Het einde van een tijdperk. Anders kunnen we het vertrek van Henk Koolen bij PAARD niet omschrijven. In de afgelopen 27 jaar programmeerde hij voor het poppodium aan de Prinsegracht talloze artiesten en stond hij aan de wieg van meerdere festivals. Een daarvan, HINK, vindt op zondag 8 december plaats met een programma dat voor het laatst is samengesteld door Koolen. Tijd voor een terug- en vooruitblik.

“Ik heb lang geleden besloten dat de eerste plaat van The Velvet Underground de beste plaat ooit gemaakt is. Vanaf toen hoefde ik daar nooit meer over na te denken”, vertelt Koolen. Dat wil niet zeggen dat hij daarna gestopt is met muziek luisteren. Integendeel zelfs. Het is al decennia zijn werk om op de hoogte te zijn van alles wat er op muziekgebied gebeurt en dat om te zetten in een relevant en interessant muzikaal programma voor PAARD. Tot eind dit jaar. Dan gaat Koolen met pensioen.

“Omdat ik een hele oude man ben”, antwoordt Koolen op de vraag waarom hij stopt. “Ik vond het prettig om mijn eigen moment te kunnen kiezen in plaats van te wachten tot een of ander regeltje mij zou dwingen te stoppen.” Met zijn pensioen in gedachten verhuisde de 65-jarige Koolen een paar jaar geleden al naar Drenthe. De keuze om op 31 december te stoppen als programmeur was de volgende stap. “Dat voelt gewoon als een goed moment.”

Rotterdam

Voor Koolen bij PAARD aan de slag ging, werkte hij bij Nighttown in Rotterdam. Eind 1997 zette hij de stap richting Den Haag, waar hij meteen in het diepe werd gegooid. “PAARD bestond 25 jaar en een van de programmeurs die er toen was, was vertrokken. Ze zochten dus heel snel iemand om het programma daarvoor vorm te geven.” De eerste maanden werkte Koolen dan ook nog voor beide poppodia. “Dat was heel vermoeiend. Ik had twee maanden geen tijd voor mezelf, maar ik heb het overleefd.”

Een paar jaar later breekt opnieuw een uitdagende tijd aan. PAARD wordt verbouwd en gaat een paar jaar dicht. “Toen zijn we op locatie gaan programmeren, waar we heel veel van hebben geleerd.” Onder meer in Theater aan het Spui, de Koninklijke Schouwburg en waar nu Hoender & Hop zit, organiseerden Koolen en zijn collega’s evenementen. Daarnaast cureerde PAARD podia op verschillende festivals. “Het was een enerverende en rare tijd waarin we veel mensen van andere culturele instellingen hebben leren kennen, wat later weer erg handig bleek te zijn.”

“Programmeren is nog steeds leuk.”

Henk Koolen

Op de vraag wat er in die 27 jaar is veranderd, antwoordt Koolen dat het er vroeger een stuk amateuristischer aan toe ging. “Vroeger ging alles met de telefoon en de fax, terwijl we nu de hele dag naar een scherm kijken.” Daarnaast waren er toen nauwelijks boekingskantoren. “Je sprak vaak rechtstreeks met de artiesten waar je via via contact mee had gekregen. Dan hoorde je dat een act toevallig in Duitsland speelde en kende je iemand die in Berlijn woonde, ofzo.”

Inmiddels heeft zelfs de meest obscure band een agent en een boekingskantoor. Dat betekent volgens Koolen ook dat er steeds meer mensen om zo’n act heen zitten die geld moeten verdienen. Gelukkig zijn er ook voordelen: de professionalisering in de muzieksector maakt communicatie een stuk helderder. “Maar het oude rock-'n- roll-gevoel dat je kon pionieren en dingen kon uitproberen, is wel verdwenen.” Voor wie zich nu zorgen maakt, heeft Koolen een geruststellende mededeling: “Programmeren is nog steeds leuk.”

Het maakt voor Koolen weinig uit hoeveel mensen er op een optreden afkomen. Natuurlijk is hij blij als Froukje twee dagen achter elkaar de Grote Zaal uitverkoopt, of als Di-rect in een vol Amare speelt, maar de programmeur haalt misschien wel meer voldoening uit een kleiner optreden. “Ik heb zelf de beste concerten gezien met maar 20 of 30 mensen om me heen. Daar stond ik dan gebiologeerd te kijken naar wat er op het podium gebeurde, en dat gebeurt echt zelden bij mij.”

Voorbeelden van dat soort optredens geven, vindt Koolen nog wel lastig, net als vertellen op welke boeking hij het meest trots is. “In eerdere interviews heb ik Aphex Twin weleens genoemd. Daar heb ik behoorlijk wat energie in gestoken en ook aardig wat Nederlandse festivals de loef mee afgestoken. Dat voelde heel goed, maar zo zijn er heel veel hoogtepunten.” Toch komen er nog wat namen, zoals Dean Blunt. “Naar hem heb ik echt een uur met open mond staan kijken. En Circle blijft gewoon mijn favoriete live-act ooit.”

HINK

Het is tijd om vooruit te kijken, want Koolen neemt zeker niet geruisloos afscheid. Op 8 december vindt namelijk HINK plaats. “Met dat festival probeer ik altijd om nieuwe tendensen die ik meen te ontwaren wat meer onder de aandacht te brengen”, legt Koolen uit. “Vorig jaar was dat vooral postpunk, en dit jaar heb ik een programma met folk-invloeden samengesteld. Er staan twaalf hele mooie acts. We beginnen zondagmiddag, dus we zijn lekker vroeg klaar.”

Speciaal voor ons wil Koolen wel een paar acts uit het programma toelichten. “De Mannen Broeders is een naam die mensen misschien niet zoveel zegt, maar het is een samenwerking tussen Broeder Dieleman en Colin van Eekhout. Dat is de zanger van Amenra, wat natuurlijk sowieso een van de allerbeste bands van België is van de afgelopen tien jaar.” Van Eekhout speelt later op de avond ook nog met zijn soloproject CHVE. ‘Dat is heel intense, drone-achtige muziek.”

"Volgens mij wordt het echt een schitterend festival.”

Henk Koolen

De programmeur wil ook Keeley Forsyth graag noemen. “Die heeft dit jaar ook nog op Rewire gestaan en veel mensen hebben dat gemist.” Op HINK krijgen zij een herkansing om deze zangeres - van wie het optreden op Rewire door onze landelijke collega’s als ‘magistraal’ werd omschreven - mee te maken. En dan is er nog Sam Lee, die de Grote Zaal afsluit. “Die heeft twee echt prachtige platen gemaakt. Volgens mij wordt het echt een schitterend festival.”

Zorgen om hoe hij PAARD achterlaat, heeft de programmeur niet. “Er zijn in het afgelopen jaar veel nieuwe mensen bij ons op de afdeling gekomen en ik heb me het afgelopen jaar druk bezig gehouden met iedereen wegwijs maken.” Natuurlijk heeft Koolen verteld hoe hij dingen aanpakt, maar de belangrijkste les die hij zijn opvolgers heeft geprobeerd bij te brengen is om hun eigen instinct te volgen. “Ik heb er een goed gevoel over.” Daarnaast gaat het ook goed met PAARD. “De bezoekersaantallen stijgen nog steeds. We gaan inmiddels richting, of zelfs over, de 300.000 bezoekers per jaar.”

Dat valt ook boekers op, ziet Koolen. “Voor hen staat Amsterdam vaak bovenaan het lijstje om bands te plaatsen, gevolgd door Utrecht. Daarna komt een heel kluitje andere steden, zoals Groningen, Nijmegen, Eindhoven en ook wij. Maar wat ik zie, is dat wij doordat de organisatie zich steeds verder ontwikkelt steeds hoger op dat lijstje komen. We begrijpen steeds beter wat we precies willen doen en wie we zijn en dat zie je terug. Ik denk dan ook dat de programmering van PAARD steeds beter gaat worden.”

Dat zal allemaal zonder Koolen gebeuren. Hij zal zich in Drenthe onder meer bezighouden met het appartement dat hij verhuurt en met sport kijken. Maar de muziekwereld is nog niet van hem af. “Heel stiekem ben ik hier in Drenthe al in gesprek met mensen in de culturele sector. Misschien wil ik daar op een kleinschalige manier wel wat dingen gaan doen.”

Saamhorigheid

Dat wil niet zeggen dat Koolen Den Haag vergeet. Ondanks dat hij er nooit woonde, heeft de Haagse scene namelijk een speciale plek in zijn hart. “Ik kwam hier aan als Rotterdammer en werd dus wel een beetje argwanend aangekeken. De Haagse scene is natuurlijk best een gesloten bastion en het duurde even voor ik mijn weg daarin vond.” Dat duurde gelukkig niet lang. “Het is gewoon echt een ontzettend leuke, geweldige scene.”

Een ding waar Koolen trots op is, is dat PAARD het enige poppodium in Nederland is waar lokale acts meerdere keren per jaar de Grote Zaal uitverkopen. “Dat zie je in geen enkele andere stad, en laat zien dat de Haagse muziekscene echt heel inspirerend is.” Daar komt bij dat iedereen in Den Haag elkaar alles gunt. “Die collectieve saamhorigheid in Den Haag vind ik echt ontzettend tof. Dat ga ik echt wel missen.”