De Ontluiking, het boek van schrijver Thijs Tomassen (35) en fotograaf Mitchel Lensink (31), is een ode aan de culturele sector en een tijdsdocument over hoe het de pandemie doorstond en meemaakte. De Ontluiking was initieel een online boek van elf delen. De bijzondere verhalen die werden verzameld, verdienden een fysieke uitgave, zo vonden Thijs en Mitchel. We ontmoeten ze bij Thijs thuis in Amersfoort.

Bijzondere tijden
Thijs: “Het idee ontstond aan de tafel bij mij thuis. Het eerste doel was om een longread te maken, een vrij werk. De pandemie was toen al driekwart jaar aan de gang. Je kon al een tijd niet meer dansen en muziek beleven. Dat doet iets met je en zo was het dus ook met mij. Het gemis begon te knagen. Ik vroeg me af wat het dan met de mensen in de cultuursector deed, één van de zwaarst getroffen sectoren. Hoe komen zij de dagen door en hoe gaan ze om met alle onzekerheden? Wij realiseerden ons tijdens die pandemie al dat het een heel bijzondere tijd was waar we ons allemaal in bevonden, en voor ons moest er een verhaal uit voortkomen. We wilden beginnen met een evenement in de buurt: Into The Woods. Dat zou in september 2021 weer één van de eerste festivals worden die weer mocht plaatsvinden, zo dachten we tenminste. Later bleek dat die hele zomer na een kleine opleving alsnog in duigen viel voor de evenementensector.

“Toen kwam Unmute Us. De maat was vol. We zijn naar de protestmars in Utrecht gegaan voor het maken van een longread over deze gezamenlijke actie van de sector. Dat was voor ons uiteindelijk het startpunt van ons eerste verhaal, maar hiermee was het nog niet af en we wilden meer. We besloten er maandelijks op uit te trekken voor meer verhalen. Zo is onze reis door festivalland begonnen: De Ontluiking was geboren.”

© Mitchel Lensink

Protestbord bij Unmute Us

Verhalen verzamelen
Mitchel: “Thijs heeft enorm veel interviews gedaan met artiesten, festivalorganisaties, makers en festivalgangers. Ik heb alles vastgelegd in beeld. Van dj’s WaxFiend, Bastienne, DJ Isis en Black Cadmium tot de organisaties van Eurosonic Noorderslag, Down The Rabbit Hole en Into The Woods, maar ook festivalgangers die op ons pad kwamen. Al die verschillende mensen uit de cultuursector, of mensen met een connectie met cultuur, leverden veel bijzondere verhalen en beelden op. De verhalen die we verzameld hebben, zijn het waard om verteld te worden. In zowel woord als beeld.”

Thijs: “Ik ben een groot festivalliefhebber. Het boek is echt een liefdesbetuiging geworden aan de festivalwereld waar ik al twintig jaar heel graag kom. Ik heb er vrienden leren kennen, wildvreemden die ik sprak en waar ik uiteindelijk een samenwerking mee ben aangegaan. Het mooie aan festivals is dat daar zoveel verschillende mensen samen kunnen gaan en zo’n bijzondere collectieve beleving van live muziek hebben. Dat spreekt ook echt uit dit boek: een verhaal van twee jongens die weer mogen. Het is mijn meest persoonlijke werk tot nu toe.”

© Mitchel Lensink

Bastienne

Opbloeien in donkere tijden
Thijs: “Er is altijd hoop. Hoe donker alles ook lijkt, er is altijd hoop en er zijn altijd mogelijkheden. Een mooi voorbeeld is het verhaal van dj Bastienne uit Amersfoort. Zij stond voor het aanbreken van de pandemie net op het punt van doorbreken. Vervolgens is ze heel veel radioshows gaan doen en deed er alles aan om zichzelf keihard te ontwikkelen als dj. Die tijd aangrijpen om niet bij de pakken neer te gaan zitten, maar juist terug te keren als nooit tevoren. Bastienne kwam weer boven en stond afgelopen zomer op Lowlands en andere grote festivals. Dat is voor ons echt wat De Ontluiking is.

“Eurosonic Noorderslag heeft door de omstandigheden een spoedcursus videoregistratie moeten doen en plukt daar nu de vruchten van met live-registraties. De periode heeft een zwart randje, maar we wilden er geen pandemieboek van maken en juist meer de veerkracht, hoop en creativiteit benadrukken. We willen meer de positieve kant laten zien zonder voorbij te gaan aan de littekens die de pandemie heeft achtergelaten.”

© Mitchel Lensink

Into The Woods

Summer of Love?
In het boek wordt ook het onderwerp van een nieuwe summer of love aangeraakt. Was er nou wel of niet sprake van een summer of love tijdens de heropening van de cultuursector?

Mitchel: “We spraken Tom ter Bogt, cultuurpsycholoog en -wetenschapper aan de Universiteit Utrecht. Hij wordt ook wel popprofessor genoemd. Wij stelden hem de vraag of hij een summer of love verwachtte aan het einde van de lockdown en we trokken zelf voorzichtig een parallel met de roaring 20’s een eeuw geleden. Toen kregen we jazzmuziek en wat krijgen we nu? Hij temperde ons enthousiasme en gaf een genuanceerdere versie, haha. Er waren andere factoren tijdens en voorafgaand aan die tijd. Er waren crisissen en er was oorlog geweest. Mensen kregen toen bovendien voor het eerst meer geld te besteden. Geld is minder schaars in deze tijd. Kortom, de omstandigheden van toen en nu zijn totaal niet te vergelijken. Tom zijn vooruitblik was dat mensen echt wel weer zin hadden in een feestje en dat mensen blij zouden zijn elkaar weer te zien, maar een echte ontploffing in de vorm van een ‘summer of love’ zag hij niet gebeuren. Achteraf denken we dat hij wel gelijk had.”

Thijs: “We hadden echter wel ervaringen die veel weg hadden van een summer of love. Het was er een van momenten. Collectieve belevingen van livemuziek. Zoals de afsluiting van het Into The Woods festival in het openluchttheater. Het was niet normaal wat daar gebeurde, dat had ik nog nooit meegemaakt. Die eerste paar keren waren wel magisch. Het had glimpen van een summer of love”, zeggen ze eensgezind.

Het boek De Ontluiking is verkrijgbaar op www.ontluiking.nl en bij verschillende online boekhandels.