Muziekcatalogus Fonos.nl offline in financieel schimmenspel

Nederlands muzikaal erfgoed niet meer beschikbaar

Ingmar Griffioen ,

Muziekplatform Fonos.nl is sinds 20 februari offline. Daarmee is het nu niet mogelijk om veel zeldzaam Nederlands muzikaal erfgoed op cd te bestellen. Het door Beeld en Geluid opgezette muziekarchief is sinds tweeënhalf jaar gelicenseerd aan Brand Entertainment Network, dat 'wegens omstandigheden de werkzaamheden tijdelijk heeft opgeschort'. Navraag leert dat het door ex-CEO's van Sony BMG, Free Record Shop en SellaBand geleide bedrijf financieel in zwaar weer verkeert en dat de beurs van nieuwe investeerders ook niet diep genoeg is voor het verliesgevende Fonos. "Maar dit blijft, ik zie Fonos niet kapot gaan."

60.000 78-toerenplaten, 70.000 45-toeren singles en 115.000 stereo en mono-lp's

Fonos bestaat sinds 2003 als online muziekcatalogus, die gedigitaliseerd materiaal aanbiedt van Nederlandse muziek die niet via reguliere kanalen verkrijgbaar is. Doel van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid was om met Fonos 'het Nederlandse muzikale erfgoed voor een breed publiek beschikbaar te houden'. De Fonos-catalogus behelst 200.000 cd’s; 60.000 78-toerenplaten; 70.000 45-toeren singles; 115.000 stereo en mono-lp's; 126.000 concertregistraties van de omroepen en een collectie met achtergrondmuziek. Zo beschikt Fonos (na een schenking van koepelorganisatie NVPI) over 15.000 vinylalbums met klassiekers als The Bintangs, The Meteors of de Zangeres Zonder Naam. Vanaf 2007 is ook het hele lp- en cd-archief (duizend stuks) van het Nationaal Pop Instituut erheen verhuisd.

Het tijdrovende digitaliseren van die grote collectie gebeurde voornamelijk op bestelling (via de website van Fonos). De VPRO wilde via Fonos ook haar Nederpop-archieven ontsluiten. Zo verscheen in 2005 als eerste de verzamelaar 'VPRO Nederpop 1968-1975' met materiaal van onder andere Herman Brood, Supersister, CCC Inc. en Cuby & The Blizzards en een jaar later VPRO Nederpop vol. 2 van The Outsiders/Wally Tax: Live 1968-2002. Bezoekers van Fonos.nl stranden sinds 20 februari. Wel online is een pagina van Beeld en Geluid met de mededeling dat Fonos ('tijdelijk') is gestopt. "Op dit moment kunnen er geen bestellingen worden gedaan of leveringen worden verricht."

5 aandeelhouders, 1 noodlijdend bedrijf en 2 bv's

Entertainment Business meldt dat beheerder Brand Entertainment Network 'aangevoerd wordt door Rob Schouw' en ook verantwoordelijk is voor MusicTribe, eind 2011 opgericht voor Nederlandse artiesten die muziek in eigen beheer op cd willen uitbrengen. Ook www.musictribe.com en de website van Brand Entertainment Network zijn offline. Het door Schouw (ex-directeur Sony BMG) opgerichte JAMMM Management & Marketing (dat o.a. C-Mon & Kypski en Anneke van Giersbergen vertegenwoordigde) is sinds 2011 niet meer actief.

Schouw ontkent telefonisch dat Brand Entertainment Network zijn bedrijf is. "Ik ben hooguit minderheids aandeelhouder." Hij verwijst naar "anderen die de leiding bij Fonos.nl hebben. Ik heb het ooit geïnitieerd, maar inmiddels zijn er allerlei andere vennoten. Ik zit niet meer in de directie en heb bijna geen stemrecht." Er blijken vijf aandeelhouders zijn. De Fonos aandelen zijn voor 50% in handen van licentienemer Brand Entertainment, het bedrijf van drie ex-CEO's: Rob Schouw (Sony BMG), Johan Vosmeijer (SellaBand) en Theo Olierook (Free Record Shop). De andere helft is medio 2011 verworven door twee investeerders, die daarvoor de BV's Responsible Investment Company en Cd On Demand hebben opgericht.

'Fonos is altijd verliesgevend geweest'
Dat Fonos.nl offline is, zou Schouw pas afgelopen maandag na terugkomst van vakantie hebben gelezen. "Ik weet er niets van, ben verbaasd dat nu blijkbaar deze besluiten zijn genomen. Ik weet wel dat het financieel slecht ging, daarom heb ik er destijds een andere investeerder bij gehaald." Die investeerder belt 3voor12 terug, maar wil geen naam geven. "Ik zag het als leuk product dat we kunnen uitbouwen. Theo en Rob hebben daar geen geld voor. Wij wel, dus hebben ze geld van ons gekregen." Onvoldoende geld geeft hij toe. Ondanks '250.000 unieke bezoekers per jaar' verdient Fonos niet genoeg. "Fonos is altijd verliesgevend geweest. Dat was ook een belangrijke reden voor Beeld en Geluid om het te licenseren. Nu is het moment om door te pakken, er moet nog één keer geld in om een stap te maken en op termijn break even te spelen."

Daarvoor wil het duo achter Cd On Demand om de tafel met majors Sony en Universal ("Fonos heeft meer titels nodig en die hebben zij"), met Theo Olierook van Responsible Investment Company en met Beeld en Geluid. De investeerder schetst de situatie met Brand Entertainment als 'een patstelling' en stelt dat Fonos.nl ook offline is omdat de IT niet stabiel zou zijn. "Je haalt een webshop nooit zomaar offline. Maar als het geld op is en je kan het product niet bij de klant krijgen..."

Overheid trok 180 miljoen euro uit voor digitalisering

Op de achtergrond speelt dat de overheid in 2006 bijna 180 miljoen euro heeft verstrekt aan een erfgoedconsortium, waaronder Beeld en Geluid en het Filmmuseum, 'voor de conservering en digitalisering van hun audiovisuele collecties'. Voor die enorme digitaliseringsklus licenseert Beeld en Geluid delen aan externe partijen. Zo kwam het instituut voor Fonos bij Brand Entertainment Network terecht. Een medewerker meldt dat "er nu pogingen worden gedaan om het bij hen in de lucht te houden of terug naar Beeld en Geluid te halen."

Manager Patrick Ouwens van Beeld en Geluid benadrukt het 'tijdelijke' karakter van de offline status. "Zij willen ook heel graag doorstarten." Hoe de vork financieel in de steel zit, zegt hij niet te weten. "Maar wij betreuren dat het zover is gekomen. Dit heeft overigens geen enkele consequentie voor omroepmedewerkers en bedrijven, want die kunnen zich nu bij Beeld en Geluid melden. De muziekcollectie van de omroep blijft gewoon bestaan." Voor consumenten ligt het wat lastiger, geeft Ouwens toe. Zij kunnen zich tot de klantenservice van het instituut wenden. De investeerder bevestigt dat Fonos cultureel erfgoed en daarmee beschermd is. "Dus dat gaat nooit verloren, dat kan niet. Maar we zitten nu op een kruispunt, iemand zal met een oplossing moeten komen."