Ze slaan jou net iets te hard op de schouders en zichzelf iets te vaak op de borst. Ze proberen hartstochtelijk jouw wereld te begrijpen en applaudisseren luidruchtig maar vol trots tijdens elk concert. Vaders zorgen vaak voor de eerste muziekinstrumenten, lessen en de nodige aansporingen, maar meer nog beïnvloeden zij hun kinderen met hun eigen muzieksmaak, dromen en liefde. Vandaag: Jos en Guus van der Steen.

Voor ons laatste interview in de serie spreken we Jos van der Steen (68 jaar), de trotse vader van drie zonen waarvan we met de jongste telg spreken, Guus van der Steen (35 jaar). Hij is muzikant en theatermaker (Kern Koppen, STOMP) en meester in turbotaal, levensraps, hoorspel en humor.
Jos van der Steen heeft een gevarieerde loopbaan gehad bij onder meer Binnenlandse Zaken en de Nationale Recherche. Hij studeerde Engels en theaterwetenschappen, heeft theater gemaakt en deed dat ook voor de theatershow ‘STOMP’. 

Jos van der Steen

Muziekhonger

Jos: ”Zelf kom ik niet uit een uitgesproken muzikaal gezin. Mijn moeder hield vooral van klassieke muziek en mijn vader luisterde graag naar populair-klassieke muziek zoals Mahalia Jackson en Ray Charles. Dat heeft zeker bijgedragen aan mijn liefde voor rhythm & blues en soul.”

Als kind van de jaren zestig raakte Jos volledig in de ban van de Britse popmuziek (The Beatles, The Who) en luisterde ook naar de 'American roots’ van deze artiesten: Bo Diddley, Chuck Berry, Buddy Holly. Jos: “Ik was ook weg van R&B en soul.”

Muziek nam destijds een flinke plaats in zijn leven in en is dat altijd blijven doen. Den Haag was ten tijde van zijn jonge jaren het Mekka van de beatmuziek en hij stond dan ook vooraan bij optredens van The Golden Earrings, The Motions en Q65.

Jos: ”In de latere jaren zestig en zeventig kwam er een explosie aan stijlen en groepen. Ik bleef trouw aan mijn favorieten, maar nam ook graag de nieuwe acts tot me, zoals Jethro Tull, Cream, Traffic, Santana, The Police.”

Captain Soul
Naast het feit dat hij heel veel muziek consumeerde, had Jos ook best zin in een plek op het podium. Op de middelbare school begon hij met zingen en speelde - heel hip in die tijd - mondharmonica.

Jos: ”Ik had een hese stem en een encyclopedisch geheugen voor songteksten. Dat kwam goed van pas. Met de broers Jos en Jacques Platenkamp stichtte ik diverse bandjes, waaronder Captain Soul. We oefenden in een schuur in Wateringen en traden op op schoolfeesten en in beatkelders. We waren niet één van de grote namen, maar hadden veel werk en de tijd van ons leven.”

”Ik had een hese stem en een encyclopedisch geheugen voor songteksten."

Jos van der Steen

Ondenkbaar

De zonen Jan, Frank en Guus woonden de helft van de tijd bij Jos en de andere helft bij hun moeder. Jos: ”Het co-ouderschap en de zorgtaken die ik op mij nam, waren best bijzonder in die tijd. Voor mij was het ondenkbaar om niet te doen.”

Guus: ”De scheiding zorgde juist voor veel quality time met Jos en dat ging vaak gepaard met muziek. We hebben als kinderen in onze jonge jaren een behoorlijke dosis 60’s en 70’s naar binnen gewerkt bij Jos. Tijdens echte luistersessies namen we honderden CD’s van begin tot einde tot ons. Naast 60’s en 70’s luisterden we ook genoeg naar klassiek, jazz, soul en toentertijd hedendaagse muziek.”

Jos: ”Ik besefte pas wat voor invloed die sessies hebben gehad tijdens een concert van The Who waar ik de jongens mee naartoe had genomen en waar ze alles mee zaten te zingen. Andere bezoekers waren verbaasd dat die ukkies alles woord voor woord kenden. Het was blijkbaar zo bijzonder, dat andere mensen omkeken.“

Het woord
Jos: “De combinatie van woorden en muziek heeft voor mij altijd iets magisch. Ik ging vooral naar artiesten luisteren die poëtisch en lyrisch bezig waren. Bob Dylan, Lenard Cohen.

De teksten zijn zo sterk, die reizen door de jaren met je mee. Ik luister ook dingen terug van Kern Koppen. Beide jongens zijn performers, maar Guus is echt iemand van het woord. Ik verbaas mij erover hoe hij sommige dingen toen al op zo’n treffende manier kon zeggen.”

Frank was Guus’ grote voorbeeld en motor qua rappen. Hij zegt dat ze zijn begonnen met rappen om hun emoties en frustraties kwijt te raken. Ze noemden dat emoties ‘kwijtschelden’, er werden dan ook heel grove teksten en scheldwoorden gebruikt. In het vroege werk zit veel verzet en protest. Later zijn ze veel meer lyrisch geworden.


Miles
Het kan niet anders dat de kwantiteit, diversiteit en intensiteit van deze muzikale opvoeding doorklinkt in het werk van de jongens Van der Steen.

Guus: “Ik denk dat we met Kern Koppen altijd een mengelmoes-geluid hebben uitgedragen. Vooral ons latere werk werd steeds meer genre-overstijgend. De liefde voor jazz is terug te horen in ons album ÉÉN, en op onze vier seizoenen EP’s dragen we weer de passie voor 60’s en 70’s muziek over.”

Jos: ”Ik zie nog Benjamin Herman (jazzmusicus en bandleider van New Cool Collective) de cd ÉÉN omhoog houden in het Tv-programma Opium en de kijkers vertellen dat dit is waar de band naar luistert als ze na een optreden 's nachts moe in de bus naar huis rijden. Ik glom van trots. Nog.”

Jos en Guus van der Steen

“De combinatie van woorden en muziek heeft voor mij altijd iets magisch."

Jos van der Steen

ÉÉN by Kern Koppen

Wederzijds

Frank en Guus lieten op hun beurt Jos kennismaken met hiphop. Het begon met de Nederhop van Osdorp Posse.

Guus: ”‘Black Sunday’ van Cypress Hill was het eerste album van Amerikaanse bodem dat m’n cd-speler grijsgekleurd verliet. M’n vader moest de nasale stem van B-Real tot vervelens toe aanhoren. The Beastie Boys, maar ook G. Love waren importproducten van Frank en mij waar m’n vader van heeft mogen meegenieten.”

Jos: “Tijdens de pubertijd moeten jongens zich natuurlijk afzetten tegen hun vader. Als je in de muziek je eigen koers wilt zetten, doe je er goed aan te kiezen voor een genre waarin je vader niet thuis is. Dat werd voor Guus en Frank dus rap en hiphop. Daar had ik niets mee, maar door hen ben ik daar toch naar gaan luisteren. Ik herinner me hoe The Fugees voor mij een openbaring waren. Hun eerste album zet ik nu nog regelmatig op.”

Rap je Sinterklaas gedicht
Guus: ”Van jongs af aan was de liefde voor het woord wel aanwezig, maar pas toen Frank mij, op mijn veertiende een Sinterklaasgedicht liet rappen op een beat die hij speciaal had uitgezocht, was het echt aan. Ik weet nog wel hoe bijzonder ik dat vond. Ook omdat Frank vond dat ik het goed deed. Er heerste toch een bepaalde rivaliteit en hij kon heel kritisch zijn. Dat hij mij positief stimuleerde, vond ik dus fantastisch. Ik had, meer dan Frank, het gevoel voor het schrijven en het is mijn ‘craftsmanship’ geworden waar ik mezelf helemaal in kwijt kan raken.“

Guus en Frank van der Steen

”‘Black Sunday’ van Cypress Hill was het eerste album van Amerikaanse bodem dat m’n cd-speler grijsgekleurd verliet"

Guus van der Steen

Joint effort?

Vader en zonen zingen vooral bij de afwas, in de auto en verjaardagspartijtjes. Eén keer hebben de heren samen op het podium gestaan. In de Zwarte Ruiter hebben ze een versie van James Brown’s Sex Machine op de planken gerockt.

Jos: “Onze 'joint effort' zit meer in het teksten maken. Guus heeft me daar door de jaren heen bij geraadpleegd, betrokken of als toetssteen gebruikt.”

Guus: ”Mijn pa is bij uitstek mijn klankbord en mentor als het gaat om tekstualiteit. Hij moet regelmatig de telefoon opnemen of z’n woonkamer ontruimen om m’n tekstideeën op hun plek te zetten.

Jos: ”Hij belde mij eens op omdat Giel Beelen hem had gevraagd iets te komen doen op Poetry International. Hij vroeg  of ik een stukje klassieke muziek had waar hij overheen kon spitten. Hij belt gerust om 2 uur ’s nachts en zegt dan niet eens ’Hoi Pap’, maar vraagt meteen mijn mening over een woord of zin. Hij is op millimeter-niveau bezig met woorden en dat begrijp ik.”

Ze delen dus een enorme liefde voor het woord en voelen en vullen elkaar feilloos aan. Jos en zijn zonen hebben een groepsappje voor de gaafste namen voor bands of albums. Het is een enorme lijst geworden. Jos: ”We weten gewoon vooraf in welke mate de ander een woord zal waarderen. Dat is gewoon liefde voor het woord en elkaar.”

Aap met zeven staarten
Jos: ”Ik ben trots als een aap met zeven staarten. Guus heeft nog maar een klein deel van zijn talent ontgonnen. Hij is een begenadigd kunstenaar en ik zie hem nog allerlei nieuwe wegen inslaan. Zo heeft hij bijvoorbeeld een prachtige zangstem. Hij schrijft nu songs voor onder andere Di-Rect en Caro Emerald, maar wacht maar tot hij voor zichzelf gaat schrijven!”

Ik ben nauw betrokken bij zijn leven en werk. Voor mij is het een feest om daar als vader, sparringpartner, regisseur, chauffeur, roadie, coach en cateraar deel van uit te maken.”

‘Noem Me Een Man’
De betrokkenheid en invloed van Jos bij het werk van Guus heeft (nog) niet direct tot een lofzang aan het adres van zijn vader geleid.

Guus: “Ik heb nooit een liedje gemaakt over m’n vader of moeder, dus ik word heel zelfbewust van deze vraag. Ik heb wel een hele theatershow gebouwd die zijn wortels vindt in mijn verleden, dus m’n ouders zijn ook weer geen ondergeschoven kinderen te noemen.”

Jos: ”In een nummer van Kern Koppen ‘Noem Me Een Man’ zit een verwijzing die me veel doet: ‘Een echte pappa is zo een als de mijne - Ben ik voor mijn kleine de zijne?’ Die heeft Frank geschreven, maar Guus stemt er vast mee in.”

"Hij vroeg of ik een stukje klassieke muziek had waar hij overheen kon spitten."

Jos van der Steen

Whatsappgroep Bandnamen en Titels