The Beatles voor de bijl
Het leek zo’n goed idee: een streamingdienst waar je maandelijks een tientje aan overmaakt, om toegang te krijgen tot zo’n beetje alle muziek die er bestaat. Dat was precies waar we met zijn alleen geen genoeg van konden krijgen sinds Napster: niet meer sparen voor een plaat, maar alles kunnen beluisteren. Een knappe muziekliefhebber die de verleiding kon weerstaan op de vele illegale platforms, van Soulseek tot Kazaa tot The Pirate Bay. En nu kan het ineens legaal. 

 

Tot begin dit jaar was de markt nog redelijk vriendelijk: je had in Nederland Spotify en Deezer, die elkaar het leven niet al te zuur maakten. Sterker nog: ze werkten min of meer langs elkaar heen aan hetzelfde product: een streamingdienst met zoveel mogelijk liedjes. Exclusiviteit op een van de diensten kwam af en toe voor, maar echt problematisch was het niet. Sterker nog: het gevoel heerste dat langzaam iedere artiest mee zou gaan doen. Metallica, Pink Floyd, AC/DC, op een dag zouden zelfs The Beatles als allerlaatste wel voor de bijl gaan.

 

Dienst van de artiesten
Inmiddels weten we beter. Breed uitgemeten werd de keuze van Adele om album 25 voorlopig niet op de streamingdiensten te zetten. Gezien de hoeveelheid fysieke albums die de afgelopen weken over de toonbank ging, lijkt dat voor Adele zelf op zijn minst financieel een goede keuze. Voor de streamingdiensten is het natuurlijk dodelijk, en andere grote artiesten volgen. Taylor Swift maakte dezelfde keuze met haar album 1989 eerder dit jaar al, en daar was veel om te doen. Nu is bekend dat Taylor Swift haar tour video exclusief aan Apple Music geeft. Rihanna en Prince blijven trouw aan de zelfverklaarde ‘dienst van de artiesten’, Tidal.

 

Grote verliezer tot nu toe is Spotify, dat keer op keer met lege handen overblijft. Dat heeft alles te maken met de freemium-versie van de Zweedse dienst. “Muziek moet niet langer gratis zijn. Die missie heeft Universal-baas Lucien Grainge zichzelf hoogstpersoonlijk gesteld. 2015 is het jaar waarop de sluizen weer dicht moeten, en hij heeft computergigant Apple aan zijn zijde. Is het een heilloze missie, of is dit uitgerekend het moment dat het kan?” Dat schreef 3voor12 in mei, toen de geruchten rond Apple Music concreter en concreter werden. De strijd om de streamingdiensten dreigde een strijd om gratis muziek te worden. En precies dat dreigt nu ook te gebeuren: meer en meer grote artiesten willen alleen nog maar op diensten staan waarvoor je MOET betalen.

 

Keiharde units
De case Adele is pijnlijk voor de streamingdiensten. Zij is zo’n groot kanon, dat ze in haar eentje het businessmodel omver blaast. Van haar album 21 verkocht Adele wereldwijd al evenveel platen als Spotify abonnees heeft, klinkt het honend. Wat heeft zij aan microbedragen als ze gewoon nog keiharde units weg kan zetten? De meerwaarde voor de luisteraar is duidelijk, die voor artiesten blijft een eeuwig punt van discussie. 

 

Het wachten is nu op de reactie van Spotify. Gaan ze hun freemium model helemaal afschaffen? Dat ligt niet voor de hand. De Zweden geloven heilig in hun strategie: de dienst zo laagdrempelig maken, mensen weglokken bij illegale alternatieven. Wel gaan nu sterke geruchten dat Spotify de gratis versie wil beperken. De Amerikaanse krant Wall Street Journal meldt dat Spotify momenteel de mogelijkheid test om per artiest te beslissen of hun muziek toegankelijk is voor de gratis versie. Dat klinkt nog een beetje vaag. Spotify zal zoveel mogelijk beschikbaar willen houden, maar kiest mogelijk eieren voor zijn geld. De allergrootste verliezer is intussen natuurlijk de luisteraar. Zelfs wie netjes kiest voor een van de niet-freemium diensten, mist voorlopig een paar grote titels. Gelukkig staat de nieuwe Coldplay inmiddels wel gewoon op Spotify. Die hadden we toch niet willen missen.