Het is weer tijd voor avontuurlijke muziek. Het rondtrekkende festival Cross-linx trapt vanavond af in het Muziekgebouw in Eindhoven. Ook dit jaar gaan indie en klassiek verschillende soorten relaties met elkaar aan. Zo staat Shara Nova van My Brightest Diamond op de planken met Unremembered Orchestra en voert Efterklang de opera LEAVES uit. Van het affiche straalt de vernieuwing niet af, beide acts stonden al eerder op Cross-linx. De nieuwe verrassingen, die het festival hoog in het vaandel heeft staan, zullen dus van de bijzondere samenwerkingen moeten komen. 3voor12/Eindhoven was getuige van een avond vol muzikale uitersten.

DM Stith, Shara Nova, Padma Newsome & Unremembered Orchestra

Het podium van de kleine zaal is nauwelijks groot genoeg voor het complete Unremembered Orchestra. Onder leiding van dirigent Hans Leenders voeren zij ‘Unremembered’ van componiste Sarah Kirkland Snider uit. Dertien stukken, gebaseerd op de gedichten en illustraties van Nathaniel Bellows, speciaal geschreven voor de stemmen van DM Stith, Padma Newsome en Shara Nova (My Brightest Diamond). In werkelijkheid zijn er veel meer stemmen: tijdens meerdere stukken gaat Nova in duet met samples van haar eigen stem. Waarom de vocalen van Stith en Newsome ook niet eerder opgenomen zijn, is een raadsel. Hun bijdrage is zo marginaal dat ze bijna voor spek en bonen op het podium staan.

Hun bijrol geeft Nova alle ruimte om te schitteren, een rol die ze dankbaar aanvaardt. Voortgestuwd door een warm klinkend orkest dat bijna alleen uit houtblazers en strijkers bestaat, overdondert ze de zaal met haar klassiek geschoolde stem. Het stuk zelf is taaie kost en op zijn zachtst gezegd dynamisch: het gaat van mooie, rustige strijkers — die doen denken aan Shigeru Umebayashi — tot bombastische pop die niet zou misstaan in een Disney-film. Die diversiteit maakt dat ‘Unremembered’ zeker niet over de gehele linie even geslaagd is. Het stuk vliegt meerdere keren uit de bocht maar kent gelukkig ook een aantal sterke momenten die ervoor zorgen dat het interessant blijft. Niet in de laatste plaats dankzij de ijzersterke vocalen van Shara Nova. (TP)

Efterklang & The Happy Hopeless Orchestra

Indie en klassiek met elkaar combineren, laat dat maar aan het Deense Efterklang over. Al in 2011 stond de band op Cross-linx met een klassiek ensemble op het podium. Dit jaar zijn ze terug met de uitvoering van ‘LEAVES – The Colour of Falling’. Dit keer geen Efterklang-hits in een nieuw jasje, maar een heuse opera. Voor indiefans is het dan ook even slikken wanneer de opera-veterane Lisbeth Balslev aan het begin het voortouw neemt. Op dat moment lijkt de indiepop van Efterklang wel heel erg ver weg. Dat verandert echter wanneer de band na een aantal nummers zelf op de voorgrond treedt en het ingetogen ‘The Colour Not Of Love’ inzet. Het nummer bevat geweldige zang van Casper Clausen en de electronica zorgt voor een mooi contrast met de klassieke instrumenten van het ensemble.

Het is een van de weinige toegankelijke momenten van het optreden, want er wordt volop geëxperimenteerd. Zo wordt in het uptempo ‘Cities Of Glass’, met repeterende xylofoon-klanken, zelfs autotune niet geschuwd. Ook ‘Abyss’ heeft onconventionele arrangementen, waarbij een emmer en blik dienst doen als percussie-instrument. Door de basstem van operazanger Nicolai Elsberg klinkt het duistere lied net zo onheilspellend als Phillip Glass’ meesterwerk ‘Koyaanisqatsi’. Zowel ‘Cities Of Glass’ als ‘Abyss’ komen in de sterke eerste helft aan bod. In het middenstuk hebben de tenoren en sopranen de overhand, wat het op een gegeven lastig maakt om bij de les te blijven.

Er wordt vanavond niet alleen muzikaal flink uitgepakt, ook in visueel opzicht is er veel aandacht aan ‘LEAVES’ besteed. Alle muzikanten zijn gekleed in witte sportkleding en dragen een soort van zweetbandjes om het hoofd. Totaal anders zijn dan weer de grote videoprojecties, die flarden tekst en duistere taferelen tonen, waarvan het gissen is wat ze betekenen. Duidelijk is wel dat tegenstellingen in deze opera centraal staan. Zwart-wit, jong-oud, leven-dood, man-vrouw – je kunt niet anders dan een verband leggen met de turbulente tijden waarin we leven. Dit wordt extra benadrukt door de muziek die tegen het einde steeds donkerder wordt. Het ontaardt uiteindelijk in een muzikale chaos waarbij de zangers en muzikanten zich helemaal laten gaan. Inmiddels is er in het dikke uur dat Efterklang & The Happy Hopeless Orchestra spelen zoveel gebeurd, dat de climax net iets te veel van het goede is. Desondanks is dit een moedig project van Efterklang, waarmee de experimentele band weer een nieuwe stap zet in zijn ontwikkeling. (RP)

VanDryver

“Wij zijn het muzikale huwelijk tussen klassiek en pop en u bent onze getuige!” Frontman Arjen van Wijk en zijn band dragen allemaal corsages en zien er inderdaad uit alsof ze naar een bruiloft gaan. Maar bruiloftsmuziek? Die is bij het negental ver te zoeken. In dezelfde zaal als waar een deel van het nog te verschijnen debuutalbum opgenomen werd, speelt VanDryver vanavond gevoelige popmuziek. Muziek van het soort dat langzaam en  breekbaar begint maar steevast ontaardt in een emotionele climax. Tijdens die — milde — erupties komt The National meer dan eens in gedachten voorbij en de mooie blaasarrangementen maken dat ook Beirut geestelijk in de zaal aanwezig lijkt. De combinatie van harp en duistere electronica van Pim van de Werken, de Warren Ellis van de band, maken het geheel compleet.

VanDryver

VanDryver klinkt meer Belgisch dan Nederlands en dat is een compliment. De muziek van de band is namelijk spannend, sexy en intelligent. Clichés worden op een mooie manier omzeild en de zang van Van Wijk en zangeres Lydia van Maurik is lekker loom en meeslepend. Het hele optreden is van hoog niveau maar het hoogtepunt vindt plaats tijdens ‘Jonathan’. Halverwege het nummer is een blaasintermezzo ingelast dat met gemak het mooiste moment van deze editie van Cross-linx vormt. VanDryver speelt zich nadrukkelijk in de kijker en wekt bijzonder hoge verwachtingen voor het te verschijnen album. (TP)

In Code

Een compositie die geschreven is voor 35 muzikanten met z’n tweeën spelen en net zo veel indruk maken. Het leek onmogelijk toen minimal music-pionier Terry Riley ruim 50 jaar geleden ‘In C’  schreef, maar tijden veranderen. Met slechts een harp, laptop en een paar mengpanelen slagen Gwyneth Wentink en Wouter Snoei erin om dit meesterwerk een moderne interpretatie te geven. Ze worden in de tweede foyer bijgestaan door VJ Arnout Hulskamp, die ter plekke prachtige visuals maakt.

Al bij aanvang besluiten veel liefhebbers die vooraan staan om op de grond te gaan zitten. Geen gek idee, want deze audiovisuele ervaring voert je helemaal mee. Soms is de muziek verstild en melancholisch, dan weer snel en hard. Gaandeweg wordt het tempo subtiel opgevoerd en zorgen de razendsnelle tonen in combinatie met de videoprojecties voor een hypnotiserend effect. Niets is wat het lijkt tijdens dit optreden. Zo slaagt harpiste Wentink erin om tijdens haar indrukwekkende spel de harp te laten klinken als een synthesizer. Ook de andere klanken, die Snoei vakkundig uit een piepklein mengpaneel tovert, zijn ongrijpbaar. Onlosmakelijk hieraan verbonden zijn de cirkelvormige visuals, die bewegen op de snelheid van de muziek. Eerst lijken de projecties nog op kleurrijke radarbeelden, om later te veranderen in een soort oog. Roerloos kijken de toeschouwers vooraan toe, niet gehinderd door het rumoer achter hen in de foyer. Het is dan ook niet de ideale plek om dit stuk op te voeren. In een donkere, afgesloten zaal was In Code beter tot zijn recht gekomen. Desondanks bewijst het trio met deze nieuwe uitvoering van ‘In C’ dat moderne technologie prachtige muziek en beelden kan opleveren. (RP)

My Brightest Diamond

My Brightest Diamond stond in 2014 ook al op Cross-linx, maar buiten het feit dat het project van Shara Nova ook nu weer de tweede foyer mag afsluiten, kan het contrast niet groter zijn. Werd My Brightest Diamond drie jaar geleden bijgestaan door een dertigkoppige marchingband, dit keer staat Nova slechts met twee andere muzikanten op het podium. Synths, (bas)gitaar en drums: het is voor Cross-linx-begrippen back to basics.

“You are the rave crowd. Get some glowsticks y’all!”, probeert Nova de matig gevulde foyer op dit late uur wakker te schudden. De reactie is aanvankelijk lauw, maar het publiek komt langzaam los tijdens dit opvallend rockende optreden. Nova heeft een gloednieuwe gitaar en maakt dan ook van de gelegenheid gebruik om haar nieuwe aanwinst veelvuldig uit te proberen. Hierdoor komt vooral de rauwere kant van My Brightest Diamond aan bod – zowel muzikaal als tekstueel. “You wanna see my teeth? I'm gonna show ya” bijt Nova het publiek toe in een van de nieuwe nummers die de band speelt.

My Brightest Diamond

My Brightest Diamond kent echter vele gezichten en komt soms bijzonder soulvol uit de hoek. Op dat soort momenten blijkt maar weer eens wat een geweldige zangeres Nova is. Soms klinkt ze klassiek, dan weer als een r&b-zangeres. Loepzuiver is ze tijdens ‘I Have Never Loved Someone’, waarmee even gas terug wordt genomen. En zoals My Brightest Diamond het publiek wel vaker tijdens dit optreden op het verkeerde been zet, wordt de ballad gevolgd door een keiharde afsluiter van de set. Zo krijgt deze editie van Cross-linx op de valreep nog de indierock-injectie die de rest van de avond zo node gemist werd. (RP)

Ane Brun & Zapp4

De Noorse Ane Brun heeft een prominente plek in de Rolodex van het Muziekgebouw. Tijdens deze editie van Cross-linx keert de zangeres terug met Zapp4, een eigenzinnig strijkkwartet dat zijn hand niet omdraait voor het experiment. Eerder bewerkte het al materiaal van Radiohead en in april keren de vier terug naar het Muziekgebouw om hun interpretatie van ‘Nevermind’ (Nirvana) te spelen. Een gedegen voorbereiding hebben de vijf niet gehad; Ane Brun geeft toe dat ze elkaar pas een week voor het festival ontmoetten en dat het niet alleen voor het publiek, maar ook voor henzelf best spannend is.

Bij opkomst valt direct op hoe enorm Ane Brun de afgelopen jaren gegroeid is. Van de schattige, timide zangeres van weleer is niets meer over. Brun is een diva die, gehuld in een zwart pak en met chic opgestoken haar, een en al zelfverzekerdheid uitstraalt. Ze vormt een mooi contrast met de vier strijkers, die niet aan speciale kleding lijken te doen, wat op zich weer een verademing is na de vele uitgedoste muzikanten die we eerder op de avond zagen.

Maar goed, kleding is bijzaak. Waar het natuurlijk om draait, is die stem. Die fenomenale stem van Ane Brun die tijd kan overbruggen en elke denkbare emotie moeiteloos weet op te roepen. Ook vanavond lijkt alle lucht uit de zaal meerdere keren zomaar te verdwijnen. ‘Still Waters’, ‘To Let Myself Go’, ‘Oh Love’ en ‘Changing Of The Seasons’; stuk voor stuk zijn het kleine podia waarop de zangeres haar uitzonderlijke klasse etaleert. En dat is met de begeleiding van Zapp4 niet anders. Hoewel de arrangementen af en toe wat overdadig zijn en afleiden van de nummers zelf, voegen zij vanavond nog meer waarde toe aan het oeuvre van de Noorse.

Ane Brun & Zapp4

Toch zakt het optreden na een half uur in. Aan de kwaliteit ligt het niet, maar de nummers van Brun zijn toch wat monotoon en ook de begeleiding is uiteraard beperkt. Daar komt bij dat er op het podium nagenoeg niets gebeurt en dat er van enige warmte tussen Brun en Zapp4 geen sprake is; hier lijkt vooral sprake van een muzikaal verstandshuwelijk. Een overbodige cover van Beyoncé’s ‘Halo’ en het gescat van Zapp4’s Oene van Geel vormen ook minpunten van de avond. 

Maar daar staat zoals gezegd veel klasse tegenover. Niet alleen van Brun, maar ook van het virtuoos spelende Zapp4. Die klasse wordt tijdens Built To Spill-cover ‘I Would Hurt A Fly’, het laatste nummer van de set, nog maar een keer getoond. Ane Brun en Zapp4 geven een mooi optreden, waar gevoelsmatig toch meer in had gezeten. Een conclusie die niet alleen voor dit optreden, maar voor Cross-linx 2017 als geheel geldt. (TP)

Gezien: Cross-linx 2017, op 2 maart 2017, in het Muziekgebouw Eindhoven.