Breton: "Ik heb geen antwoorden, maar ben wel geïnteresseerd"

Londense filmmakers terug op London Calling

Atze de Vrieze ,

Eigenlijk wilden de leden van het Londense Breton helemaal geen band vormen. Ze waren filmmakers, op zoek naar een publiek. Maar toen dat lastig te vonden bleek, bedachten ze een plan: ze maakten live muziek bij hun eigen beelden. Gaandeweg kantelde het concept, met als resultaat de spannende collage-achtige popplaat Other People's Problems. "Wat is een bioscoop?", zegt frontman Roman Rappak. "Een donkere ruimte waar je je vrienden mee naartoe neemt om ergens naar te kijken. Praktisch hetzelfde als een optreden dus."

Uitgerekend op de dag dat de PVV zijn meldpunt voor Oost-Europeaanse overlast aankondigde, was Roman Rappak van Breton in Amsterdam voor interviews. Het is dat zijn naam verraadt, anders zou je hem niet herkennen als Pool. Goed geïntegreerd dus. De frontman speelt tussen twee interviews met een draagbare synthesizer, niet groter dan een iPad. "Een synthesizer, een tape machine en een sampler in een", corrigeert Rappak. "Je kunt er niet veel mee, maar dat is juist het aantrekkelijke. Je kunt niet netjes schuiven met bestanden, alleen vier sporen opnemen. Zo wordt het veel menselijker. Je kunt tegenwoordig alles opnemen op een macbook. Dat klinkt fantastisch, maar iedereen maakt daardoor hetzelfde. Ik ben een slaaf van chaos, verrassing en foutjes."

Even de feiten op een rij: jij hebt een Poolse achtergrond, maar woont al lang in Londen.
"Mijn vader komt uit Polen en heeft ook Duits bloed, maar op zijn twaalfde verhuisde hij naar Canada, zoals veel Polen deden in de tijd van het communisme. Tien jaar later kwam hij naar Engeland. Na het het vallen van de muur ben ik met mijn ouders een jaar terug naar Polen gegaan, omdat mijn vader daar werk vond. Om het nog wat ingewikkelder te maken zat ik zowel in Londen als in Polen op een Franse school. Het was nogal een clash van culturen en identiteiten, die ervoor zorgt ik me nergens echt thuis voel, en tegelijkertijd juist wel. Dat gevoel tekent deze band heel sterk."

Die achtergrond moet je creatieve keuzes beïnvloeden.
"Zeker. Ik kijk altijd met een zekere afgunst naar bands die een sterk idee hebben over wat ze willen. Ze hebben allemaal hetzelfde aan, ze hebben een eigen sound. Ik vind dat wel wat hebben, maar zo zou ik het zelf absoluut niet kunnen. Ik ben opgegroeid op mp3's, in feite dus op playlists. Ik kan in tien seconden van Noord-Noorse breakbeat naar Australische hiphop naar Amerikaanse blues."

Je omarmt nieuwe technologieën, maar dat lijkt me pas het begin. Uiteindelijk is natuurlijk het belangrijkste wat je ermee doet. Hoe ben je daartoe gekomen?
"Er is nooit een visie of een plan geweest. Het was nieuwsgierigheid. Ik heb ooit een gitaar opgepakt omdat ik benieuwd was hoe hij werkte. Ik dacht altijd dat ik muziek beter zou begrijpen als ik zelf in een band ging. In werkelijkheid begrijp ik er nog net zo weinig van als toen ik vijftien was. Ik weet wel wanneer iets werkt, maar niet waarom."

Welk nummer werkt het best?
"Dat hangt van de setting af. Als we voor een publiek spelen dat houdt van experimentele elektronica, werkt een gelaagd, introspectief nummer als The Well goed. Maar vorige week stonden we om twee uur 's nachts in de Moulin Rouge voor duizend uitgelaten Parijzenaren, en die willen dansen op Pacemaker of een nieuw nummer dat Foam heet."

Pacemaker klinkt als jullie interpretatie van een Wu Tang Clan beat.
"Dat vind ik een groot compliment. Ik heb veel naar hiphop geluisterd. Vooral de manier waarop samples gebruikt worden boeit me, de manier waarop bestaande elementen een nieuwe context krijgen. De strijkers in dat nummer klinken als een sample van een klassieke plaat, maar ze zijn gemaakt door Hauschka. Ik had een arrangement gemaakt op een synthesizer, en iemand van het label stelde me voor om het hem te sturen. Hij zat toevallig in Berlijn in de studio met een strijkkwartet om een soundtrack te maken. Ik had maar wat kinderachtige riedeltjes gemaakt zoals ik dacht dat strijkers moesten klinken, Hauschka is er echt mee aan de haal gegaan. Die man is geniaal, die doet zoiets in zijn slaap. Ik ben vervolgens in zijn stukken gaan hakken. Dat voelde gepast, omdat we deel uitmaken van een hybride cultuur, samengebracht met computers."

De vocalen liggen op een rare manier ver in de mix. Alsof je wilt zeggen: wij zijn bezig met een zoektocht, het is nog niet af.
"Dat zie ik niet als iets negatiefs. We zijn inderdaad op zoek naar iets interessants. We praten veel over muziek, maar we willen wel uitkijken dat niet te veel te doen. Het moet niet pretentieus worden, moeilijk doen om het moeilijk doen. We hebben de popmuziek heus niet opnieuw uitgevonden. Wel wil ik iets maken dat enige ontdekking vraagt. Het moet zich niet na een luisterbeurt prijsgeven."

Wie zijn op visueel gebied belangrijke invloeden voor je?
"De Schilder Francis Bacon. Wat hij doet is heel direct. Je kunt begrijpen wat zijn werk voorstelt, maar je kunt verder kijken. Zijn werk heeft een historische context, en een zeer sterk persoonlijke. Zijn werk is zo bijna-perfect als kunst kan zijn. Verder heb ik Mike Leigh hoog zitten, een Britse regisseur die chaos een interessante rol liet spelen in zijn werk. Hij besteedde veel tijd aan het zoeken van acteurs, die zich vervolgens enorm goed moesten inleveren in hun personages, tot ze hen als het ware geworden waren. Het script kregen ze echter niet, of maar een deel. Je ziet in zijn films een echte nervositeit bij de karakters."

Je houdt chaos levend tot het laatst?
"Het moet de laatste kwaststreek op het schilderij zijn. Of de eerste."

Je weet wat er gebeurt met chaos: gaandeweg organiseert het zichzelf.
"Dat klopt, dat doen we zelf ook, door het vast te leggen op cd, of door interviews te geven. Daarom vragen mensen mij: waarom maken jullie postdubsteplofihardcorerocknrollnewwave? Mensen willen categoriseren. Ik vind dat niet erg, zo werkt het menselijk brein. Het wil verhalen maken, lijnen trekken."

Is je huis een bende?
"Compleet. Mijn agenda en mijn bankrekening ook. Maar ik heb dat omarmd, ik kan niet anders. Zodra alles voorgekookt en uitgedacht is, verdwijnt de spanning. Liefde draait om het verliezen van je hoofd, de chaos binnen laten. Dat maakt het juist magisch. Chaos en af en toe wat tijd los van elkaar doorbrengen, dat is de truc."

Als je een jong kind moet opvoeden, verandert dat definitief. Kinderen hebben baat bij rust, reinheid en regelmaat.
"Dat is het rare. Als vader probeer je een schild van regelmaat te creëren om je kind te beschermen tegen de chaotische wereld. Een kind vertrouwt daar volledig op, tot 'ie dertien wordt en er achterkomt dat de wereld echt een verknipte, angstaanjagende plek is."

Toch doen mensen heel erg hun best om hun hele leven lang de chaos buiten de deur te houden. We zetten een hek om ons land en om het internet. We richten een meldpunt op waar mensen kunnen klagen over de overlast van Oost-Europeanen.
"Mensen proberen de chaos te temmen, redenen te vinden waarom dingen gebeuren. Het is niet de economie, het is niet het feit dat ik de hele week slecht geslapen heb, dan moeten het mijn buren zijn. Zodra je een element als schuldige aanwijst, maak je een oplossing mogelijk. Het is veel moeilijk om te accepteren dat het complexer in elkaar zit. Het ergste is geen oplossing hebben. We kunnen niets doen."

Beschouw je jezelf als een nihilist?
"Ik denk het. Maar meer nog ben ik gefascineerd door het idee dat alles fucked is. Alsof ik als een toerist over de plek loop waar een gruwelijke massamoord heeft plaatsgevonden. Ik probeer te analyseren: wat zegt dit mij? Ik heb geen antwoorden, maar ik ben wel geïnteresseerd."

Other People's Problems van Breton verschijnt op FatCat/Konkurrent. Vrijdag 18 mei speelt Breton voor de tweede keer op London Calling in Paradiso, Amsterdam.