Recurring Daydream
Net als de eerder verschenen single ‘The Closer To Death/The More Alive’ voelt ‘Recurring Daydream’, zoals de titel aanduidt, droomachtig aan. De track opent met een ronddraaiend beeld dat zich centreert op Ten Have die in het midden van een open plek in een naaldbos gebogen zit over een object in zijn schoot. “Het gaat over ontdekken en de ongelimiteerdheid in een droom”, vertelt Ten Have als we op anderhalve meter afstand een kop koffie met hem drinken. “In een droom kan alles, juist omdat er geen houvast is, wat het eng maakt maar het juist ook schoonheid geeft”. Het object in zijn schoot is een ketting van gekleurde houten kralen, een kinderketting, die Ten Have op de dag van de video-opname in een intuïtief besluit meenam. Hoewel er geen bewuste gedachte achter zit, valt er wel degelijk een symbolische betekenis te vinden in die ketting: de creativiteit van kinderen is een belangrijke inspiratiebron geweest voor Hypersomnia.
“Wie heeft er wel eens in de wolken gezwommen?” is de vraag waar Pim ten Have, de man achter Somersault en die we al langer kennen van Figgie, ooit een muziekworkshop voor kinderen mee begon. Het antwoord “Dan zet je gewoon een grote ladder op een berg en dan spring je er zo in!” vormt het credo van ongeremde verwondering waarmee Ten Have op zoek is gegaan naar zijn muziek. Het resultaat van die zoektocht is binnenkort te horen op de postklassieke/ambient debuutplaat Hypersomnia. Vandaag geven we vast een voorproefje met ‘Recurring Daydream’, waarop te horen is hoe ook dit soort kinderlijke nieuwsgierigheid tot diepe thema’s en volgroeide songs kan leiden.
Ontdekken
Ten Have heeft de afgelopen jaren dan ook een hoop cursussen gegeven aan (jonge) kinderen. “Ik probeer altijd in te spelen op verbeelding en nieuwsgierigheid en kinderen zo op onderzoek te laten gaan, ze te laten ervaren hoeveel geluiden er in een verwarming verstopt zitten. Kinderen hebben nog minder structuur, zitten nog in een fase waarin ze veel dingen nog niet helemaal begrijpen. Maar daardoor grijpen ze wel van alles aan om over te fantaseren. Die insteek neem ik vervolgens mee terug naar het schrijven”, vertelt Ten Have. Toch heeft ‘Recurring Daydream’ ook een vrij donkere ondertoon die niet meteen te rijmen valt met kinderlijke nieuwsgierigheid en vrolijk tegen verwarmingen aan slaan. De periode waarin Hypersomnia geschreven, was er dan ook een van weinig structuur en zekerheid, die gepaard ging met een zekere mate van angst en eenzaamheid. Hoewel dat terug te horen is op deze single wordt die somberheid ook weer doorbroken: als de camera halverwege het nummer boven het dennenbos uitstijgt laat een harmonisch koor schoonheid en hoop weer even de boventoon voeren. Mogelijk is dat wederom te danken aan de kracht van kinderlijke verwondering, die, in het geval van Ten Have, kan helpen om weer uit de spiraal van somberheid te stappen.
Onderzoeken
Die nieuwsgierigheid en de verwondering van het ontdekken komen echter niet alleen voort uit het voorbeeld van kinderen. De piano, de gitaar en het componeren an sich waren nog vrijwel onbekend terrein voor Ten Have toen hij, inmiddels meer dan zes jaar geleden, aan dit project begon. “Als puber drumde ik in een post rock bandje, daarmee speelden we muziek met een filmisch karakter á la Sigur Rós en Godspeed You! Black Emperor. Toen ik vervolgens aan het conservatorium ging studeren moest ik opeens in mijn eentje muziek gaan maken, dat was nog wel even een grote stap. Ik had alleen maar een idee van hoe het zou moeten klinken, maar nog geen skills om het mee te maken.” Hypersomnia is daarom grotendeels ontstaan uit het ontdekken van een nieuw instrument en het aanleren van compositietechnieken. Zo is een nog uit te brengen nummer van Hypersomnia, ‘Köln’, voortgekomen uit een steriel onderzoek naar de manieren waarop noten op elkaar gezet kunnen worden. “Ik was gefascineerd door klassieke componisten als Arvo Pärt en Bach, die op een hele simpele manier twee noten een verhaal kunnen laten vertellen, gewoonweg door ze heel veel aandacht en concentratie te geven.”
Vlinders Vangen
Je zou verwachten dat zo’n lerend schrijfproces tot veel weggegooid materiaal leidt, maar niets is minder waar. Hoewel sommige artiesten veertig nummers schrijven en er tien op een plaat zetten puzzelt Ten Have liever verder tot twee schijnlijk onverenigbare ideeën toch bij elkaar komen. “Ik vind contrasten sowieso heel mooi om te gebruiken. ‘Köln’, begint bijvoorbeeld als componeer onderzoek, maar slaat dan opeens om naar een vage koortsdroom die ik geschreven heb terwijl ik een film aan het kijken was, en eindigt vervolgens in een soort totale chaos.” Al met al is het niet gek dat Ten Have zijn muziek beschrijft als: “het najagen van het onderbewustzijn met een vlindernet”. Dat geldt niet alleen voor zijn schrijfproces maar ook voor de ervaring van de muziek bij de luisteraar. “Een betere naam voor deze band was misschien ‘Slowmotion Somersault’ geweest. De muziek is meestal vrij traag, maar er zit geen pauze in, het is een soort eindeloze stroom door het onderbewustzijn.” Ten Have heeft dan ook een allergie om dingen vast te leggen, om een structuur aan te brengen. Als iets vast lag ging het dood of was het niet meer in beweging, waardoor sommige nummers misschien wel meer dan drie jaar op de tekentafel hebben gelegen. Inmiddels ligt Hypersomnia dan toch vast en zit er bij vlagen ook een songstructuur in de nummers. “Wat er aan structuur in zit komt vooral vanuit Radiohead, waarbij ook niet altijd een duidelijke A - B of couplet-refrein structuur te herkennen is en op tweederde van de nummers vaak een soort omslag zit. Ook in een ‘somersault’, een salto, zit zo’n omslag, er komt een bepaald punt waarop je even gedesoriënteerd bent, waarop je even niet meer kan begrijpen wat er gebeurt, maar er komt ook altijd een punt waarop je de wereld weer in zicht hebt. Ik hoop dat mijn muziek mensen op die manier ook in een salto kan brengen.”