werd er afgelopen jaar gezocht naar een nieuwe plek. De keus viel op De Toekomst. Een nieuwe bladzijde voor het festival, maar ook voor de fabriek. Programmeur Ilana van den Berg schetst ons een beeld van hoe het 'nieuwe' Grasnapolsky eruit komt te zien.

Een nieuwe Toekomst

Dit jaar is de titel van het festival 'De Toekomst is onderweg'. Hoewel de link tussen deze titel en de nieuwe locatie nu overduidelijk is, was dit toen het thema gekozen werd nog niet het geval. “We hadden de nieuwe website en het thema 'Onderweg naar de toekomst' al voordat we deze locatie vast hadden staan”, vertelt Ilana. “Het valt allemaal heel mooi samen. Het klopt helemaal zo.” Maar naast dit toeval zijn er meer factoren die van De Toekomst de gedroomde opvolger van Radio Kootwijk maken. “Bij Grasnapolsky willen we het verhaal van de locatie vertellen. We merkten dat het na vijf jaar bij Radio Kootwijk wel op was, het verhaal was verteld. Daarnaast was het een lastige productie op het gebied van licht en geluid vanwege het natuurgebied, en was het moeilijk om te groeien”, legt Ilana uit. “De Toekomst biedt eigenlijk op al deze vlakken meer dan genoeg ruimte. De fabriek heeft een hele lange geschiedenis en is daarnaast een fantastisch mooi gebouw. Ook kunnen we zo'n vijfhonderd mensen meer kwijt en langer door in de avonden.”

Op de vraag hoe de nieuwe locatie is gevonden weet de programmeur te vertellen dat ook dit grotendeels op een toevalligheid berust: “De ouders van onze directrice wonen in de buurt. Telkens als ze daar heen ging kwam ze langs de fabriek en dacht ze: 'Dit is echt gaaf, hier moet wat mee gebeuren'.” Toen er een nieuwe plek voor het festival gezocht werd, moest de directrice denken aan de oude strokartonfabriek. Opvallend is dat de locatie ook drie keer door het publiek is getipt. De verhuizing naar het Noorden betekent niet dat het festival zichzelf opnieuw uit hoeft te vinden. “Het concept blijft hetzelfde,” zegt Ilana, “maar de veranderingen zitten hem voornamelijk in wat we laten zien en vertellen. Het is juist ons doel om de omgeving te betrekken. De algemene opzet blijft hetzelfde, maar we zullen qua invulling veel anders gaan doen.”

Het verhaal van de streek

Deze invulling heeft voornamelijk betrekking op de regio waar de strokartonfabriek in ligt. Die omgeving bestaat natuurlijk uit het Groningse platteland maar ook uit de oude industrie die daar stond. Waar bij Radio Kootwijk de natuur een grote rol speelde zal bij de komende editie veel meer focus liggen op het boerenbestaan, de geschiedenis van de regio Noord Oost-Groningen en natuurlijk de fabriek zelf. “De omgeving van de fabriek heeft veel verhalen te vertellen, dingen waar De Graanrepubliek (het boek van Frank Westerman over de landbouw in Oost-Groningen red.) over vertelt, maar bijvoorbeeld ook de krimp in de regio”, legt Ilana uit.
 

Om verhalen uit de regio te verzamelen is er een buurtborrel georganiseerd en zijn er archieven geraadpleegd. Deze verhalen worden vervolgens tijdens het festival in kunstwerken en speciale wandelroutes verteld. “Afgelopen edities hadden we vaak natuurwandelingen, dat zal nu terugkomen in routes door de omgeving waar ingegaan wordt op de historie van het gebied." Het moge duidelijk zijn dat Grasnapolsky het Groningse erfgoed serieus neemt.

Ruimte voor lokaal talent

Naast alle verhalen uit de regio is er natuurlijk ook nog genoeg ruimte voor ander vermaak in de vorm van muziek en dansen. Ook hier heeft het festival zoveel mogelijk geprobeerd de omgeving te betrekken. Zo staan er naast grote nationale en internationale acts als Lucky Fonz III en The Japanese House ook Groningse artiesten als Marlene Bakker en Meindert Talma. Maar de Groningse invloed is er niet alleen in de vorm van muzikanten, ook organisaties als LOFT en OOST dragen hun steentje bij.

“Wat eerst niet kon en nu wel zijn echte dansavonden”, weet de programmeur te vertellen. “Bij de eerste vijf edities moest het om twaalf uur stil zijn. Nu kunnen we tot drie uur door en hebben we drie ruimtes waar tot die tijd gedanst kan worden.” LOFT en OOST nemen ieder een zaal voor hun rekening op de zaterdagavond en elke ruimte zal een andere vibe krijgen. “Dit is dan wel met dj's, aangezien liveacts later dan twaalf uur nog niet gaat lukken.”

Om ook op muzikaal gebied lokale acts aan te trekken is voor het festival een must geweest vertelt Ilana. “Er zijn zoveel toffe initiatieven in Groningen, die willen we graag laten zien. Net als met het pand en de omgeving willen we ook echt contact maken met de scene in Groningen. We willen Groningen ontdekken, dan moeten we natuurlijk ook lokale acts betrekken.” En dit geldt niet alleen voor de muziekprogrammering. “Onze kunstprogrammeur heeft ook meerdere lokale kunstenaars benaderd en  we hebben mensen uit de omgeving aangetrokken om mee te denken over de vormgeving.”

Pendelen naar Scheemda

Ilana is niet bang dat de locatie te ver weg ligt voor het oude publiek. De reacties op de verhuizing waren volgens haar juist zeer enthousiast. De locatie blijft ook goed bereikbaar door de pendeldienst tussen de Randstad en Scheemda. Verder hoopt ze dat er ook nieuw publiek op af komt. Om dat nieuwe publiek een handje te helpen is er een pendeldienst van het station van Scheemda naar het festivalterrein. Zo kunnen Stadjers en studenten met een dagkaart (of met weinig zin om in een bungalow te verblijven omdat ze toch om de hoek wonen) makkelijk op en neer.

Of de komst van Grasnapolsky naar Groningen voor langere tijd is kan Ilana nog niet bevestigen: “Dat ligt aan wat de eigenaar met het pand wil. Op dit moment is het grotendeels leeg en kunnen we lekker onze gang gaan. Hoe dat volgend jaar is, is nog niet zeker. Maar wat ons betreft hoeft het niet bij een keer te blijven.” Toch zou het volgens haar geen onoverkomelijk probleem zijn als het bij eenmalige editie blijft. “Ik zou het erg jammer vinden maar het is niet het einde. Wij stellen juist de locatie en de omgeving centraal omdat we willen laten zien dat ons festival overal plaats kan vinden waar verhalen te vertellen zijn. We zijn niet aan één plek gebonden, Grasnapolsky kan overal zijn.”

Festival Grasnapolsky vindt plaats van 8 t/m 10 februari in fabriek De Toekomst in Scheemda. 

Grasnapolsky De Toekomst