30, 29, 28, 27. Het aftellen gaat iets sneller dan je gewend bent op een normale zaterdagochtend in Berlijn. De rij gaat razendsnel, bijna iedereen komt binnen. Of ik de line-up ken? Zeker wel, nu draait Adiel, een protegé van Donato Dozzy, straks om 7 uur begint Marcel Dettmann. Of ik hier wel eens eerder geweest ben? Nee. Ben ik alleen? Ja, mijn vriendin ligt nog te slapen, het is zaterdagochtend heel vroeg en ik lig met mijn koptelefoon in bed. ‘Sorry, not today’, staat er op mijn scherm. Geweigerd. Verdomme.
Resident Advisor hostte afgelopen weekend op YouTube Club Quarantäne, een fundraiser voor de Berlijnse clubscene, die net als het nachtleven overal in de wereld keihard getroffen wordt. Met een line-up om je vingers bij af te likken, met naast Berghain-coryfee Dettmann ook onder meer Helena Hauff en Skee Mask. Het event begint op vrijdagavond en duurt tot zondagmiddag. Non-stop dj-sets vanuit een lege club. Sterker nog: de dj’s zelf zijn er ook niet, blijkt als ik een paar minuten later heel brutaal alsnog naar binnen probeer te komen. Dit keer bluf ik mezelf wel langs de portier. Ik ga eerst even naar het virtuele toilet, loop een stel Brazilianen tegen het lijf die allemaal op lopen te scheppen dat ze wel eens in het echt in Berlijn zijn geweest, en ga dan naar de dansvloer. Daar is niemand, maar je kunt thuis met je touch screen heen en weer zoomen in een visuele installatie die het clubgevoel moet nabootsen.
De muziek is geweldig, echt waar, maar even later, terwijl ik eitjes sta te koken, kan ik me toch niet aan de conclusie onttrekken: Marcel Dettmann bij je ontbijt is toch heel iets anders dan op hetzelfde tijdstip in een donkere club waar de tijd stil staat. En die grapjes bij het binnen komen, die zogenaamde toiletten waar je even heen kunt, en die lege dansvloer, confronteren je keihard met het gemis van een echt nachtleven. Zelfs die malle, aandachtszoekende, wappie hipsters die zich op Boiler Room altijd achter de dj verdringen, worden gemist. Maar wat willen we dan? Niets doen? Popmuziek geen rol laten spelen in ons leven? Niet op zoek gaan naar antwoorden?
De muziekwereld beleefde de afgelopen dagen zijn tweede weekend van duizelingwekkende leegheid. Nooit eerder kwam het voor dat praktisch nergens op de wereld een concert of festival plaatsvond. De afkickverschijnselen zijn voelbaar, en de muziekwereld is radeloos op zoek naar een alternatief. En dat is nog niet zo eenvoudig.
Muziek is overal op dit moment, en iedereen probeert wat. Het eenvoudigste: de webcam aan en spelen maar. We zagen het iedereen doen. Benny Rodrigues die elke dag in zijn vinyl mancave sets draaide tot de buren gingen klagen. Christine & the Queens, opgesloten in de studio. James Blake die verzoekjes doet achter de piano op Instagram Live. Davina Michelle en Snelle in een lege Ahoy. Billie Eilish onderuitgezakt op haar bank. Het is soms mooi, voor even, maar eerlijk: wie heeft er al een heel livestreamconcert uitgezeten? En dat terwijl het je de afgelopen week wel lukte om Mocro Maffia 2 én The Tiger King te bingen.
Het is ook niet zo gek dat de popmuziek nog geen antwoord heeft op wat er nu gebeurt, want geen muzikant was hier op voorbereid. Alles stond klaar voor het releaseseizoen, wat weer een voorbereiding was op het festivalseizoen. Nu de festivals langzaam maar zeker voor onze ogen afbrokkelen, blijven de releases over. Die gaan over het algemeen nog redelijk door volgens planning. Vorige week verscheen het album van The Weeknd, dit weekend onder meer Dua Lipa en Pearl Jam. Een enkeling stelt zijn release een paar maanden uit, maar de popmuziek moet ook gewoon vooruit.
Maar de cijfers laten zien dat we thuis nu even niet zoveel behoefte hebben aan nieuwe muziek. Platenzaken hebben nauwelijks bezoekers (logisch, #staythefuckhome), maar ook de streamingcijfers lopen terug: - 8% volgens Rolling Stone. Vooral nieuwe muziek ziet een dip. Nu we de wereld even stil staat, laten we ook de rat race op zoek naar de nieuwste hipste hits even los. Pop, rap en r&b dalen het meest, de genres die profiteren zijn klassiek (goed voor tijdens het werken), folk (idem) en … kindermuziek. Dat we in zo’n moment van bezinning liever even stil staan bij onwrikbare klassiekers uit het verleden is ook niet zo gek. Tim Burgess, zanger van 90s Britpopband The Charlatans, lanceerde een leuk initiatief: Tim’s Twitter Listeningparty. Het idee: we zetten allemaal tegelijk hetzelfde album op, en de betrokkenen delen via Twitter mooie anekdotes over het album in kwestie. Liam Gallagher himself deed al mee met de Definitely Maybe luistersessie, Belle & Sebastian, Supergrass en New Order en nog veel meer hebben toegezegd hun klassiekers live te annoteren. Tim Burgess zit volgeboekt tot begin mei.
In de tussentijd verschijnt de ene na de andere corona inhaker, de een nog verschrikkelijker dan de ander. Nou vooruit, soms zit er wel wat grappigs tussen. Iemand schreef een magistrale tekst op ‘Bohemian Rhapsody’. Vergelijkbaar is ‘Staying Inside’, een geheel in quarantaine opgenomen versie van ‘Staying Alive’ van de BeeGees. En deze van Ali B is ook wel geestig, ‘Anderhalf’ (kom niet in mijn aura, bitch). Ja toch? Niet? Er zijn tot nu toe grofweg twee soorten corona-songs: de emo-liedjes (van de 3J’s tot Chantal Janzen tot Beau van Erven Dorens) en de carnavaleske memes (die je zelf mag opzoeken). Het voorlopig dieptepunt is het nationale coronalied met 100 BN'ers en influencers dat gisteravond bij Jinek gepresenteerd werd. Een weke melodramatische draak waarvan we dachten dat we er na het 'Koningslied' nooit meer een zouden horen.
Veel meer dan een kunstvorm als film heeft popmuziek interactie nodig. Zweet, beweging, audiovisuele prikkeling, massaliteit, of op zijn minst andere mensen dichtbij. Dat is precies waar de oudere generatie in de jaren vijftig en zestig zo van schrok, van het fysieke aspect van de popmuziek. Met zijn allen in een volgepakte Melkweg naar je favoriete band kijken, tien centimeter naar links omdat je anders naar de kale kruin van die lange vent voor je staat te kijken. Dat gaat niet op een livestream, dat wordt gemist, en het ziet er niet naar uit dat we op hele korte termijn weer terug de zalen in mogen.
Maar popmuziek kan natuurlijk ook op andere manieren zingeving brengen. Emoties uiten, sfeer bepalen, ontwikkelingen duiden vanuit het perspectief van de individuele maker. Het goede nieuws is dat over de hele wereld alle relevante artiesten nu in hun studio vast zitten. En je hoeft tegenwoordig geen Wisseloord meer te huren om iets fatsoenlijks op te nemen. Over een paar maanden krijgen we vast een ware babyboom aan nieuwe muziek - soloplaten wel te verstaan - die hopelijk niet alleen maar over het coronavirus gaat (liever niet zelfs), maar die wel matcht met de wereld waarin we ons nu bevinden. En tot die tijd draaien vermaken we ons met de kleine dingen die het leven nu leuk maken. Niet die superster-dj op dat grote festival waar we een kaartje voor hadden, maar die ene vriend die zelf een livestream start voor twintig vrienden via Facebook Live. Een quarantaine dj-set met een peuter hangend aan zijn broekspijpen.