LGW15: Drone lords Sunn O))) overmeesteren Le Guess Who?

Een fysieke ervaring in meerdere fases

Atze de Vrieze ,

Na het fantastische 24-Hour Dronefest vorig jaar kon eigenlijk maar één act bovenaan het lijstje prijken om Le Guess Who? 2015 te cureren en headlinen: Sunn O))). Een van de kernleden - Stephen O’Malley - gaf zelfs in zijn eentje al een voorproefje, maar vanavond krijgen we het echte werk: anderhalf uur meedogenloze gitaardrones in een van rook vergane Ronda.

Terwijl bijna alle festivals zuchten onder de concurrentiestrijd rond headline-waardige acts, slaagt Le Guess Who? er als geen ander in zijn eigen publiekstrekkers te creëren. Na Selda en Swans vorig jaar wordt de rode loper dit jaar uitgelegd voor Deerhunter en Sunn O))), twee act wiens dna vervlochten is met dat van Le Guess Who?. Sunn O))) is een buitengewoon obscure act, die in eigen kring al jaren een grote status heeft.
 
Sunn O))) is ook typisch zo’n act die bewijst dat de verhuizing naar een groot, modern pand, voor festival Le Guess Who? een zegen is. De Amerikanen hadden nooit in volle glorie op het podium van de oude Tivoli gepast, laat staan op het bijbehorende geluidssysteem. Nu staan de enorme stapels versterkers in een prachtige halve cirkel verdeeld over het grote toneel van de Ronda. Je kunt het nauwelijks zien, want in het halfuur voor aanvang is de zaal helemaal vol gepompt met rook. Van dichtbij kun je goed zien dat vijf personen in monnikspijen het podium betreden, met gitaren, synthesizers en iets daar door de rook lijkt op een viool als wapens. Zonder vocalen, waar we een paar jaar geleden Sunn O))) nog konden zien optreden met Mayhem-zanger Attila Csihar. Fans hoopten tevergeefs dat voor deze speciale gelegenheid ook Scott Walker te porren zijn. Ze maakten een gezamenlijke plaat, die de weg naar het podium niet vond. 
 
De ‘ervaring’ van een Sunn O))) concert beslaat een aantal fases. De eerste: langzaam komt het geluid over je heen. Eerst nog niet zo hard als je verwachtte (of waarvoor je gewaarschuwd was), dan toch echt op volle kracht. Vijf man sterk produceren ze een langgerekte toon, die je hersenen compleet vol duwt. Je buik begint te trillen, net als het muurtje van de bar, die toch al gesloten was omdat anders de glazen eraf zouden schuiven. Dan, heel langzaam, begin je te ontdekken dat die toon natuurlijk alles behalve statisch is. Er zitten verschillende lagen in, zeer dicht op elkaar geplakt, maar toch te onderscheiden. Je merkt hoe de gitaristen de geluidspulsen variëren, hoe de ene lage toon fysiek een totaal ander effect heeft dan de andere, hoe geluidsgolven daadwerkelijk aan kunnen voelen als golven die op je af rollen, en hoe de synthesizers onder de gitaarmuur een cruciaal sturend effect hebben.
 
Fase 3: Langzaam sluit de overconcentratie op elk detail zich en begint het geluid zich weer tot een eenheid te vormen. Ja, het geluid is gevaarlijk hard, maar je begrijpt ook waarom: alleen dan kan het de fysieke ervaring worden die het voor ogen heeft. Er zijn mensen die Sunn O))) over zich heen laten komen alsof ze bij een klankschalenopgieting in de sauna zitten, of bij een soort religieuze bijeenkomst. Een vrouw op de onderste trede van de trap vooraan staat met haar handen open het geluid op te vangen, de ogen gesloten. In haar nek kruipt een prachtige tattoo omhoog. Devote fans staan ook beneden in de zaal met hun zwarte bandshirts, terwijl helemaal vooraan een paar jonge jongens met grote ogen naar het tafereel op het podium staan te kijken. Dat prachtige gebaar van de gitaristen bij het aanslaan van hun snaren: drie vingers in de lucht, duim en wijsvinger samengebracht. Het is een technische handeling, een regieaanwijzing en een ritueel symbool ineen. 
 
Na vijftig minuten wordt de roes ineens verlicht door de toevoeging van een onverwacht instrument: de trombone. Bijna een uur al schalden vooral heel lage, duistere klanken door de zaal, en ineens is daar het heldere geluid van koper. Niet dat het er ineens melodieus van wordt, maar waar de melancholie eerst ver weg gestopt lag onder de gitaarbasis, voert ze nu de boventoon. Het blijkt de grande finale van een imponerende set. Terwijl de laatste noten klinken, heffen fans hun hand omhoog in dezelfde vorm als de gitaristen. Mocht er nog een onontdekt geluidslek zijn in TivoliVredenburg, dan is dat nu definitief bloot gelegd. Waar kan Le Guess Who? vanaf hier in hemelsnaam nog heen?