Laten we het over een ding eens zijn: er werd op ADE drugs gebruikt, en niet weinig ook. Er vonden ook arrestaties plaats. Maar cijfers zijn lastig op een evenement dat op de drukste dag 185.000 bezoekers trekt op tientallen locaties in de hele stad, van de Amsterdam ArenA in Zuid-Oost tot het Muziekgebouw Aan ’t IJ tot Radion diep in Nieuw-West. Wat we wel weten: gedurende de vijfdaagse werden volgens de politie ongeveer 250 mensen aangehouden. Ruim 100 incidenten vonden plaats op zaterdagavond, de drukste dag van ADE, ongeveer evenveel op de vrijdag. De aard van deze arrestaties is niet duidelijk, en ook is niet bekend hoeveel van hen een ADE-evenement bezochten. RTV Noord-Holland noteerde ook dat op de vrijdag 16 mensen onwel raakten, maar ook daarvan werd dan niet bekend hoeveel drugsgerelateerd waren. 

 

“Het was een puinhoop”, constateerde misdaadjournalist John van den Heuvel toch maar met een streng gezicht in RTL Boulevard (vanaf 3:30). “Ik heb diverse politiemensen gesproken die die avond dienst hebben gehad, en die zeggen: we weten niet wat we meegemaakt hebben. Alsof je in een zombiefilm beland bent. Er is extreem veel drugs gebruikt, en zijn ook extreem veel arrestaties verricht. Het wordt tijd dat de organisatoren hun verantwoording nemen. In feite verdienen ze heel veel geld aan dit soort spektakels, en ze doen helemaal niets aan preventie.”
 

Wat wil je nu precies, John?
Juist die strenge controles zouden er wel eens de reden van kunnen zijn dat behoorlijk wat mensen door de mand vielen. John van den Heuvel ziet dat anders: “Het einde was totaal zoek. hoe kun je nou spreken van een feestje als je het hebt over 250 arrestaties.” Even later zegt hij ook nog dit: “Jij maakt mij niet wijs als je zo’n evenement organiseert en je weet wat voor publiek daar komt, dat jij niet in staat bent om de rotte appels eruit te halen, in ieder geval ook met portiers te overleggen hoe je drugshandelaren tegenhoudt.” De RTL-boulevard coryfee spreekt zichzelf hier in al zijn morele verontwaardiging tegen: hij is kwaad dat niets gedaan wordt, en tegelijk verontwaardigd over de buitengewoon veel mensen met drugs op zak die bij de deur tegengehouden worden. Wat wil je nu precies, John? 

 

De vraag is trouwens: is dat aantal van 250 arrestaties nu veel of weinig? Als op een normale zaterdagavond volgens de politie enkele tientallen arrestaties plaatsvinden, en dat zijn er nu op een recorddrukke avond 100, is dat dan schrikbarend veel? Dat lijkt me niet. Zeker ook als je bedenkt dat de controles na het tragische sterfgeval op een eerdere dag van ADE nog eens aangescherpt werden is het logisch dat mensen door de mand vallen. Vergelijk deze cijfers ook eens met Lowlands. Het festival in Biddinghuizen brengt niet elk jaar cijfers naar buiten over het aantal arrestaties, maar we weten wel dat het er in 2014 122 waren, grotendeels drugsovertredingen (maar opnieuw: niet allemaal, zoals Het Parool domweg opschreef). Een jaar eerder waren het er 111. Ruim honderd dus, op 55.000 bezoekers.

Ook dit is overigens een gevaarlijk cijfer om te vergelijken. De gemeente Amsterdam heeft ervoor gekozen alleen mensen die vijf pillen of meer op zak hadden daadwerkelijk te vervolgen. De rest moest zijn spullen inleveren en het feest verlaten. In gemeente Biddinghuizen gaat het er anders aan toe, daar geldt een zero tolerance beleid. Dat leidt dus logischerwijs tot een relatief hoger aantal arrestaties. Feit is in elk geval dat ook bij een evenement als Lowlands - dat steevast als geslaagd in de media belandt - ruim honderd mensen een boete of taakstraf oplopen. Er speelt nog een factor mee: ADE is een groot internationaal evenement, met bezoekers uit allerlei landen. AT5 meldt dat het grootste deel van de 250 aanhoudingen buitenlanders waren. Mensen, kortom, die naar de stad Amsterdam komen met het idee dat hier alles toegestaan is. 

 

August de Loor van het Adviesbureau Drugs nuanceert in de Volkskrant nog een cijfer: “Als je kijkt naar de voorlopige Eerste hulp-cijfers van ADE, zie je dat er afgelopen zaterdag 185 duizend bezoekers waren en dat de ambulance 23 keer is uitgerukt. Ter vergelijking: bij de marathon van Amsterdam waren 16 duizend deelnemers en is de ambulance 15 keer uitgerukt. Ik heb van de meldkamer begrepen dat het niet hele ernstige incidenten waren, niet levensbedreigend. Ik wil drugsgebruik niet bagatelliseren maar in de praktijk vind ik het meevallen, als je kijkt naar het aantal bezoekers en het risico.”
 

 

In Amerika wordt geen drugs gebruikt
Maar RTL Boulevard pakt door. Albert Verlinde stelt dat zo’n event met al zijn excessen in New York vast nooit plaats had kunnen vinden. Alsof er in Amerika geen drugs gebruikt wordt. Eind vorig jaar nog zagen we het bericht over 16 mensen die onwel werden bij een show van Skrillex in Chicago, omdat ze te veel drugs hadden gebruikt. In Boston moesten zelfs 36 mensen naar het ziekenhuis toen ze drugs gebruikten bij een show van Avicii. Nog eens 50 werden ter plaatse behandeld. Tijdens het immense Electric Daisy Carnival in Las Vegas - waar de bezoekers volgens ADE-directeur Richard Zijlma met drugshonden worden gecontroleerd - viel vorig jaar evengoed een dode. En dan nog deze uitspraak, ook al volkomen los van de werkelijkheid: “Het is zo vervelend, naar kleine cafeetjes wordt gezegd: let op het geluid, let op de leeftijd, let hier op, let daar op. En tegen evenementen waar zoveel geld in omgaat wordt gezegd: ga lekker je gang.” 

 

Je zou het onderhand rustig smaad mogen noemen, en een belediging voor zowel organisatoren als de gemeente, die juist goed met elkaar samenwerken. Andere media die kort door de bocht gingen met hun berichtgeving op de drugs zijn onder andere Telegraaf, dat stelde dat ADE alleen ‘formeel’ over het succes van de Nederlandse technocultuur ging, maar in feite toch vooral een drugsfestijn was. Het Parool sprak van een ‘druk maar agressief ADE’, op basis van een politieverklaring dat enkele arrestanten zich opstandig gedroegen bij hun aanhouding. Voor het overgrote deel van de duizenden bezoekers verliep Amsterdam juist soepel en buitengewoon vriendelijk. 

 

Het is natuurlijk best verklaarbaar dat media zo aanslaan. Er is immers iemand overleden. Het is ADE niet gelukt na het driedubbele drama van vorig jaar een nieuwe tragedie te voorkomen, alle waarschuwingen en controles ten spijt. Een sterfgeval op een feest is onmogelijk te bagatelliseren, en dat moeten we dan ook vooral niet doen. Het is alleen zonde dat het voor veel media werkt als een rode lap op een stier, en als startsein zomaar fact-free schreeuwende koppen te maken. De ‘rotte appels’ waar John van den Heuvel naar verwijst zijn niet te vergelijken met de doorgesnoven Ajax-hooligans waar hij ook over begint. Dat zijn namelijk mensen die onder invloed vernielingen aanrichten in stadions en op straat. Veel mensen die in clubs drugs gebruiken zijn doodnormale mensen, die normaal functioneren in de maatschappij. Of zoals criminoloog Tom Nabben het zegt tegen de Volkskrant: “Veel gebruikers in de stad zijn agendahedonisten. Ze hebben een drukke baan of studie en plannen zo'n feest met pil in. Dat wordt vaak niet begrepen door de politiek.”

 

Er zijn niet veel details bekend van het sterfgeval afgelopen week. Wel weten we dat het slachtoffer meerdere soorten drugs op een avond gebruikt heeft. Daarmee nam ze een risico, dat kennelijk fataal afgelopen is. De weinige details die na sterfgevallen naar buiten komen duiden vrijwel altijd op verkeerd gebruik van drugs. Het dodelijke drugsslachtoffer op Lowlands 2013 bijvoorbeeld overleed aan oververhitting, een typisch verschijnsel bij gebruik van te veel xtc, soms in combinatie met het drinken van te veel water. Dat zijn gevallen die met goede voorlichting mogelijk voorkomen kunnen worden. Dat is waar de organisatoren liever op inzetten, waar de organisatie van ADE ook achter de schermen veel over praat. Het is ook de verstandige lijn die burgemeester Van der Laan volgt: voorkom dat mensen in het geheim verkeerd met drugs omgaan, dat zorgt pas echt voor grote risico’s.