Wat was in godsnaam de onweerstaanbare aantrekkingskracht van de Harlem Shake? Een eerste kennismaking doet vaak wenkbrauwen optrekken. Na een video of vijf valt het kwartje; Harlem Shake staat garant voor ongecompliceerde (onderbroeken)lol. Iedereen mag en kan meedoen en het schieten van een video brengt vertier tijdens een avondje indrinken, een pauze op het werk of een saaie vlucht. Op het hoogtepunt van de hype besluit een Amerikaanse lolbroek zelfs een petitie aan te bieden aan het Witte Huis waarin wordt geëist dat Obama en zijn staf een eigen Harlem Shake opnemen. Hoewel de Amerikaanse president bekend staat om zijn scherpe zelfspot, blijkt het opnemen van een Harlem Shake een brug te ver.

Dat Baauer de wereld echt in zijn ban heeft blijkt als de media engagement ontdekken in de hype. Een groep jonge Egyptenaren neemt tijdens een kleine demonstratie tegen het beleid van president Morsi een Harlem Shake op. Kort daarvoor wordt in Tunesië al een aantal studenten opgepakt nadat ze in onderbroek op Youtube verschenen zijn. De beelden uit het Midden-Oosten bevestigen voornamelijk een globaliserende jeugdcultuur, met een dominante rol voor giganten als Youtube en Google.

Op 13 februari gaat een vlogger verhaal halen in Harlem, de New Yorkse buurt waar de oorsprong van de oorspronkelijke Harlem Shake ligt. De wijk is ‘not amused’; “Als je zo’n video schiet, doe dan alstjeblieft de échte Harlem Shake! Laat je armen niet zwiepen als Spongebob”, (re)ageert een meisje.

Het is 1981 als ene Al B geïnspireerd raakt door de motoriek van beschonken buurtgenoten. Hij bedenkt een ritmische dans gebaseerd op de dronkemanscapriolen. Jarenlang vertoeft de dans in de nissen van de underground, maar begin deze eeuw bereikt de ‘Harlem Shake’ voorzichtig de mainstream. In 2001 benadrukt Plastic Little-lid Jayson Musson de verwantschap tussen hiphop en Al B’s dans: “And if you bring a 40 bottle to battle me/ I’ll just punch you in the face/ then do the Harlem Shake."

Harry Bauer Rodrigues is op dat moment nog een twaalfjarige snotneus. Tijdens zijn leven verandert hij regelmatig van stad maar hij strijkt uiteindelijk neer in New York. Rodrigues groeit op met hiphop en besluit al op jonge leeftijd te gaan dj’en. Hij start een aantal projectjes die genadeloos floppen. Op 22 mei 2012 wordt zijn Harlem Shake, een combinatie van dutch house en hiphop, uitgebracht op Diplo’s label Mad Decent. Voor de drop zit een vertraagde sample van Plastic Little’s Miller Time: "Then do the Harlem shake!" Hoewel de latere ‘Youtubedans’ en de originele Harlem Shake met een beetje goede wil met elkaar te vergelijken zijn, is de connectie slechts gebaseerd op Baauers liefde voor hiphop. Harlem Shake wordt onder andere opgepikt door Pitchfork en de BBC en de track doet het goed op de dansvloer, maar brengt weinig buzz teweeg. Niemand verwacht mainstreamsucces.

Het eerste Harlem Shake-filmpje verschijnt in een bundel sketches die op 30 januari 2013 door ene Filthy Frank de wereld wordt ingestuurd. Enkele andere Youtubers nemen het concept over, maar het balletje begint daadwerkelijk te rollen als het zaakje naar geld gaat stinken. Een werknemer van het in Los Angeles gezetelde Maker Studios, een bedrijf dat ervaring heeft met geld verdienen aan Youtubesuccessen, stuit op een Harlem Shake-link en ziet potentie. Maker Studios besloot een eigen Harlem Shake te schieten. Een medewerker zwengelt de camera aan, het personeel kronkelt, een opblaasgiraffe wordt in het gezicht gestompt en onder de sweater van de helmdrager komt een trillende blubberbuik tevoorschijn. Zie ook de beschrijving bij de uiteindelijke video: “Just messing with my Maker collegues.” Yeah right.

De korte video wordt via verschillende Youtubekanalen verspreid en gretig gepromoot via Twitter. Dankzij advertentie-inkomsten worden views door Youtube beloond en ook Mad Decent verdient een zak geld aan de miljoenen views. Andere bedrijven als IAC (beheert College Humor) en Buzzfeed duiken op de jonge trend en bouwen hem verder uit. Wat spontaan begon als een absurdistische sketch vormt zich binnen de kortste keren tot een zorgvuldig geconstrueerde hype. De wereld lijkt inmiddels prettig gestoord geworden.

Youtube is inmiddels niet alleen in staat om wereldwijde hypes te creëren maar kan ook een bepalende factor spelen in de samenstelling van hitlijsten. Sinds eind februari 2013 neemt de Billboard Top 100 dataverkeer als Spotify-luisterbeurten en Youtubeviews op in de charts. Harlem Shake was daarmee de eerste track die dankzij het aantal hits op Youtube de nummer-1 positie wist te claimen. Ook zonder Youtubeviews zou Harlem Shake overigens nog nummer vijftien bereikt hebben, een notering waarvan Baauer in mei 2012 alleen stiekem droomde. De term Youtubehit heeft dankzij deze ontwikkeling hoe dan ook een extra betekenis gekregen.

Maar staat de muziek in de Harlem Shake-filmpjes wel centraal? Anders gezegd; staat de video nog in dienst van het nummer of andersom? De meeste mensen zijn waarschijnlijk nooit verder gekomen dan de eerste 31 seconden van het nummer. Een zoektocht met Googletrends laat zien dat de Baauerhype zelf ook van korte duur was. Op 17 februari, nog geen drie weken nadat Filthy Frank zijn compilatie online gooide, bereikte het aantal Google zoekopdrachten op Harlem Shake zijn hoogtepunt. Naarmate de zomer dichterbij komt, smelt het aantal zoekopdrachten weg. Of de track in het ongure najaar van 2013 nog leeft? Dat zal de uiteindelijke Song van het Jaar-lijst uitwijzen.

Stemmen op de Song van het Jaar? De stembussen zijn geopend, breng hier je stem uit met een lijst van 250 nummers als leidraad.