Dotan’s Home: hoe een introspectief nummer uitgroeide tot nationaal volkslied

Winnaar Song van het Jaar verkiezing over zijn jaar

Atze de Vrieze ,

Met zijn nummer Home won Amsterdammer Dotan de Song van het Jaar verkiezing, met grote voorsprong op de concurrentie. Begin dit jaar was dat voor iedereen een grote verrassing geweest, maar eigenlijk is het bij het opmaken van de balans niet te ontkennen: 2014 was het jaar van Dotan, vooral dankzij dat ene nummer dat een eigen leven ging leiden. “2015 zou wel eens nog veel mooier kunnen worden.”

“Van de week zat ik in de trein tegenover een man die naar mijn album luisterde”, zegt Dotan, de 28-jarige zanger die dit jaar ineens vol in de spotlights staat. “Ik hoorde het door zijn koptelefoon, ik zag mijn artwork op zijn telefoon. Hij keek me recht aan, maar herkende me duidelijk niet. Even dacht ik: ik wil hem bedanken dat ie naar me luistert, maar daarna dacht ik: nee, het is goed zo. Veel mensen hebben geen idee wie ik ben. Ik zit niet in mijn eigen videoclips en kom niet voor alles opdraven op tv. Vroeger vond ik op het podium staan zelfs verschrikkelijk, doodeng. Iedereen kijkt naar me, dacht ik. Nu ga ik er staan en heb ik oprecht een goede avond.”
 
Laag voor laag voor laag
Afgelopen dinsdag stond hij dus weer in Paradiso, met een band die inmiddels precies weet wat ze te doen staat. Vooral op het podium wordt duidelijk welke stap Dotan heeft gemaakt sinds zijn toch wat vlakkere debuutplaat Dream Parade in 2011: hij durft kleiner te spelen, en mag daarom bij momenten van zichzelf ook groter. Vooral in singles Fall en Home is dat het recept: een akoestisch intro dat uitrolt tot een spaarzaam gearrangeerde song. En dan het refrein: zes man sterk gezongen, begeleid door imponerende floor toms. Het zijn bekende trucs natuurlijk, maar het werkt wel. “Ik ben geen virtuoos, ik speel dienstbaar gitaar en piano”, zegt hij er zelf over. “Maar ik heb wel heel duidelijk een idee wat ik wil. Het album heb ik grotendeels opgenomen in mijn woonkamer: laag voor laag voor laag.”
 
Hoewel Dotan op het absurde af bescheiden blijft, heeft hij inmiddels oog in oog gestaan met een heleboel mensen. Alleen al Paradiso trok hij drie keer vol, en dan moet voor het eind van het jaar nog een vierde keer volgen. Het hing op de een of andere manier in de lucht: toen Dotan op 29 januari zijn plaat presenteerde in Paradiso, was de zaal al overvol. Volgens Dotan waren het vermoedelijk de vrienden die hij maakte door eind vorig jaar veel huiskameroptredens te geven. “Veel van die mensen wilden me ook graag in Paradiso zien. Die zaal betekent veel voor me. Ik groeide op aan het Max Euweplein, om de hoek. Ik speelde daar op straat, af en toe gingen we eten in het Hardrock cafe. Vanaf ons balkon konden we de grote artiesten met de boot bij de achterkant van de zaal zien aanmeren. Van daar heb ik de Stones zien aankomen in ’95. Kaartjes hadden we niet, dat lukte niet, maar een deel van de soundcheck konden we horen omdat de deur open stond.”
 
De ogen van zijn vader
Dotan Harpenau heeft Jeruzalem in zijn paspoort staan, en hoewel hij onmiskenbaar Joods oogt, is dat eigenlijk een foutje. “Mijn ouders waren op vakantie en ik kwam dik een maand te vroeg. Ze zouden een dag later terug reizen. Jeruzalem is heilige grond natuurlijk, maar ik ben niet gelovig genoeg om daar veel bij te voelen. Mijn thuisstad, dat is Amsterdam.” Toch komt de zanger regelmatig in Israel, omdat zijn vader er sinds een paar jaar woont. Dezelfde vader over wie hij zingt in 7 Layers, het titelnummer van zijn album. “Fathers' eyes and my fathers' smile / I couldn't tell, I was just a child / Missing memories replaced by doubts.” “Ik heb een goede band met mijn vader”, zegt Dotan, “Maar ik raakte het contact even kwijt toen ik met de muziek begon. Hij snapte er niets van en wilde dat ik mijn studie afmaakte, een typisch vaderlijke reactie. Ik kom uit een milieu waar iedereen ging studeren en advocaat wilde worden. Toen ik in januari mijn album presenteerde in Paradiso, viel het kwartje. Ik zag hem staat recht voor me, en toen ik 7 Layers zong, zag ik de tranen over zijn wangen rollen. Heel cliché, maar ook heel mooi.”
7 Layers gaat over de zanger zelf, en zijn zoektocht naar een eigen plek. Dotan is naar eigen zeggen een beetje een eigenheimer, wat onhandig ook. Toen anderen uitgingen, luisterde hij naar muziek, keek hij naar films uit de jaren zeventig en tachtig en las hij ouderwetse poëzie. Je hoort het terug in zijn album, vindt hij zelf: het zoeken en het nostalgische gevoel. Het is natuurlijk ronduit grappig dat die ‘dromer’ met zijn introspectieve liedjes tegen wil en dank uitgroeide tot vaandeldrager van nationale trots. Home was toen al een hit, maar het heeft de song beslist voor veel mensen een extra lading gegeven. Eerst werd het verkozen als vaste soundtrack voor de samenvattingen van het WK Voetbal in Brazilie. Gek eigenlijk, als je je bedenkt dat ‘naar huis gaan’ natuurlijk alles behalve het doel is op zo’n groot toernooi. Maar de euforie in de grote drums, die past natuurlijk uitstekend bij het grootse, meeslepende gevoel dat een groot sportevenement moet oproepen.
 
De soundtrack van MH17
Amper een week na het WK kreeg Home weer een totaal andere lading: vliegtuig MH17 werd uit de lucht geschoten, met bijna 200 Nederlanders aan boord. Terwijl minister Frans Timmermans in het Europees Parlement een emotioneel betoog hield om de stoffelijke overschotten op te eisen, groeide Home uit tot vaandeldrager van de nationale rouw. Home, nu viel de inhoud van de song wel degelijk op zijn plek. “Ik heb me daar zoveel mogelijk buiten gehouden”, zegt Dotan. “Ik vond het natuurlijk ook heel erg wat er gebeurde, net als iedereen. Juist daarom dacht ik: moet dat nou? Veel mensen kenden het nummer ook vooral van de euforie van het WK, het voelde ongepast. Ik ben ook een paar keer gevraagd om een andere versie te maken, iets dramatischer, of met aangepaste tekst. Dat heb ik niet gedaan. Ik vind het mooi dat een nummer aanspreekt zoals je het destijds voelde, niet als marketingtool.”
 
En toch past het individuele gevoel van songschrijver Dotan - hij componeerde en produceerde zijn album zelf, met zijn bassist Mark van Bruggen - kennelijk veel beter bij deze tijd dan hij zelf denkt. Ga maar na, het regent de laatste jaren nummers die iets met ‘home’ te maken hebben. Kensington bijvoorbeeld scoorde vorig jaar met het nummer Home Again, en ook in hun grote hits Ghosts en Let Go komt het woord meerdere keren voor. De Amerikaanse hippie Edward Sharpe scoorde een grote IKEA hit met het nummer Home, en Engelsman Michael Kiwanuka schreef met Home Again een zachtaardig anthem voor de Eigen Huis En Tuin generatie. En dat terwijl de oorspronkelijke rock ’n roll gedachte toch juist was om het huis te verlaten? Go out and ramble?! Om nog maar te zwijgen over de golf nationalistisch getitelde tv-programma’s als Ik Hou Van Holland en Heel Holland Bakt, waarin we toch aangesproken worden op een gevoel van eenheid. Heel verklaarbaar allemaal te midden van het integratiedebat, de crisis, internationale spanningen. Dotan’s Home heeft daar in essentie niet direct mee te maken, maar het liedje is wel die context binnen getrokken.
“Ik denk dat het appelleert aan een heel basaal gevoel”, zegt Dotan. “Mensen zijn op zoek in de snel bewegende wereld waarin we zitten. Je kunt jezelf zo makkelijk verliezen in sociale media. Ik gebruik die heel bewust nooit om me politiek te uiten. Er zijn tegenwoordig veel te veel mensen met meningen over dingen waar ze helemaal geen verstand van hebben, zonder rekening te houden met de gevoelens van anderen. Ten tijde van mijn eerste album liep ik over het podium als die snelle jongen met praatjes, terwijl ik dat eigenlijk helemaal niet ben, ik ben gewoon een stuntelige jongen. Ik dacht dat het zo moest op festivals, maar uiteindelijk werkt het voor mij veel beter om gewoon dicht bij mezelf te blijven. Alleen zo kun je de vaste grond onder je voeten terug vinden, en dat herkennen veel mensen denk ik.”
 
7 Layers is nu bijna een jaar uit, en Dotan lijkt nog lang niet klaar. Volgend jaar gaat hij veel festivals doen, zegt hij. Vul Pinkpop maar gerust met potlood in. Of weet je wat: doe maar gewoon met onuitwisbare inkt. Ook het buitenland lonkt. Afgelopen week was Dotan in Oslo met Hozier, de Ier die pal achter hem eindigde in de Song van het Jaar, en die momenteel een top 3 hit scoort in Amerika. In New York was Dotan ook, vorige week. Daar tekende hij bij Republic Records, een label met een roster om bang van te worden: van Lorde tot Ariana Grande tot Florence and the Machine tot Ben Howard: dit zijn de moderne hitmakers. Ze hebben grootse plannen met Dotan, vertelt hij, maar zelf maakt hij zich liever nog niet te veel illusies. 
 
“Home is wel opgepikt door een aantal college radiostations. Ik heb vorige week een sessie gedaan bij Alt Nation. Je hebt in Amerika veel zenders waar je alleen maar Rihanna en Katy Perry hoort, ik moet het meer hebben van de alternatieve stations. We gaan kijken wat we kunnen doen, hopelijk kan ik SXSW spelen en wat showcases in Los Angeles en New York. Maar om echt door te breken moet je daar zijn of al een kneiter van een hit hebben. We gaan het wel zien, maar 2015 zou zomaar eens nog mooier kunnen worden dan dit jaar.”