Daar zit je dan in die bioscoop, nog onwetend of - zeer waarschijnlijk wel - en hoe Nick Cave in One More Time With Feeling zijn persoonlijke tragedie naar voren laat komen. Nick Cave, de poëet, een songschrijver die zijn persoonlijke beslommeringen doorgaans ondergeschikt maakt aan het liedje. Maar de spanning is direct voelbaar bij de allereerste zinnen die hij in de studio zingt, de opening van het album: ‘You fell from the sky, crash landed in a field, near the river Adur. Flowers spring from the ground, lambs burst from the wombs of their mothers. In a hole beneath the bridge, you convalesced, you fashioned masks of clay and twigs. You cried beneath the dripping tree, ghost song lodged in the throat of a mermaid.’

Een openings-couplet waar de haren je direct van overeind gaan staan, maar de film haalt die spanning op magistrale wijze weg. Terwijl wij als bioscoopbezoeker die hamerende openingswoorden verwerken, zien we Cave en zijn vaste muzikale compagnon Warren Ellis bakkeleien over technische details van de opname. En als hij een paar minuten later weer aanzet, zien we hem haperen op de pianoakkoorden: ‘Het is een geïmproviseerd nummer, ik weet ze niet meer.’ Dan breekt zijn stem. De emotie, ben je geneigd te denken. Wie zou het niet voelen bij het zingen van zo’n diep persoonlijk nummer. Maar Cave haalt die gedachte opnieuw uit je hoofd: ‘Ik ben mijn stem kwijt, ik had meer moeten zingen voor ik naar de studio ging. Mijn stem moet op de lijst van dingen die ik kwijt ben, naast mijn iPhone.’

Zorgvuldige positie
Zo staat het direct op scherp: dit gaat niet over een man die zijn zoon verloren heeft, deze film gaat over een songwriter die een zorgvuldige positie inneemt tegenover de wereld die hij omschrijft, en hoe die positie volkomen uit het lood geslagen wordt als zich zo’n traumatische situatie voordoet. Cave als kunstenaar construeert de wereld in zijn songs. Niet meer met narratieve verhalen, zo vertelt hij in een interview in de film. ‘Ik geloof niet meer dat de wereld een verhaal is. Ik zoek wel een narratief, maar ik doe de werkelijkheid meer recht als daar geen logica inzit, als het verwart. Dat komt meer overeen met de manier waarop ik dingen zie.’ Cave legt uit dat zijn vroegere werk veel narratiever van aard was, omdat hij ‘op dat moment in mijn leven structuren nodig had’. De hoop dat die structuren houvast bieden heeft hij in deze fase van zijn werk en leven achter zich gelaten. 

De vraag hoe je als maker de werkelijkheid kan construeren, wordt ook voortdurend gesteld door de filmmakers. Als kijker ben je de hele film lang bewust van hun aanwezigheid. Je ziet de cameramensen, er wordt met ze gepraat, de zanger moet een scene voor de spiegel overdoen omdat de camera nog niet onder controle was. Meest pijnlijk bewust ben je al in de allereerste scene, als Warren Ellis met zijn magistrale baard in een taxi vertelt over ‘het incident’. ‘De gebeurtenis’. Net als hij op het punt staat de toedracht te vertellen, grijpt de regisseur in, omdat de camera out of focus is. Het is een brute onderbreking van een moment dat natuurlijk nooit meer terugkomt. Had het maar out of focus gelaten.

Vertrouwen kwijt
Of misschien is het beter dat dit moment verdwenen is. Je verwacht het van Cave als schrijver, als kunstenaar, dat indirecte. Net zoals het naïef is om te denken dat Nick Cave - die toch al zijn hele leven flirt met de donkere kant van het leven - vast op zijn best is na de dood van zijn zoon. ‘Een trauma als dit,’ zegt hij, ‘heeft een ontwrichtende invloed op mijn creatieve proces. Ik geloofde niet meer in wat ik schreef, was mijn vertrouwen in mijn woorden kwijt. Ik zing nooit een zin als ik er niet honderd procent achter sta. Dat moest ik in dit geval loslaten.’

Langzaam maar zeker trekt de film je alsnog keihard het rouwproces in. Want ineens realiseer je je dat de zanger ook gewoon bij de bakker staat na zo’n gebeurtenis. ‘Sinds wanneer ben ik het object van medelijden?’ En hoe mensen hem - de grote schrijver - proberen te troosten met platitudes. ‘Hij leeft voort in je hart.’ Natuurlijk, hij is er, in zijn hart, maar leven doet ie absoluut niet. One More Time With Feeling geeft een ongeëvenaard inkijkje in het creatieve brein van Nick Cave, en ook in de manier waarop hij de gebeurtenissen uit zijn dagelijkse leven verwerkt tot songs. Het is een technische, filosofische film, maar uiteindelijk is het de overweldigende emotie die het een ongenadige mokerslag maakt.