Ondanks de versoepelingen van afgelopen week is er nog niet veel optimisme in de cultuursector. Er mag weer iets meer, maar door vast te houden aan de anderhalve meter voorwaarde maakt het kabinet het de cultuurwereld vrijwel onmogelijk rendabel open te gaan. In de volle breedte van de Kamer wordt die zorg gedeeld, zowel door traditioneel cultuur-vriendelijke partijen als PvdA, GroenLinks en SP als door het zakelijker ingestelde VVD.
‘Het gaat mij niet per se om de cultuur, maar ook om de banen, 300.000 fte aan mensen die hun gezin ervan onderhouden’, aldus VVD-Kamerlid Zohair El Yassini. GroenLink hamerde het hele debat op de kwetsbare positie van ZZP’ers in de cultuurwereld. ’60 procent van de sector bestaat uit ZZP’ers, 80 procent van hen kan geen gebruik maken van de TOZO regelingen.’ En Peter Kwint van de SP riep de minister op vaart te maken, en constateerde dat haar plan om makers te steunen via de grote instellingen – het zogenaamd trickle down effect – niet werkt. Festivals en theaters die voorstellingen en complete edities tot wel een jaar uitstellen gaan de makers nu niet betalen. Peter Kwint: ‘Ik ben bang dat ik de minister moet vertellen dat we daar al voor gewaarschuwd hadden.’
Minister Van Engelshoven bleek niet al te gevoelig voor de roep om meer steun die haar vanuit de Kamer tegemoet kwam. Ze wees in den treure op de maatregelen die er al zijn, zonder een concreet vervolg te willen geven op het pakket van 300 miljoen dat in april op tafel kwam. Op het verzoek van de Partij voor de Dieren om budget te zoeken buiten de eigen sector reageerde ze kribbig: ‘We doen er niet verstandig aan om te zeggen: daar gebeurt dit, bij de buren was dat nodig, dan moet dat hier ook. Dat is geen verstandige manier om dingen aan te pakken. Daar krijgt u mij niet in mee.'
Ook vergelijkingen met de luchtvaart, waarvoor op economische gronden wel een uitzondering op de anderhalve meter regels gemaakt werd, wees ze van de hand. Zo is er in de Kamer breed begrip voor de penibele situatie waarin veel podia, theaters en makers zich bevinden - ook bij de minister - maar moet de cultuursector zeker tot Prinsjesdag wachten op meer steun. En de anderhalve meter, die gaat zeker niet van tafel.
De Tweede Kamer maakt zich grote zorgen over de cultuursector. ZZP’ers, vrije producenten, gesubsidieerde instellingen, allemaal vangen ze zware klappen in de corona-crisis. En hoewel inmiddels zo’n 600 miljoen euro naar de sector gevloeid is, is dat lang niet genoeg om de klap van zo’n 2,6 miljard euro op te vangen. Toch is Minister Ingrid van Engelshoven nog niet bereid om nu al de beurs te trekken, zo bleek in het tweede grote corona-en-cultuur-debat in de Tweede Kamer. ‘Met Prinsjesdag moet er meer duidelijkheid zijn, ook over cultuur.’
Vlag uit in Groningen
Positief nieuws is er wel voor Eurosonic Noorderslag. Want ja, er werd ook nog gesproken over de adviezen van de Raad voor Cultuur, die leidend zijn voor de Basisinfrastructuur 2021-2024. Het Groningse showcasefestival kreeg een positieve beoordeling, maar geen geld toegewezen. De minister liet in eerste instantie nog weten zich gehouden te zien aan het advies van de Raad, maar ze werd vervolgens overruled door een motie van haar eigen partij, D66. Die werd breed ondersteund door VVD, CDA, ChristenUnie, PvdA, Partij voor de Dieren, SP en GroenLinks, en vroeg om het toekennen van 0,6 miljoen per jaar voor het belangrijke gatekeeperfestival. De minister gaf zich gewonnen, en dat betekent dat Eurosonic Noorderslag samen met het Scapino Ballet de grote winnaar van dit cultuurdebat wordt. Een motie van PvdA en SP om in zijn algemeenheid meer ruimte te maken voor festivals werd door de minister ontraden wegens gebrek aan dekking. Bij de motie hoorde een sneer dat slechts 1 procent van het budget voor de podiumkunsten naar popmuziek gaat.
Een cultuurdebat waarin de sector in eerste instantie veel steun moet hebben gevoeld vanuit de hele Kamer, en waar uiteindelijk opnieuw weinig creatieve visie van de minister tegenover stond. Of we moeten onze hoop richten op de zogeheten Field Labs die ze tussen neus en lippen door lanceerde, pilots waarmee de minister de grenzen van de maatregelen wil onderzoeken.
Die Field Labs zijn een idee van de Alliantie voor Evenementen, een conglomeraat waarin grote organisatoren in Nederland zich verzameld hebben. Het is een zo breed mogelijk overleg, met naast de Vereniging Voor Evenementenmakers (VVEM) ook onder meer KNVB en NOC*NSF. Zij zijn in gesprek met ministeries van OCW, Economische Zaken, VWS en Justitie om tot een proefsituatie te komen. Evenementenorganisatoren kunnen daarbij plannen indienen die de grenzen van de huidige maatregelen aftasten. Zo lanceerde een theater in Uden een proefballon met kuchschermen in de zaal, een maatregel die op dit moment alleen buiten op terrassen is toegestaan. De plannen zullen getoetst worden door TNO. Woordvoerder Lilian Jansen van OCW benadrukt dat de anderhalve meter afstand ook in Field Labs het uitgangspunt blijft.