In haar jeugd voelde ze zich een misfit, in Antwerpen vond Anna van Rij van The Visual eindelijk een thuis. Nu durft Van Rij te spelen. Met gender en met haar muziek. En die vrijheid wenst ze ook anderen toe op het prachtige album The Spirit of Age. ‘Ik heb het idee dat ik steeds sterker wordt als mens en steeds gelukkiger.’

Speelsheid

De laatste tijd experimenteert Anna af en toe met jongensnamen. Wordt ze wakker en voelt ze zich mannelijk? Dan gaat ze naar de sportschool om dat gevoel fysiek te maken. Ze gaat steeds meer spelen met haar gender, vertelt ze in een Amsterdams café, een paar uur voor de intieme releaseshow in de Waalse Kerk. 'Ik merk dat die kleine experimenten mij veel kracht geven.’

Op social media is het steeds gebruikelijker geworden dat je voornaamwoorden toevoegt aan je profiel. Maar zo’n labeltje aan zichzelf hangen, daar is Anna zelf nog niet helemaal klaar voor. ‘Ik vind persoonlijk dat iedereen dat moet doen zoals hij dat zelf voelt, maar ik ben nog bezig met mezelf accepteren. Voordat ik echt kan zeggen: “Dit ben ik.” In principe ga ik nog wel bij zij, maar ook daar sta ik open voor experimenteren. ’ 

Die speelsheid is nieuw. Toen van Rij jonger was ging dat er heel anders aan toe. Op de basisschool instrueerde ze haar moeder om Anton te zeggen in plaats van Anna en trok ze de haarclipjes demonstratief uit het haar. Tijdens de puberteit kwam er de drang om zich te conformeren naar de wereld om zich heen, dus borg Anna de action man-figuren op in de kast en haalde de jurkjes en haarclipjes er weer uit. Jarenlang stopte ze die innerlijke jongen achter slot en grendel. Ze worstelde al die tijd met genderdysforie, vertelt ze, het gevoel dat je je niet thuis voelt in het geslacht waarmee je bent geboren. 
 

Licht in een donkere tunnel

Die pijn en dat verdriet hoorden we terug op het debuutalbum van The Visual, Moments of Being. De plaat  kaderde zich rondom deze identiteitscrisis die Van Rij ervaarde van het 20e tot en met het 25e levensjaar. We kennen The Visual dan ook als een behoorlijk zwaarmoedige band. Het was een album vol melancholische dreampop met een zwart randje, á la Beach House. De band werd genomineerd voor een 3voor12 Award en was een van onze 12 talenten voor 2019. 

De opvolger, The Spirit of Age, is nu uit. Ook op deze plaat is er ruimte voor zware thema’s. In het spannende, donkere nummer ‘Offering Shadows’ bezingt van Rij het gevaar van het liefhebben van egocentrische mensen. En in de sinistere, sluipende track ‘Faces’ maakt ze zich zorgen over de connectie die wij als mens met de natuur verliezen: ’I can’t stand watching us / Burn these lands’. 

Toch klinkt The Spirit of Age lichtvoetiger, alsof er een last van Annas schouders is gevallen. De single ‘Waves’ heeft een kalmerend, nostalgisch gitaarriffje en op de track ‘Wild Swan’ valt er een rust over je heen als Anna met betoverende stem begint te zingen. Live in de Waalse Kerk klinkt het haast nóg mooier. Ademloos luistert het publiek naar de nummers die tekenend zijn voor een nieuwe, vrijere levensfase. 

(Lees verder onder de foto)

The Visual op hun releaseshow

© Reinout Bos

Leren Luisteren

De dichte mist rondom Anna begon langzaamaan op te klaren.  Ze leerde luisteren naar de innerlijke stem die er eigenlijk altijd al was, maar waar niet altijd de ruimte voor was. ‘Nu snap ik ook waarom ik zo’n gevoel had van een sluimer om me heen had. Omdat ik gewoon niet helemaal was wie ik was’, vertelt ze. ‘Ergens was er altijd al een stem in mij die zei: “Eigenlijk weet je wel wat het is.” Namelijk dat ik ook een jongen ben. Maar dat ik dat nooit durfde te zijn.’ 

Door middel van therapie in Antwerpen kan van Rij erover praten en dit stukje van zichzelf meer toelaten. ‘Hoe meer ik erover praat, hoe meer ruimte het krijgt. En hoe meer ruimte ik krijg, hoe meer ik me mens voel. Mens als in: ik mag er zijn,’ legt ze helder uit.  ‘Ik kom steeds dichter bij mezelf en dat is heel fijn om te voelen.’

Niet getwijfeld over België

En dat groeiproces vond ook voeten in de aarde toen Anna Amsterdam verruilde voor Antwerpen. Klasgenoot van het conservatorium Pitou woonde daar al. In een vrijzinnig huis, vol met creatieve geesten, en daar kwam een plekje vrij. Van Rij dacht er geen seconde te lang over na, pakte haar spullen en vertrok met de zuiderzon naar België. ‘“Bohémien”, grappen mensen soms’, zegt ze met een ietwat vies gezicht. ‘Ik hou er niet zo van om te labelen, maar dat woord komt meteen bij me op.’ 

De ene huisgenoot lift naar Turkije met een cello op de rug, de ander loopt met zijn trompet de straat op om in het café om de hoek een spontane jamsessie te beginnen. Iedereen leefde het leven zoals ie dat wilde. Een 9-5 mentaliteit was een onbekend begrip en niemand had er vaste werkdagen. Zelf houdt ze er ook niet van als mensen vertellen wat ze moet doen en in Antwerpen werd deze wens geëchood. Voor Anna voelde het als thuiskomen. ‘Echt een droomhuis,’ zegt ze gelukzalig met een lichte zachte g.

(Lees verder onder de video)

Muziek met een boodschap

En die vrijheid, die haar zo dierbaar is, mist van Rij soms in de muziekindustrie. Het dromerige indie geluid van The Visual is te ‘moeilijk’ voor de radio en de band maakt geen muziek die in hapklare brokjes de Spotify hitlijsten binnen knalt. En het idee dat dat het wel moet zijn, vindt ze kwalijk. ‘Ik vind dat er weinig ruimte is voor het experiment. Het wordt meteen afgekeurd als het te traag is. Soms heb ik het idee dat ik zou moeten inleveren als ik sneller naar duizenden streams zou willen of op grotere podia zou willen staan. Maar ik wil niet inleveren.’ 

De boodschap is voor Anna de kern van haar muziek. ‘Inleveren voelt voor mij als ik zeg: “Laat die hele boodschap zitten”,’ legt Anna uit. Met The Visual wil ze wat meegeven aan de wereld. De zanger legt uit dat het toelaten van wie je écht bent het, het mooiste is wat je jezelf kan geven. Dit ontdekte ze zelf met vallen en opstaan. ‘Het gaat om het transformatieproces, het groeiproces. Ik heb wel het idee dat ik steeds sterker wordt als mens en steeds gelukkiger. Ik gun iedereen dat, omdat het het mooiste gevoel is wat er bestaat.’