LGW14: Iedereen komt voor Selda

De allerbijzonderste show van een bijzonder festival

Sjoerd Huismans ,

Selda, de 66-jarige ‘Bob Dylan van Turkije’ speelt zondag haar enige grote show van het jaar als headliner van Le Guess Who? Er is van tevoren genoeg geschreven over deze show: over de langgekoesterde wens van programmeur Bob van Heur om Selda hierheen te halen, over de andere artiesten die al jarenlang groot fan blijken te zijn, over de maatschappelijke impact die Selda in Turkije had en heeft. De vraag die overblijft: is het een goede show?

Le Guess Who? doet zijn naam dit jaar eer aan, door als allereerste bevestiging een headliner aan te kondigen die bij het gros van het publiek onbekend is. Toch is de Turkse protestzangeres Selda Bağcan de “lijm van het programma”, zoals programmeur Bob van Heur het in the Bigger Picture op 3voor12 Radio uitdrukte. tUnE-yArDs had het er eerder vanavond al over: “Wie van jullie gaat naar Selda?” Ongetwijfeld stond ook St. Vincent op de eerste rij. Het lijkt misschien vreemd dat een 66-jarige Turkse zangeres het middelpunt van Le Guess Who? 2014 is, maar gezien het thema van deze zondag valt dat eigenlijk wel mee.

Selda staat sinds de jaren zeventig immers vooral bekend om haar mix tussen traditionele Turkse volksmuziek en wilde psychedelische gitaren. En wat was er ook alweer nog meer te zien vandaag? Suuns bracht samen met de Arabische zanger Jerusalem In My Heart een intrigerende mix tussen krautrock en Arabische zang. Evenmin is het een verrassing dat tUnE-yArDs fan is, gezien de sociaal bewuste teksten van die band en de oriëntaalse invloeden in hun muziek. Met een beetje meer fantasie vallen ook de meest psychedelische acts op Fuzzland wel aan de zangeres te linken. Het is immers de “psychedelische funkrockvibe” die de Turkse muziek uit de jaren zeventig zo tof maakt, zei Sonny Groeneveld van Jungle by Night tegen 3voor12 in aanloop naar Le Guess Who? 
 
Selda staat er vanavond niet alleen voor, ze heeft een uitstekende jonge Israëlische backingband meegenomen die luistert naar de naam Boom Pam. Met zijn vieren komen ze het podium om bij wijze van opwarmertje alvast drie uitgebreide jams te doen. Met name de gitarist onderscheidt zich door net zo makkelijk te wisselen tussen Midden-Oosterse melodieën en surfriffs. Het lagere spectrum wordt volledig verzorgd door de tubaspeler, dan is er ook nog een bandlid op keyboard met funky wahwah-geluiden. En een drummer, gestoken in Every Time I Die t-shirt.
 
Na een ruim kwartier kondigt de band tot luid gejuich van het publiek dan eindelijk Selda aan, ze komt het podium op vergezeld van nog een bağlamaspeler die de band compleet maakt. Al vanaf het eerste nummer is duidelijk dat haar krachtige en heldere stem na al die jaren weinig aan kracht ingeboet heeft. In combinatie met die superstrakke band is het muzikaal werkelijk van hoog niveau: de jengelende synthesizermelodie in Yaylalar, de groovy gitaarriff in Ince Ince, de phasers in Yaz Gazeteci Yaz: het klinkt allemaal precies zoals het moet.
 

Van tevoren was al voorspeld dat er veel Turkse Nederlanders naar de show zouden komen, omdat het zo zeldzaam is dat Selda optreedt. De laatste grote shows waren in 2012, op een incidenteel optreden in een theehuis na is het een moeilijk verhaal om de zangeres te zien spelen. En dus ging Van Heur persoonlijk langs Turkse winkeltjes om te vragen: komen jullie naar Selda? “Het mooiste zou zijn om duizend Turken en duizend Le Guess Who-fans binnen te krijgen. De eerste groep verstaat de teksten en zal helemaal loos gaan op elk zinnetje dat ze zegt, de tweede zal door hen worden aangestoken”, zei Van Heur.

En warempel, dat is (bijna) precies wat uiteindelijk gebeurt. Selda maant het publiek al meteen succesvol tot klappen en dansen. Waar aan het begin de Le Guess Who? diehards nog een beetje ongemakkelijk om zich heen kijken – misschien net een paar uur gedroned hebben – gaat het bij het Turkse deel van de bezoekers al meteen compleet los. Na een kwartier krijgt ze een boeket bloemen. Wat vooral opvalt is dat Selda van iedereen is: mannen in pakken staan uitbundig te dansen, op het middelste balkon zingen twee tienermeisjes elk woord van elk nummer mee. Het is feest: in plaats van een moshpit ontstaat voor het podium al snel een soort rondedans. De rode wijn vloeit rijkelijk. Op de tribunes zoeken mensen plekken waar het nog leeg is om met elkaar te dansen. 
 
Tussendoor spreekt Selda het publiek aan in het Turks, en voegt daar af en toe een enkel woord Engels aan toe: this song is for freedom/democracy/justice. Dat lijkt misschien nogal universeel, maar niet als je weet dat deze zangeres haar paspoort lang kwijt is geweest en in de jaren zeventig en -tachtig zelfs regelmatig in de gevangenis heeft gezeten vanwege haar protestmuziek. Bijzonder hoe Selda met maatschappijkritische teksten ook een cultfiguur is voor een jonge generatie Turken: de jongeren die nu demonstreren op het Taksimplein in Istanbul kennen haar protestsongs.
 
Dat is ook het grote verschil met de show van de Libanese sterzangeres Fairouz in Carré, een paar jaar terug. Dat was uiteindelijk een evenement voor de elite: de Arabische upper class kwam overgevlogen voor de show. Dit is er een voor het volk. En het volk wil meer: Selda moet tot drie keer toe terugkomen. Het is geen optie er na een uurtje vandoor te gaan, zo hard wordt er gejoeld. Het deert niet dat Selda en Boom de hits Pam Ince Ince en Yaz Gazeteci Yaz allebei nog een keer spelen. De kans dat een van de aanwezigen die geweldige gitaarriff in Ince Ince nog een keer live gaat horen, is klein.
 
Na de reünie van Neutral Milk Hotel op de afgelopen Le Guess Who? May Day is dit de tweede grote wens van Bob van Heur die in vervulling gaat. Maar wie had durven hopen dat beide shows zo goed zouden uitpakken?