Wanhopige ravers stonden wel 12 uur in de rij om de laatste uren van de Amsterdamse nachtclub mee te pakken. Totaal krankzinnig natuurlijk, maar of dat het waard was? Ze zullen met een volmondig ja antwoorden. In een dik 65 uur durende marathon-weekender nam Amsterdam afscheid van de internationaal toonaangevende club, met emotionele sets van Nederlandse helden, huisvrienden en internationale knallers. Dit was de laatste dans.

Zaterdagochtend 7 uur. Een De School-stamgast heeft een vriendenboekje meegenomen. Ja echt! Of we er wat in willen schrijven? Hier hebben jullie een pen. Ja, natuurlijk willen we dat. Want we gaan je missen, allerliefste vage bekende, zoals we wel meer lieve gezichten hier op de dansvloer gaan missen. Spontane ontmoetingen bij de wc’s. Een omhelzing in de gang. Een gebroederlijke knik bij die ene sicke plaat. Een hijsje van een joint in de tuin. Het samen eeuwig moeten wachten in de rij op een tosti, maar ondertussen wel besties worden. De School is een geweldige club waar de afgelopen acht jaar de allerbeste dj’s zagen draaien, maar evengoed een stamkroeg die nu dicht gaat, en wij, de vele stamgasten, zullen straks met ziel onder de arm door Amsterdam zwalken, op zoek naar een dansvloer die even verwelkomend is, een club waar we dolgraag tot het meubilair willen gaan behoren.

Maar dat is pas straks. Nu zijn we nog één keer in De School. Of twee keer, of drie keer: de allerbeste vrienden en meest trouwe bezoekers van De School kregen de afgelopen week een aluminium visitekaartje, en een speciaal bandje waarmee ze deze afsluitende weekender vrij naar binnen en buiten mogen lopen. De rest? Die moeten in de steeds langere en langere rij aansluiten om binnen te komen. Op Reddit is al een actie opgetuigd voor een zondagochtend-Mimosa-sessie in de rij. Er is zelfs een livestream opgetuigd van iemand die twee webcams bij de ingang heeft opgehangen, die door duizenden mensen in de gaten wordt gehouden.

Nog één keer die ene prachtplaat

Ook voor een hele generatie aan dj’s is De School een tweede (of eerste!) thuis, en precies die regulars (die in sommige gevallen al tientallen keren in de club draaiden) mogen dit slotfeest in de dj-booths plaatsnemen. De ene (Tsepo!) is bloedjezenuwachtig voor de laatste keer, durft het eerste uur nauwelijks nog naar het dampende Muzieklokaal te kijken dat zo’n beetje uit z’n voegen barst. De ander (Identified Patiënt) staat grijnzend brute platen te serveren in De Lasserij, het piepkleine zaaltje heeeeelemaal achteraan de gang, om achteraf direct met zijn beste vrienden in het geheime fotohokje om de hoek te duiken en het moment te vereeuwigen. En daarna wodka uit te delen aan wie maar wil (dank nog daarvoor!).

De School was altijd een club waar je urenlang kon staan raven zonder ook maar één plaat te herkennen (soms behoorlijk frustrerend en ongezellig), maar dat is gedurende deze marathon wel anders. Veel van de regulars kieperen deze dagen hun favorietenmapje op Rekordbox leeg, ze rijgen de dansvloerherinneringen aaneen, serveren tracks die ze nog één keertje willen horen op dat imponerende systeem. Bij Identified Patiënt is dat The Prodigy, Parrish Smith gaat voor ‘Song 2’ (…?!), ‘Maniac’ en natúúrlijk The Doors met ‘The End’ (geweldig om eens in de kelder te horen), bij Tsepo is het Destiny’s Child, Oceanic gaat voor ‘Les Fleur’. En Interstellar Funk? Die draait drie uur lang louter klappers uit twintig jaar Amsterdamse clubgeschiedenis, van Club 11 via Trouw naar De School, van Jaydee tot Basement Jaxx, van The Knife tot Daphni, van Oceanic’s ‘Loving’-edit (hét anthem uit het eerste jaar van De School), maar ook gewoon Depeche Mode en Aphex Twin’s ‘On’, met een beat zo overstuurd dat je bíjna zou twijfelen of hij het geluidssysteem heeft opgeblazen. Maar nee, die melodie klinkt weer kraakhelder. SIIIIIIIICK.

Aan alles proef je: De School betekent héél veel voor de Amsterdamse dj-community. ‘Vanaf het allereerste moment dat ik deze club binnenstapte, heb ik nagedacht over deze dag, over deze gig gedroomd. Laten we op de allermooiste manier afscheid nemen van deze prachtige plek’, postte KI/KI vlak voor haar gig op zaterdagnamiddag. Bijzonder ook, als je bedenkt dat ze zo’n vijf jaar geleden voor het eerst in De School draaide, toen Job Jobse haar op sleeptouw nam naar een Strangelove-avond, en ze ondertussen is uitgegroeid tot één van de allergrootste dj’s van heel Nederland. Dan snap je wel dat het Muzieklokaal, als ze om zes uur ’s avonds begint, voelt als een piepklein clownsautootje waar de halve club zich in probeert te wurmen. Ze laat haar techno- en tranceplaten doorrollen, draait met iets minder adrenaline dan normaal, om in het laatste halfuurtje alsnog non-stop de armen in de lucht te trekken (en vervolgens de rest van het weekend te blijven hangen).

Interstellar Funk en zijn vrienden in de fotobooth

KI/KI voor De School

24 uur ronddolen in de club

Flashforward naar de zondag. Waar de rij zich inmiddels als een lange slang om de brug heeft gevouwen, helemaal tot aan de stadsweg. Waar vuurkorven zijn aangestoken, waar mensen potjes staan te schaken om de lange uren in de kou te doden, waar vriendschappen voor het leven worden gesloten op die honderd meter vóór de ingang van de club.

Ze mogen pas naar binnen, wanneer andere ravers voor hen plaatsmaken… Maar ja, er zijn zat mensen die alles op alles zetten deze laatste keer tenminste 24 uur in de club te blijven plakken. Supergezond natuurlijk om de klok tweemaal rond te raven, maar dat gebouw nodigt het ook zo ontzettend uit. Je hoeft niet non-stop op de dansvloer te blijven staan. Je kunt eeuwig door de gangen van de nacht dolen. Langs de trippy videoinstallaties in de aula. Langs de lichtgevende en weer verduisterende ring van Children of the Light, die in het eerste jaar van de club hier al hing, en nu weer een comeback maakt. Langs de roze neonkleurige mannetjes in het Kunstlokaal, broertjes en zusjes van het figuurtje dat buiten op de gevel hangt. Om in het restaurant neer te vlijen, een tekening op papier te krabbelen en met behulp van de AI-kopieermachine (?!) een nieuw kunstwerkje te krijgen. En opeens te zien: verhip, hier in het restaurant zijn de oude ‘Tot in den dood’-neonletters opgehangen die negen jaar geleden in de slotmaanden bij TrouwAmsterdam hingen. Voor je het weet sta je een uur te keuvelen met een vriendin van vroeger, hoe het nu gaat, hoe het met de nieuwe job is, en hoe gaat het thuis? Nog een drankje, dan maar? Dat was altijd ook het heerlijke gevoel van de weekenders van De School: het hóéft allemaal niet in 6 of 7 uurtjes clubben te gebeuren, je hóéft geen FOMO te hebben als je effe gaat zitten hangen, want het gaat door en door en door en door, en als je eindelijk bent uitgeluld en -gerust staat er ook nog wel een dj te draaien.

Cutting edge techno en opwindende clubmuziek

Oh ja, dj’s. Zullen we weer naar de dansvloer? Voor een club zo groot als De School is het programma altijd behoorlijk vooruitstrevend en avontuurlijk geweest, en zeker op de zondag hoor je in zo’n beetje alle zalen hoe spannend en opwindend clubmuziek kan klinken. In de grote kelder is er bepaald geen recht-door-zee-techno te horen bij Tammo Hesselink. Die man kan hypnotiserende technodoolhoven bouwen waar je jezelf in kunt verliezen, maar vandaag zit er meer actie in zijn set. Hij komt elke 3 minuten met een kwinkslag, met kleurrijke melodieën en geflipte tunes. Dan weer gaan de kicks opeens niet meer vierkant vooruit maar in razendsnelle salvo’s, als een specht met een heel hard snaveltje. En dan over naar driekwartstechno en polyritmisch vuurwerk. Het leidt tot af en toe een keiharde explosie, en een op en neer stuiterende massa.

Ook bij Blawan en Pariah hoef je geen straightforward kickdrums te verwachten. De twee Britten vormen al sinds 2011 samen live-techno-act Karenn en stonden samen al drie keer eerder in De School (afzonderlijk nog veel vaker), over de jaren werden hun technoproducties steeds avontuurlijker en hun gezamenlijke label Voam is hofleverancier van de freaktechno-bangers die de afgelopen maanden keer op keer de club hier in de fik staken. Zondagnacht in de kelder – we werken langzaam maar zeker naar de finale toe van deze dansmarathon! – zijn dit geen subtiele mixers die zorgvuldig elementen uit verschillende tracks over elkaar heen stapelen en door elkaar heen weven. Nee, ze hakken de bas weg, smijten hem er weer in, rammen van de ene naar de andere tune, met synths die klinken alsof Blawan een broodrooster in de badkuip heeft gedonderd, en breaks die klinken alsof een ouwe Windows-computer vastloopt omdat er teveel schermpjes open staan. Vooral vanaf hun tweede uur een wilde rit: er klinkt lijpe baile-techno (is dat al een genre???), The Partysquad, Vato Gonzalez, en van ‘SICKO MODE’ via een keiharde backspin naar een loeiharde dubstep-track. JA! Het hart bonkt in de keel, vuisten zwaaien in de lucht, dit soort dj-dodemansritjes zijn waar De School voor bestaat.

De wildste muziek, die is vandaag te horen in de Lasserij, het kleine zaaltje verstopt achterin de gang, tussen de wc’s door. Daar draait upsammy een hele snelle mengelmoes van abstracte drum ’n bass, jungle en IDM op 165 bpm, met diepe dub-bassen, waar hemelse synths crashen op venijnige drumroffeltjes. De Fransoos Simo Cell draait op hetzelfde tempo, en toch in een compleet andere vibe, met elementen uit trap in z’n Franse bass. Verrassing: hij schakelt opeens over op 100 bpm billenschudmuziek en reggaeton met metalcore-gitaren.

Moody Mehran en zijn vrienden in de Photo Booth

Elias Mazian, Carista en Job Jobse na hun set in het Muzieklokaal

Een Tantalus-kwelling van een rij

Bericht uit de rij! Die is inmiddels veranderd in een soort Tantalus-kwelling: er zijn mensen die al sinds 18 uur zondagavond in de rij staan, en om 3 uur de volgende ochtend (!) pas in de búúrt van de ingang komen. Om daar nog een dik uur te staan wachten: als ‘straf’ voor geduw zet de doorhost een timer van 45 minuten waarin niemand naar binnen mag, en telkens laat hij die timer ook weer even zien. ‘Ik voel mijn tenen niet meer’, zucht een gast terwijl hij uiteindelijk over de drempel naar binnen strompelt. Hij pakt zijn telefoon erbij, opent de stopwatch-app: 10 uur en 40 minuten…. Ja, zo verschrikkelijk lang stond-ie te wachten om de laatste uren van De School mee te pakken. Hier, neem jij dan de proteïnereep maar die ik nog had bewaard, lieve strijder, want jij hebt hem harder nodig dan ik. Hij kijkt me aan alsof hij net een miljoen heeft gewonnen (maar daarvoor wel eerst ongetraind een marathon door de vrieskou moest sprinten in ondergoed).

Is dat het uiteindelijk waard? Vraag het hem twaalf uur later, en hij zal vermoeid maar volmondig ‘JAAAAAAAA!!!’ uitschreeuwen, want deze laatste uren van De School druipen van de emoties. Dat voel je al bij Fafi Abdel Nour, de house-dj die zeker afgelopen jaar de deur bij De School platliep met zijn bronstige oldschool houseplaten. In de groepsApp wordt-ie ondertussen Fuifie genoemd, want wat heeft-ie het Muzieklokaal in zijn greep, het regent er werkelijk good vibes. Met twinkelende ogen en swingende heupen gooit-ie de ene na de andere kraker erin, nu weer swingend, dan stevig en dwingend, terwijl het Muzieklokaal steeds voller en voller stroomt. Dan Sandrien, ze kent de kelder op haar duimpje, weet precies hoe ze met haar platen moet bouwen en pellen, om iedereen mee te sleuren in het grote zwarte gat van haar diepe technoplaten. Sta je voor de booth, recht in het geluidsveld van het soundsystem, dan hóór je waarom deze kelder zooooo’n mekka voor technoliefhebbers is, dan voel je die hi-hats de trilhaartjes in je oren kietelen, voel je de bas op je borst slaan. Datzelfde blijkt bij DJ Nobu, de Japanse dj die De School een van de allerbeste clubs ter wereld noemt. Normaliter neemt hij in januari altijd een maand volledig vrij, maar voor De School maakte-ie een uitzondering, om de club in Vantablack te schilderen.

Cinnaman en zijn vrienden in de fotobooth

3voor12-redacteuren Timo Pisart en Malou Miedema en oud-redacteur Cécile van Wijnsberge

Het Einde

De maandagmiddag komt in zicht, en een voor een gaan inmiddels alle zalen dicht. Cinnaman (die zelf uitrekende dat-ie zo’n 45 keer in De School moet hebben gedraaid) sluit de Lasserij met zijn signature-track ‘Je Suis Passée’ en The Prodigy, Jasmín draait speciaal voor haar goede vriendin upsammy (die voor haar neus staat) een van haar eerste tracks en begint te huilen terwijl ze om 9.48 haar laatste plaat inzet, om vervolgens drie flessen tequila aan te reiken aan al haar vrienden, waarop iedereen héél erg dronken wordt.

Maar de meeste emoties komen los in het uitpuilende Muzieklokaal, waar Job Jobse, Elias Mazian en Carista closing duties hebben. Eerst draaien ze ieder afzonderlijk twee uur, vervolgens doen ze een b2b2b tot in de middag. Carista geeft de ochtend een van de allermooiste technoplaten ooit gemaakt, de klassieke Detroit-rammer ‘Stardancer’, en focust in de gezamenlijke set op bloedgeile, opzwepende house. Vooral Job en Elias zijn op een sentimentele trip. Beiden hebben een bitterzoete relatie met de club: Jobse had ook al de eer om de allerlaatste plaat in TrouwAmsterdam op te leggen, en in 2016 de allereerste set in De School te geven. Samen met Luc Mastenbroek vormden Job en Elias bovendien ‘The Love Triangle’, drie muzikale hartsvrienden die het nachtleven onveilig maakten en een paar legendarische dj-sets gaven. Mastenbroek zou in de eerste jaren de programmeur worden die de koers uitstippelde voor De School (die afgelopen week door tientallen dj’s weer op het schild werd gehesen), maar in de verhitte diversiteitsdiscussie in 2020 werden Mastenbroek en veel andere teamleden op pijnlijke manier ontslagen, en Mastenbroek zegde het nachtleven vaarwel. Hoewel ze het nieuwe team een warm hart toedroegen, werd het voor Job Jobse en Elias Mazian ingewikkeld om daarna nog een voet in de club te zetten, en daarop blikken ze terug in deze emo-set. ‘I'd give my all to have just one more night with you’, zingt Mariah Carey in een plaat die Elias ook al draaide bij zijn comeback-gig op ADE22. ‘And I miss you’, klinkt het in de tranentrekkende plaat die Jobse direct daarna oplegt. Diezelfde track draaide hij als een-na-laatste nummer van een 12 uur durende set in Het Muzieklokaal op 23 februari 2020. In december 2023, zijn eerste De School-gig in vier jaar tijd, opende hij er zijn set mee.

Tranen wellen inmiddels in de ogen. Dit is het, de allerlaatste keer dat we al die prachtige mensen op de booth zien swingen, op de blokken aan de zijkant, dat het Muzieklokaal keer op keer tot ontploffing komt zoals dat alleen in het Muzieklokaal kan gebeuren, dat Job voor sfeerbeheerder speelt en met een sierlijk boogje een zoet appeltje naar een uitgeputte raver gooit (dankjewel Job, dit was PRECIES wat ik nodig had!!!), dat we de zon zien opkomen en zowaar sneeuwvlokken naar beneden zien dwarrelen terwijl we doordansen en doordansen en doordansen en doordansen en doordansen en doordansen en doordansen en doordansen en doordansen en doordansen en doordansen in de hoop dat het feest eeuwig zal blijven duren. En dat is hem dan, de allerlaatste plaat, om 13.07: ‘Nooit Meer Een Einde’, de melancholische synthpopparel die Elias Mazian schreef met de gangen van deze club in het achterhoofd, het liedje dat in de lockdown een soundtrack werd van het gemis van De School. Versuft blijven we staan.

Oh wacht, in de kelder klinkt nog muziek. Daar draait Konduku de aller-aller-allerlaatste set van De School, tot vier uur ’s middags, voor wie écht nooit meer een einde wil, voor wie zich wil vastketenen aan de pilaren in de kelder, of waarschijnlijker, uiteindelijk het lichaam verlaat en verdampt tot mist om tot in het einde der tijden als een spook door deze club te waren. Waar directeur Jochem Wertheimer iedereen (naast de dj’s, medewerkers en clubbers ook Luc Mastenbroek) uitvoerig bedankt, en zeker drie keer een laatste plaat wordt ingezet. Orbital. Luke Slater's 'Love'. The Source Experience met 'Point Zero'. En wat moeten we nu? Alle clubbers, medewerkers en dj’s moeten op zoek naar een nieuw huis. Maar dat komt wel weer, de organisatie achter De School schijnt al naarstig naar een nieuw onderkomen te zoeken. We kunnen niet wachten. Of nou ja, eerst maar eens 65 uur bijslapen.

Een stiekeme foto van Job Jobse en Elias Mazian tijdens de laatste plaat