Dit weekend speelt de Zweedse proto-punkband Viagra Boys twee keer in Nederland. Anderhalf jaar geleden verloor de band founding member Benis, maar de band dendert vervaarlijk en rücksichtslos door, alsof er niets gebeurd is. In gesprek met zanger Sebastian Murphy over zijn fascinatie voor paranoïde buitenstaanders en de ineenstorting van de Zweedse welvaartsstaat.

Waar ligt het point of no return voor een rocker? Van één tattoo schrikt tegenwoordig niemand meer, zeker niet als je hem op een strategische plek laat zetten, makkelijk te bedekken. Je bovenarm, je dijbeen. En ach, al kalk je je hele buik vol, wat maakt het uit. Sebastian Murphy heeft dat. Van alles en nog wat staat er op. Dwars over zijn sleutelbenen: ‘Muerte’. Dood. Daarboven: ‘You need me’. Daarom heen schedels, paarden, handen, een een-ogig monster, een waanzinnige roofvogel. Geen plekje op zijn voluptueuze lichaam is onbedekt. Maar the point of no return? Hij wijst op de drie letters op zijn voorhoofd: lös. Losgeslagen. Een definitieve fuck you. ‘Of ik daar lang over nagedacht heb? Ja, heel lang, wel een hele dag. Ik weet zeker dat ik er nooit spijt van ga krijgen.’

Sebastian Murphy is een Amerikaan met een Zweedse moeder, die op zeker moment de oversteek maakte naar zijn tweede moederland, gelokt door de socialistische welvaartsstaat. Daar ontmoette hij in de tattoo-scene van Stockholm bassist Henrik Höckert en gitarist Benjamin Vallé. Zoals dat gaat: Henrik was aan het daten met een collega van Sebastian, hij zag de zanger een keer zingen in een karaokebar en vroeg of-ie een band wilde beginnen. Die band groeide uit tot een van de meest ontzagwekkende machines uit de punkscene. Of punk, eigenlijk moeten we Viagra Boys eerder proto-punk noemen, geworteld in de muziek van Iggy & The Stooges, en nog specifieker hun klassieke Fun House album uit 1970. Smerige, groove-gerichte rock, in het geval van Viagra Boys onderstreept door een bad ass saxofoon.

(Tekst loopt door onder de foto...)

Discografie

Viagra Boys

2016 Consistency of Energy
2017 Call Of The Wild
2018 Street Worms
2020 Common Sense
2021 Girls & Boys
2021 Welfare Jazz
2022 Cave World

© Fredrik Bengtsson / Viagra Boys

Gewelddadig en stompzinnig

Viagra Boys is eigenlijk niet zozeer een band, maar meer een bende. Een groepje rondtrekkende, plunderende outsiders. Niet letterlijk natuurlijk, maar zo voelt het om naar ze te kijken. Eerder dit jaar speelde Viagra Boys een sensationele show op Down The Rabbit Hole, waar Sebastian Murphy met ontbloot bovenlijf en rollende ogen over het podium kroop. Het oogt gevaarlijk en destructief wat Viagra Boys op het podium doet. ‘Gewelddadig en stompzinnig’, beaamt Murphy als ik hem erop wijs dat er een verband bestaat tussen zijn eigen podium persona en de personages die hij oproept in zijn liedjes. Want dat is zo: op het nieuwe album Cave World, dat deze zomer verscheen, kruipt hij in de huid van mass-shooters, conspiracy-gekkies en anti-vaccin strijders. Mensen met woede in zich, randfiguren die op het punt staan om te ontploffen. ‘Idioten’, stelt hij zelf vast. ‘Ik schrijf graag over idioten, dat klopt. Idioten van voor de pandemie, idioten tijdens de pandemie.’

Neem ‘Troglodyte’. Daarin beschrijft Murphy zo’n gefrustreerde lone wolf, die zichzelf voorhoudt dat het in de aard van de menselijke natuurlijk zit om met geweld een territorium af te bakenen: ‘He goes to work on his computer / He thinks about his gun at home / One day he's gonna be a shooter / He's gonna bring his gun to work / He thinks about the ones who wronged him.’  Het is aan de orde van de dag in Amerika, ook deze week weer. De gefrustreerde werknemer met zijn pistool is een van de talloze figuren in het album die zich los wil maken uit de maatschappij en terug wil naar een droombeeld van vroeger. Maar dat vroeger, dat is niets anders dan de oertijd, zingt Murphy, een tijd waarin mensen in grotten woonden en elkaar met knuppels de hersens in sloegen. ‘Het album is een reflectie van de afgelopen tien jaar’, zegt Murphy. ‘Je zag het natuurlijk al rond Trump, en in Zweden hebben we onze eigen versie: sinds de recente verkiezingen hebben we een rechts-nationalistische regering, die alle klimaatprojecten stopzet, grote bedrijven helpt en een racistische ideologie pusht. Ze stellen alles in het werk om het leven van immigranten onmogelijk te maken. Zweden wordt een horrorland voor wie hier niet vandaan komt.’

Murphy ziet met lede ogen aan hoe alles wat hem aantrok in zijn Scandinavische moederland voor zijn ogen in elkaar sodemietert. ‘Er was gratis OV, nu is het geprivatiseerd, er was toegankelijke gezondheidszorg, nu is het geprivatiseerd. De Swedish Democrats, die nu in het parlement zitten, waren ooit gewoon een rasechte nazi-club, die meedeed aan demonstraties van neo-nazi’s. Op een gegeven moment zeiden ze: oh nee, we zijn geen nazi’s meer, we zijn eigenlijk hele nette mensen! Maar eens in de maand wordt er weer iemand uit de partij gekickt wegens een nazi-gerelateerde rel. Eén rotte appel, heet dat dan, maar die hele partij zit vol rotte appels.’

(Tekst loopt door onder de video...)

Ayahuasca-fase

Minstens zo freaky is ‘Creepy Crawlers’, een razende song waarin de meest uitzinnige complotten langs komen. ‘They're putting in little microchips in the vaccines. Little creepy crawlers with tiny little legs. They creep around your body, collecting information’. Muphy spuwt het in de microfoon, helemaal in de huid van de paranoïde complotgelover. ‘Ik heb zelfs vrienden die dat soort gekkigheid geloven’, zegt Murphy. ‘Het zijn vaak complexe antwoorden op vragen waarop het antwoord zo simpel is dat mensen het simpelweg niet kunnen accepteren. Ik vind het interessant hoe het een tot het ander leidt, hoe mensen steeds verder verstrikt raken in een web van verhalen. Waar baseer je dat op, vraag ik dan. Ik heb er een artikel over gelezen, is dan vaak het antwoord. Maar er worden hele websites vol geschreven door gekken en engnekken.’

Het meest fascinerende aan Cave World eigenlijk dat de plaat niet ondubbelzinnig voelt als aan aanval op de wappies. Ja nou ja, ze worden niet fraai geportretteerd en de plaat eindigt met een veldslag tussen wilden, maar ergens zie je Sebastian Murphy en zijn gang er ook wel tussen staan. Je proeft iets van verwantschap en sympathie voor de dolende zielen. Remember: lös. ‘Ik weet hoe makkelijk het is om in zo’n tunnel van misinformatie te belanden’, beaamt Sebastian Murphy. ‘Ik ben zelf ook een tijdje complotdenker geweest. Ik ben zeker geen perfect mens.’

We gaan een paar jaar terug in de tijd en belandden in Murphy’s ‘ayahuasca-fase’, de psychoactieve stof die mensen gebruiken om middels een diepe trip tot inzichten over zichzelf en de wereld te komen. ‘Ik gebruikte een tijdje heel veel ayahuasca, samen met een paar oudere mensen die in van alles en nog wat geloofden. Ze waren ervan overtuigd dat de Amerikaanse regering met een of ander ingenieus systeem het weer kon beïnvloeden. En we keken naar een documentaire over een ex-CIA-agent die onthulde hoe de regering de voedselketen controleerde. Als je door zo’n ‘out of body experience’ heen gaat heb je het idee dat je alles heel erg helder ziet. Op een gegeven moment ben ik daar weer mee gestopt, omdat ik om me heen zag dat mensen zichzelf met ayahuasca wijs maakten dat hun leven geweldig was, terwijl ze in werkelijkheid niets aan hun problemen deden. Als je goed met dat spul omgaat kan het je helpen omgaan met verlies of rouw, als je het verkeerd doet ga je van de regen in de drup.’

De psychedelische drugsscene balanceert graag op het randje van de maatschappij, en dat geldt natuurlijk ook voor de muzikantenwereld. Een band als Viagra Boys reist voortdurend de wereld rond, en dat levert op natuurlijke wijze een outsiderperspectief op. De rock ’n roll wereld biedt zo plek aan allerlei misfits, en daar kunnen we bij Viagra Boys best van spreken. Het is ook een destructieve scene. Dat weet je als je de band ziet spelen, als Sebastian Murphy tollend over de grond rolt, al dan niet theatraal uitvergroot. We weten ook dat kernlid en gitarist Benjamin Vallé een jaar geleden sneuvelde. Hij overleed in oktober 2021. De band maakte zijn overlijden zelf bekend en liet weten enorm verdrietig te zijn, maar vertelde niet hoe de 47-jarige muzikant precies stierf.

‘Ik wil er liever niet over praten’, zegt Sebastian Murphy. ‘Het is een lang verhaal en het heeft te maken met mentale gezondheid. Uit respect voor hem wil ik het daar graag bij laten, maar ik kan je wel vertellen dat hij ten tijde van zijn dood zeker nog deel uitmaakte van de band.’ Dat betekent dat hij nog te horen was op Wellfare Jazz, het tweede album dat in de lockdown verscheen. Het derde album Cave World is zonder ‘Benis’ opgenomen. ‘Het was vreemd om zonder hem aan nieuwe muziek te werken, maar we hebben hem zo goed mogelijk geëerd.’

Viagra Boys speelt vrijdag 9 december in Paradiso en zaterdag 10 december in TivoliVredenburg.