De online verkoop van legale downloads leverde vorig jaar in de Verenigde Staten 207 miljoen euro op, in Europa slechts 27 miljoen euro. Nu is Apple’s iTunes weliswaar eerder in Amerika gestart, maar het verschil is opmerkelijk. Eén van de belangrijkste problemen bij het uitrollen van downloadplatforms in Europa is dat de rechten afzonderlijk in elk land geregeld moeten worden met de lokale auteursrechtenorganisatie, zoals in Nederland met de Buma/Stemra. Daarom is het aanbod van tracks ook groter in Amerika, waar alles via één loket gaat. Brussel wil nu de bureaucratie beslechten. De Europese Commissie werkt nu een voorstel uit, waarbij je bij enkele centrale loketten in een klap de rechten voor alle 25 EU-landen kunt regelen. Het liefst ziet de commissie een paar concurrerende Europese loketten ontstaan, zodat de marktwerking zijn werk kan gaan. Is zo’n ontwikkeling een bedreiging voor de Nederlandse Buma/Stemra? “Het zal niet zo’n vaart lopen, we hebben eerder de indruk dat de Europese Commissie het beddengoed eens flink op wil schudden”, reageert Willem Wanrooij, algemeen beleidsadviseur bij de Buma/Stemra. Wanrooij benadrukt dat ze het voorstel nog aan het bestuderen zijn, omdat ze het pas gisteravond binnen kregen. “Maar het wrange is dat we een paar maanden geleden nog voorgesteld hebben, dat Nederlandse auteurs zich tot ons zouden kunnen wenden voor een Europese licentie. Maar dat plan vond de Commissie niet ver genoeg gaan. De Commissie wil dat de auteurs ook in andere landen aan kunnen kloppen.” De Buma/Stemra vreest, dat bij zo’n ontwikkeling de vergoedingen voor auteurs uiteindelijk omlaag zullen gaan. “Het voorstel van de Commissie is juist een heel goed plan”, vindt Marcel Mertens, digital rights manager bij Vital-PIAS Digital. Hij regelt vanuit Brussel de digitale promotieplannen van zestig labels en heeft daarbij veel contact met alle partijen. “Het is nu nog veel uitzoekwerk, waarbij je met alle landsgrenzen rekening moet houden. Het is op dit moment gemakkelijker een cd in de winkel te leggen, dan een download aan te bieden.” Mertens wijst er op dat het vanuit de platenmaatschappijen gezien vreemd is, dat de digitale mechanische rechten anders geregeld zijn dan die bij cd’s. Anders dan in Amerika gebeurt de rechtenafdracht in Europa niet via de rechteneigenaren (de platenmaatschappijen), maar via de verkopers (de downloadplatforms). “Het zijn vooral de muziekuitgeverijen die de ontwikkelingen vertragen, doordat ze liever alles per land geregeld willen hebben.” Bij digitaal downloadportal OD2, dat in tien Europese landen actief is, worden de rechten geregeld in het Britse Bristol. In Nederland verzorgt OD2 de inhoud van downloadwinkels voor ondermeer Tiscali, MTV en Planet. Menno Wiegeraad, de Nederlandse service manager van OD2, wijst er op dat zes van de tien meest verkopende tracks bij OD2 lokaal produkt zijn. Wiegeraad: “Lokale content is momenteel het toverwoord.” Dus wat de Europese smaak betreft, is pan-Europees aanbieden nog een utopie.