Soms neem je wel eens suboptimale beslissingen na 2 uur ’s nachts, en een enkele keer komt zo’n besluit erop neer dat je in de rij voor de club een pil aanneemt van een wildvreemde. In dit geval nam het verstand het even later gelukkig over – ik heb hem niet ingeslikt. Voor mij, en voor iedereen die op wat voor manier dan ook aan een pil is gekomen en wil weten wat er precies in zit, bestaat er de testservice van Jellinek. Deze editie van ADE is er een tijdelijke extra locatie aan de Keizersgracht waar feestgangers (‘particulieren’) anoniem hun pillen kunnen laten testen. Volgens Judith Noijen van Jellinek is de locatie midden in het centrum vooral bedoeld om internationale bezoekers te bereiken, die normaal minder snel langskomen (op de Jacob Obrechtstraat). Op deze sneltestlocatie zijn alleen pillentests mogelijk, in tegenstelling tot de reguliere locatie waar alle (illegale) harddrugs getest kunnen worden.
Komen die internationale bezoekers ook massaal? Noijen: “Dat is na één dag moeilijk te zeggen, maar er zijn in elk geval veel mensen die voor het eerst naar een pillentest komen. We zijn natuurlijk ook blij met Amsterdammers die voor het eerst deze stap zetten.” Veel aandacht is er voor de voorlichting van internationale bezoekers, die niet gewend zijn aan het Nederlandse drugsbeleid “waarin de volksgezondheid voorop staat. Dat proberen we bijvoorbeeld met een filmpje te doen, om mensen uit te leggen dat ze gerust naar ons - of naar de EHBO – kunnen gaan, zónder dat een agent ze staat op te wachten.” De beruchte ADE-pil is Jellinek de eerste dag nog niet tegengekomen. “Eigenlijk weten we daar nu nog niets zeker over.”
ADE15: laat je pillen testen bij Jellinek… maar hoe werkt dat?
Op bezoek bij de tijdelijke sneltestlocatie aan de Keizersgracht
Veel aandacht voor drugsvoorlichting deze editie van ADE, met grote nadruk op risicobeperking. Jellinek opent tijdens het festival bijvoorbeeld een tijdelijke (snel)testlocatie aan de Keizersgracht 572. Feestgangers kunnen daar anoniem hun drugs laten testen. Maar hoe gaat zoiets nou in zijn werk? 3voor12 nam er een kijkje, en ging ook naar een tamelijk verhit debat: hebben we een drugsprobleem?
50-50
Bij de tijdelijke testlocatie van Jellinek kun je alleen een ‘sneltest’ laten doen, dat houdt in dat er een kleurtest wordt gedaan (zodat je kan zien of er mdma in zit). Daarnaast worden alle kenmerken van de pil ingevoerd in de computer om hem te matchen aan een database. Als de database de pil herkent, kan bij de meeste ‘batches’ met zekerheid worden gezegd hoeveel van welke stof erin zit, met een maximale spreiding van 10 tot 20 milligram (met uitzondering van slordig geproduceerde batches).
Noijen: “Via de database kun je 50 procent van de pillen herkennen, de kans dat je een uitslag krijgt is dus 50-50. Helaas moeten we bij de andere helft zeggen: we weten het niet.” Tijd voor de test: er wordt een klein stukje van de eerdergenoemde mystery pill die ik heb meegebracht afgeschraapt. Ik vertel hoe, wanneer en waar ik eraan ben gekomen. De afmetingen en het logo worden ingevoerd in de computer en de pil wordt in een klein beetje vloeistof gelegd, die blauw-zwart kleurt. Er zit dus in elk geval mdma in, maar hoeveel is niet duidelijk en welke andere stoffen erin zitten ook niet. Je raadt het natuurlijk al: de database kent ‘m niet.
Wat nu? Bij de reguliere testlocatie kan de pil naar een laboratorium worden opgestuurd voor een labtest, bij deze tijdelijke testlocatie is daar “niet genoeg capaciteit” voor. “Als het geen xtc-pil blijkt te zijn raden we gebruik sowieso af, in dit geval is het aan jou om te beslissen wat je doet. Nu ben je eigenlijk te laat om dit weekend nog zekerheid te hebben.”
Het is jammer dat de pil hier niet meteen naar het lab gestuurd kan worden; eigenlijk wil ik er gewoon vanaf. Ik ben in elk geval blij dat ik hem niet heb durven gebruiken, en kan na ADE natuurlijk alsnog voor een labtest gaan. De onzekerheid van de sneltest is een van de redenen dat hij niet meer op dancefestivals wordt gedaan: 50 procent van de mensen weet na de test nog niet wat ze hebben. Maar het feest is al aan de gang, mensen om je heen gaan lekker, dus toch maar gewoon nemen? De verleiding zal een stuk groter zijn dan nu.
Noijen is vooral blij met de service die Jellinek nu kan aanbieden: “Het vergt meer planning, eigenlijk moet je op donderdag al even naar de test komen als je in het weekend van plan bent te gebruiken. Je kunt niet om 4 uur ’s nachts op zaterdag bedenken: ik wil nu. Gelukkig zijn de meeste mensen in het uitgaan volwassen, verstandige mensen. Het is je eigen verantwoordelijkheid: denk na voordat je iets neemt. De discussie over een eventuele terugkeer van de pillentest op festivals is verder niet aan ons. Deze ADE-locatie is een testcase, en wordt straks uitgebreid geëvalueerd.”
Hot issue
Hoe om te gaan met drugs op feesten, is sinds de drie xtc-doden op ADE vorig jaar een belangrijk thema. Op de openingsdag is er een debat onder de naam Hebben We Een (Drugs)Probleem? De politieke tegenstellingen worden hier nog maar eens scherp duidelijk. Dinsdag zei minister Ard van der Steur (VVD) van Veiligheid en Justitie in de Tweede Kamer dat de ‘war on harddrugs’ keihard gevoerd moet blijven worden. De minister pleitte voor drugshonden op feesten en stelde het Amsterdamse ‘vijf-pillen-beleid’ ter discussie. In Amsterdam worden betrapte feestgangers berecht als ze meer dan vijf pillen of 0,5 gram harddrugs bij zich hebben, terwijl de landelijke richtlijn één pil is. De minister vindt dat “wel erg ruimhartig geformuleerd”.
Tweede Kamerlid Vera Bergkamp stelt in het debat op ADE juist dat de ‘war on drugs’ mislukt is. “Het heeft geen resultaat opgeleverd. Het Amsterdamse beleid van de handelaren aanpakken en de gebruiker voorlichten is dus juist goed, misschien moeten we het landelijk overnemen.” Marijke Shahsavari (raadslid CDA) pleit juist voor repressie met als argument dat drugs nu eenmaal verboden zijn. “Wij zijn niet van de lijn: lang leve de vrijheid, iedereen moet zelf maar weten wat hij doet.” Een snelle peiling in de zaal wijst uit dat vrijwel niemand het ermee eens is om de gebruiker aan te pakken. Na alle “constructieve gesprekken” die er sinds de drie xtc-doden vorig jaar gevoerd zijn “valt het mij vies tegen dat niemand hier zijn hand opsteekt, aangezien hier de crème de la crème van de dance-scene zit”, voegt Shahsavari eraan toe.
‘Geen hoor- en wederhoor’
Organisator Sjoerd Wynia (o.a. AIR, ook actief in de Celebrate Safe-campagne) en journalist Aron Friedman stellen de “niet zo glansrijke rol” van de media aan de kaak. Wynia: “Maken wij wel eens mee dat er in de reguliere media een genuanceerd verhaal terechtkomt? Het antwoord is nee. Het hele proces van hoor en wederhoor vindt simpelweg niet plaats, onze kant van het verhaal komt niet aan bod. Kranten komen eerst met een spread ‘Hoe smokkel ik mijn drugs mee naar binnen’ en gaan dan lekker zitten afwachten of er iets gebeurt.”
Zelf houdt Wynia (die we eerder uitgebreid spraken over tendentieuze drugsberichtgeving) zich verre van het ideologische voor-tegendebat. Hij pleit voor pragmatische oplossingen om risico’s te beperken en het aantal incidenten terug te dringen. Het steunen van een uitgebreide voorlichtingscampagne (Celebrate Safe) is volgens hem de beste manier om dat te bereiken. Met één rake opmerking krijgt Wynia uiteindelijk de handen op elkaar: “We willen simpelweg geen doden op onze festivals.”
Alle info over openingstijden, locatie, voorlichting en dergelijke vind je op unity.nl/ade