Het verbod op evenementen heeft grote gevolgen voor de muzieksector. Tot 1 september zijn er geen festivals en optredens en het is nog maar de vraag of en wanneer de situatie weer normaal zal worden. Behalve de festivals en podia, worden ook muzikanten, boekers, tourmanagers en licht- en geluidstechnici geraakt. De meeste platenzaken zijn nog open maar hebben ook te maken met de maatregelen van het RIVM. Hoe slaan zij zich door deze lastige periode heen? We vroegen het aan een aantal winkels in de provincie Utrecht. Deel 1: Plato Utrecht, waar we spraken met (mede-)eigenaar Jeroen Vedder die nuchter en realistisch over de nieuwe situatie praat.

Op de dag van de afspraak (dinsdagmiddag) zijn er twee of drie klanten in de winkel van Plato aan de Voorstraat. En twee personeelsleden. Jeroen Vedder is er daar één van. Van tevoren hebben we kort overlegd: hoe gaan we dit doen? Met in acht nemen van 1,5 meter afstand en de iPhone ergens tussen ons in besluiten we.

Proberen om omzet op gang te houden
“Hele praktische om te beginnen”, begint Vedder als we hem vragen naar de maatregelen die ze hebben genomen. “We laten de klanten zelf inscannen en zoveel mogelijk afstand houden.” Ze hebben tape op de grond geplakt en ook het aantal mensen dat tegelijk in de winkel is houdt hij in de gaten. Vedder ziet dat mensen ook gerichter binnen komen. “Ze gaan niet echt meer bladeren en komen ook niet echt meer in groepjes. In het begin zagen we nog wel tieners die geen school hebben en dan maar gezellig de stad in gaan en wat bladeren ‘O kijk eens, Nirvana. Ken je dat?’ Dat moet je nu niet hebben.”

Daarnaast proberen ze vooral de omzet op gang te houden, die in de voorgaande weken gehalveerd is. Eén van de dingen die ze doen is bezorgen per fiets. “Bij vlagen gaat dat heel goed, er zijn dagen dat dat een kwart tot een derde van de omzet is.” Het bezorgen is niet alleen een service maar ook een middel om op social media te laten zien dat je er nog bent. “Het is heel lastig om je een beetje in beeld te houden bij de mensen. De winkels open maar mensen beperken zich tot het meest noodzakelijke aan boodschappen. Gelukkig zitten we tegenover een Albert Heijn.“ Ook zijn ze opgenomen in een folder van een aantal bedrijven die huis aan huis leveren, waarvan 10.000 exemplaren in de binnenstad zijn bezorgd.

© Dinger Knoop

Dicht blijven geen optie
De openingstijden zijn beperkt. “Het heeft niet zo’n zin om acht uur per dag open te zijn op dit moment. De paar mensen die komen die kunnen ook best in dat stukje van 5 uur. Tweede paasdag waren we wel open en dat was ook een redelijk goede dag gezien de omstandigheden.” Nu dicht blijven is geen optie voor Vedder zijn mede-eigenaar Willem de Vries. “We moeten ook gewoon de huur betalen, zo banaal is het. We hebben natuurlijk wel arbeidstijdverkorting aangevraagd voor het personeel en dat komt ook allemaal wel. Maar met drie medewerkers die part time werken zet dat ook niet veel zoden aan de dijk.” Toen we hem spraken waren platenzaken nog niet toegevoegd aan de lijst met soorten bedrijven die ondersteuning krijgen “Dat gaat waarschijnlijk ook wel een keer komen, dat zijn kleine steuntjes die je kun gebruiken. Verder kabbelen we redelijk door. Als het zo blijft dan kunnen we het ook nog wel een tijdje volhouden.“

Nieuwe releases
Ze bestellen weinig bij: “Als iets weg is dan is het voorlopig weg.” Er komen nog wat nieuwe dingen binnen maar dat zijn voornamelijk releases die al klaarlagen. Vedder kant zich goed voorstellen hoe het nu werkt voor bands die een album wilden releasen. “Je kunt zeggen ‘we laten hem nog vijf maanden op de plank liggen’, maar voor zo’n band is het waarschijnlijk ook een enorme investering geweest om zo’n album te maken. Dat is allemaal geld wat vast zit. Ik het idee dat het bij Pearl Jam en The Strokes ook zo is gegaan. Aanvankelijk was ‘misschien uitstellen’ het idee, toen misschien niet en uiteindelijk zijn ze toch uitgekomen. De distributeurs zijn wel open maar het leveren gaat wel moeizaam. “Ze leveren vaak maar één of twee keer per week uit. En Universal heeft zijn voorraden in Tsjechië staan. Die voorraden ga je niet dagelijks de wegen opsturen. Maar gaat het wel”, zegt hij nuchter.

Per fiets bezorgen
Plato is bijna meteen begonnen met bezorgen per fiets. Alles wat wordt besteld wordt op dag zelf afgeleverd. De bezorging is in principe beperkt tot de gemeente Utrecht. “Ik ben vorige week een keer naar Vleuten-Terwijde gegaan, dan kost je wel twee uur op en neer. Maar dat is een hele goede klant en dan rijd je in één keer voor pakweg zeven LP’s daarheen. En het was ook nog heel mooi weer”, zegt Vedder lachend. “Dan doe je dat met plezier.” Ze zijn ook al een keer naar Houten geweest voor iemand die graag de nieuwe Pearl Jam wilde hebben en het lullig voor ons Plato vond om hem ergens online te bestellen. “Je merkt ook dat mensen een band met de winkel hebben, dat is heel fijn.”

© Johan Gijsen

Aanbod vervlakt
Met wat overheidssteun erbij houden ze het wel een aantal maanden uit, zegt Vedder. Hij maakt zich meer zorgen om het aanbod dat steeds meer vervlakt. “Naast alle back catalogue die we verkopen en tweedehands is het ook wel leuk als er af en toe een nieuwe titel uitkomt die de boel flink opzweept en de mensen naar de winkel lokt. Maar goed, je zit nu alweer in april. De grootste releasegolf zat normaal nog in de komende weken en daarna begon alweer de zomerdip en het festivalseizoen.” Vedder probeert ook dit zo rationeel mogelijk te bekijken.

“Op korte termijn durf ik dat echt niet te zeggen”, antwoord hij op de vraag of er nog dingen op de planning staan. “Wat voor volgende week op de planning staat kan morgen alweer verschoven zijn naar de herfst. Niks is meer vaststaand op dit moment. Je zit die data verspringen. Eerst is het april en dan is het ineens augustus. Niks is zeker.”

Record Store Day
Record Store Day staat gepland voor 20 juni maar Vedder denkt niet dat dat in zijn traditionele vorm door gaat. Hij vermoedt dat de gelimiteerde releases wel zullen verschijnen omdat die al klaarlagen voor de oorspronkelijke datum. “Die hadden al uitgebracht moeten worden. Iedereen die daarin geïnvesteerd heeft kan dat ook niet tot het oneindige bewaren. Ik hoop dat dat op een gegeven moment wel stiekem loskomt en langzaam”, zegt hij er meteen bij “niet te veel releases tegelijk. Dat mensen één voor één kunnen komen en niet allemaal voor de deur staan.” Hetzelfde geldt voor de speciale Record Store Day release van DeWolff: “het album is er en dan doen we het maar de winkels in.”

Dat voelde Vedder goed aan want deze week maakte Record Store Day bekend dat de editie van 2020 is gecanceld en dat de Record Store Day releases verspreid over drie data uitgebracht worden om op die manier de onafhankelijke platenzaken te steunen (zie ook het bericht van Record Store Day Nederland in het kader).

Bericht op de website van Record Store Day Nederland op 29 april:

In 2020 is de wereld totaal veranderd. Om een plek te vinden in die nieuwe realiteit is ook Record Store Day aangepast. Het wereldwijde evenement voor de platenzaken zal daarom helaas niet plaatsvinden op 20 juni aanstaande. In plaats daarvan zullen de titels op de officiële RSD 2020 lijst verspreid uitgebracht worden over drie RSD ‘Drop’ data: zaterdag 29 augustus, zaterdag 26 september en zaterdag 24 oktober.

Een nieuwe versie van de lijst van alle betreffende releases, verspreid over de drie data, zal op 1 juni bekend gemaakt worden.

Record Store Day 2020 zou al anders ogen en voelen dan alle voorgaande tien edities. Voorheen ging het net zoveel om het samenkomen, de instore optredens en het vieren van de gemeenschappelijke liefde voor muziek, als om de financiële bonus voor de platenwinkels. In deze ongekende situatie komt de focus vrijwel volledig te liggen op het steunen van de platenwinkels.

Lokale economie
Bij de webshop van Concerto trekken de verkopen inmiddels weer aan en de algemene website van de Mania-groep loopt heel goed. Vedder denkt zelfs dat het daar nu beter gaat dan voor de coronacrisis. “Dat is ook wel fijn om te merken”, merkt hij op. “Mensen hebben een band met bepaalde winkels en proberen die zoveel mogelijk te steunen.” Dat is goed voor de lokale economie. “Een bestelling bij Amazon bijvoorbeeld, haalt geld uit de lokale economie. Als de eigenaar van Broese hier één keer in de week naar binnen wandelt en dan wat dingen bij mij haalt”, legt hij uit ”en ik vervolgens weer wat bij hem. Zo houd je elkaar een beetje in leven. Dat vind ik wel een mooi principe.”

De waan van de coronacrisis is nu echter leidend. Vedder hoeft zich nog niet te vervelen: “Je kunt blijven bedenken hoe je het in de toekomst gaat doen maar elke dag is weer anders, elke dag brengt weer nieuwe dingen met zich mee.”