Het verzet van Mamba Negra: 'In Brazilië feesten we zoveel, omdat er zoveel lijden is' Het verzet van Mamba Negra: 'In Brazilië feesten we zoveel, omdat er zoveel lijden is'

Bezoekers van queerfeesten weten dat daar een bijzondere sfeer hangt, de dansvloer als vrijhaven waar je eindelijk jezelf kunt zijn en alledaagse homofobie, seksisme en bekrompenheid van je af kunt schudden. Pak dat gevoel, steek er radioactief geladen naalden in en jaag er nog eens zo’n tienduizend volt doorheen. Ja, dan benader je misschien de gierende emoties bij Mamba Negra, het activistische queerfeest uit Sao Paolo.

‘De urgentie is groot hier!’, knikt Rafael Andrade alias BADSISTA. ‘Ik denk niet dat queers in Europa het makkelijk hebben, maar... het is anders als het gevaar continu in je nek hijgt. Brazilië is een land van grote contrasten: we houden van feesten, van vieren. Maar het land is ook diep conservatief en streng religieus, ook in de politiek. Er is veel criminaliteit, er is armoede. Daarom houden Brazilianen zoveel van feesten: omdat we zoveel lijden, we hebben een uitlaatklep nodig. Zeker transmensen. Wereldwijd worden hier de meeste moorden op transmensen gepleegd. Terwijl er zovelen zijn, zelfs een paar in de politiek. Zij weten op de dansvloer: “Nu dans ik, drink ik, feest ik. Maar misschien ben ik over drie dagen dood.”’ Alleen al jezelf zijn is dan een daad van liefdevol verzet, om je niet te verstoppen. ‘Dat zag ik, de laatste keer dat ik er draaide. “We zijn er nog, we leven nog, we VIEREN dat we er zijn”.’ Alírio Resende Costa alias Alírio knikt. ‘Het is als ballroom: voor een avond een fantasie creëren waarin al die pijn niet bestaat.’

Hoe dat is? Een kleurrijke samenkomst van de Braziliaanse queerscene, van de weirdo’s en de misfits. ‘En een fashionshow,’ giechelt Alírio. Met extravagante outfits waar weken aan voorbereiding inzit, bezoekers die honderden kilometers afreizen naar de Braziliaanse hoofdstad, dragperformers en voguedansers in een verlaten pakhuis. Cashu: ‘En gestoorde energie!’

Da’s dus Mamba Negra, een activistische queer-collectief/feest/label wiens dj’s in Nederland al goede zaken deden: mede-oprichter Cashu en resident BADSISTA zagen we al vaker in Nederland, met manische sets waarin techno, house en breaks op halsbrekend tempo werden afgewisseld met gemuteerde dancehall en nasty, Braziliaanse vocalen. Alírio, een van de andere residents, zagen we nog niet eerder, maar daar komt nu verandering in: op de vrijdag van Draaimolen sluiten de drie het hoofdpodium af. Met performers uit hun geliefde scene natuurlijk, ‘de ziel van het feest’. BADSISTA: ‘Dit is onze viering daarvan. Het is onmogelijk om 100% van Mamba Negra te tonen, hoe bijzonder de closing set daar is, crazy as fuck. Ik hoop dat we er een beetje van kunnen overbrengen.’

Cashu vertelt graag over hoe Mamba Negra in 2013 werd opgericht, in een tijd dat de lokale dancescene een rijke witte mannenbolwerk was, grinnikt ze, toen het eigenlijk totaal onbetaalbaar was voor jonge kids om überhaupt een avondje uit te gaan naar een reguliere club. ‘Mamba Negra was onderdeel van een tegenbeweging, waarin zijstraten en pleinen in het centrum werden bezet voor kleine straatfeesten, met Braziliaanse muziek, house, baile funk, reggae- en dub. Was het illegaal? Ja, natuurlijk. Soms kwam de politie, vaak deden ze niks. Na enkele jaren waren er iedere week gratis feesten.’

Zo begon Cashu Mamba Negra, in leegstaande panden en warenhuizen, in tijdelijke clubs die daar werden opgetrokken. ‘Het begon als een feestje voor onszelf, niet als een queerfeest. Maar al snel begonnen er meer vrouwen te spelen, toen queers. En met hun kwamen nieuwe diversere sounds: baile funk, grime en bass. Ik was altijd op zoek naar nieuwe artiesten. Ik voelde een verantwoordelijkheid naar artiesten die werden buitengesloten uit de clubs.’

Zo werd het feest gaandeweg steeds activistischer. Dat begon met gratis toegang voor transmensen, voor mensen met een beperking en voor mensen die überhaupt geen kaartje konden betalen. ‘Daardoor werd het feest heel gemixt,’ zegt Cashu. En steeds groter: na de pandemie gaven ze feesten voor vijfduizend man!’

Er was een gouden tijdperk waarin de overheid het belang van die scene begon in te zien, vertelt Cashu. Er werden zelfs grootschalige festivals georganiseerd, die de illegale raveorganisaties van Sao Paulo samenbrachten! Maar die gouden jaren zijn over. ‘De afgelopen acht jaar hebben we een rechtse overheid, die het ons steeds moeilijker maakt. Door gentrificatie zijn er nauwelijks plekken meer waar we feesten kunnen geven, ons publiek heeft geen geld en de echte clubs zijn te duur. De situatie is… niet ideaal, nee.’  

Ja, dat beschadigde CCL danig. ‘Ik heb vroeg aangeleerd dat mijn eigen verlangens er niet toe doen. En het gaf me een hele ongezonde houding wat betreft werken in het algemeen. Ik heb tot mijn zestiende NUL vrije tijd gehad, ik was altijd aan het werk. En ik ben er lang vanuit gegaan dat ik geen creatief persoon was. Ik zie mezelf als een laatbloeier, ik ben nu 35, veel dj’s zijn tien jaar jonger dan ik. Maar die positie vind ik best prettig, ik heb een ander perspectief.’

Maar ehm, tegelijkertijd valt er nog wel wat te leren. Want hoe gáát het eigenlijk met CCL? Ja, nee, niet zo goed. Vorige week maakte hen een nogal akelige val. ‘Daarbij heb ik mijn voet geblesseerd, en ik haat het om te zeggen – want ik heb wat gigs moeten cancellen om mezelf rust te gunnen –, het dwong me om wat dingen te heroverwegen en wat langzamer te leven. En eigenlijk is dat wel goed geweest voor mijn mentale welzijn. Ik voel nu pas dat ik was opgebrand. Dat is natuurlijk een thema voor veel freelancers: je durft geen nee te zeggen tegen klussen, omdat je nooit weet wanneer je weer werk gaat hebben. Misschien lukt het me om het anders aan te gaan pakken, een goede balans is het ultieme streven.’

Tegelijkertijd zijn ze zich ontzettend bewust van de impact van het feest: 'De hele Braziliaanse scene volgt wat er gebeurt, raakt geïnspireerd en zet weer wat nieuws op,' zegt BADSISTA. 'Die scene is nu ijzersterk. In steden als Fortaleza, een vlucht van drie uur verderop, en Maunaus, zijn nu eigen scenes ontstaan, omdat ravers naar Mamba Negra gingen en beseften: dit hebben wij nodig in onze stad.’ Bovendien zo’n tien jaar geleden was het een stuk minder gebruikelijk voor dj’s uit São Paulo en Brazilië om door te breken, laat staan zulk gemarginaliseerd talent. ‘Laatst werd de line-up van Lollapalooza aangekondigd, met Alirio, met andere vrienden van het festival. De gasten uit de lokale techhouse scene, de commerciële shit, zijn zoooo boos. Wij zijn de ECHTE expressie van Braziliaanse cultuur, snap je? Je kunt niet meer om ons heen. Dit is hoe sterk onze underground scene nu is.’