Als bands hun bekendste albums integraal gaan uitvoeren, weet je vaak al dat het creatief een beetje op is. Helemaal niet erg en best begrijpelijk na een lange carrière. Precies dat beeld ontstond toen Underworld vorig jaar op tour ging met Dubnobasswithmyheadman, hun album uit 1994. Het leverde steengoede optredens op en het album bleek nog steeds urgent te voelen. En toch stemde het ook wat treurig. Was de koek dan op met het ooit zo progressieve duo? Nee, blijkt deze week. Op Barbara Baraba, We Face A Shining Future laat Underworld het ouderwetse ramwerk achterwege en durven ze terug te schakelen, wat veel spanning oplevert. De plaat zit vol opgekropte energie, die slechts sporadisch wordt los gelaten in korte uitbarstingen. Aan niks merk je dat de leden inmiddels de zestig naderen.
Hij zit er nog fris bij, Karl Hyde, ergens op een zolderverdieping in Amsterdam. Lurkend aan een flesje water, ‘nee, niet uit de koelkast. Kamertemperatuur het liefst’, werkt hij in zijn karakteristieke gestreepte shirt rustig de interviews af. “Het is haast een Eno-ism om te zeggen, maar Brian zegt altijd dat als je vaak een take opnieuw doet, er iets interessants in de eerste, maar ook in de laatste take zit. Zo zie ik dat met interviews ook, al beantwoord ik dagenlang dezelfde vragen, beetje bij beetje leer ik meer over mijzelf. Juist wanneer ik helemaal murw ben, gebeurt er iets bijzonders.”
Op het moment dat de recorder aangaat en het interview begint, hapt Hyde opeens naar adem. “Wacht even” en grijpt naar een aantekeningenboekje, kijkt ondergetekende diep aan en krabbelt snel een halve pagina vol. “Er gebeurt op dit soort momenten iets chemisch in mijn hoofd. Door mijn synesthesie is alles altijd in beweging. Kleuren, geluiden, woorden. Ik probeer dat te filteren, omdat ik er over wil schrijven of het wil fotograferen. Ik houd van documenteren, wil alles vastleggen.”
Die drang tot vastleggen zie je ook op je blog. Foto’s, schetsmatige of associatieve stukjes. Zelden over de grote dingen die de kranten bezig houden, vooral gebaseerd op je eigen observaties. En altijd zo dat je er als lezer net geen grip op krijgt. Net als de teksten op dit nieuwe album eigenlijk.
“De grote dingen, of het debat van de dag interesseren me niet. Ik ben juist geïnteresseerd in het kleine, de dagelijkse dingen. De gesprekken die mensen voeren, de wassen die ze draaien, hoe ze hun band verwisselen of naar de winkel gaan. Want dat is wat de meerderheid van de mensen doet. Zogenaamd grote dingen zijn saai, beroemdheden interesseren me niet. Zo groeide ik ook op. Oude mensen kwamen langs in de keuken van mijn oma en vertelden dan verhalen over waar ze opgroeiden. Ik deed alsof ik aan het spelen was, maar luisterde stiekem mee. Ik noem het kampvuurverhalen. In onze cultuur hebben we er daar te weinig van. Iedereen is te druk met techniek om nog te vertellen. Daarom werk ik aan een database met dergelijke verhalen. Het wordt uiteindelijk ook een toneelstuk. Samen met een stel oude vrienden maak ik opnames terwijl we door Engeland reizen. We stellen vragen aan mensen en zij vertellen ons hun verhalen. We spreken vaak over gewone mensen, maar het zijn juist allemaal bijzondere mensen. Dat is er zo magisch aan. Als je de beroemdheden eraf schraapt, blijkt alles en iedereen daaronder veel interessanter, rijker en complexer.”
Hoe leg je die verhalendatabase aan?
“Ik werk samen met een vriend die docent media is. Het zijn echt interviews. Het begon met opnames in mijn geboortestad, met generatiegenoten van mijn ouders. Vervolgens bedacht ik dat het misschien ook wel tof was om hetzelfde te doen met mijn schoolvrienden, waar ik nog steeds close mee ben. Sommigen zijn gebleven, sommigen zijn vertrokken. We vertellen elkaar gewoon over ons leven en hoe het op school was. Toen we dat deden dacht ik, we moeten het hele gebied op deze manier documenteren en vervolgens een netwerk van gebieden maken. Mensen laten zogenaamd iconische werken na; een album, een schilderij, artistieke statements. Maar de verhalen gaan verloren en dat is vreselijk. Zo heb ik halve verhalen van mijn oma, die niemand kan uitleggen. Mijn moeder heeft ze nooit gehoord, mijn tante kende ze maar is overleden. Hoe gaan die verhalen verder, wat is het einde? Ik weet het niet.”