Het is bijna een cliché, maar buiten het imponerende voorkomen van black metal muzikanten, geschminkt en in het zwart, zijn de ware personen erachter vaak de rust zelve. Zo ook met het drietal Jorre, Jeroen en Jahweh, haast vervaarlijk uitgedost in bandshirts van onder andere Carpathian Forest en Wrang, maar in persoon goedlachs, rustig en ontspannen. Je zou haast niet verwachten dat frontman Jorre zijn stem verleend voor songs als Hijs Het Lijk, Nedernekro of Haat In De Strot. Laat staan zijn werk als Dr. Schurft bij grindcorehelden Kutschurft, waar hij zoetgevooisde krakers als Boer Hoekt Vrouw, Zolang de Voorhuid Strekt of Bukkake Barbie met zijn rochelende keelklanken omlijst. Hoe dan ook, eenmaal in de oefenruimte met het gerumoer van naburige band op de achtergrond start een openhartig gesprek over het 25-jarig jubileum van dB’s, het nieuwe album en de donkere geschiedenis van Utrecht.
Met twee nieuwe splits op zak, een optreden op het 25 jaar dB’s Festival en een nieuw album in de maak, zijn het productieve tijden voor Grafjammer. Utrechtse black metal, gebracht zonder nonsens met scherp uitgewerkte riffs en rauwe ritmes. Reden genoeg voor een onderonsje met zanger Jorre, gitarist Jeroen en drummer Jahweh in thuishonk dB’s, wat uiteraard ook als hun oefenruimte fungeert. Gitarist Jouter kon er niet bij zijn, maar uitte desondanks zijn enthousiasme: “We hebben ook nog verhalen over zelfverminkers en spiritusdrinkers, kinderen die branden en de Bijbelgordelgesel!”
Terug in de tijd met Grafjammer
Grafjammer begon ooit als duo, maar is in latere jaren gegroeid tot een volledige band. Momenteel telt het de gitaristen Jouter en Jeroen, bassist Jelle, drummer Jahwe en zanger Jorre. De insteek? Klassieke black metal in de stijl van het oude Darkthrone en Carpathian Forest, met invloeden uit de d-beat en crustpunk erin verwerkt. Het resultaat zijn bondige, ruwe tracks met een focus op snelle beats, scherpe riffs en welgemikte tempowisselingen. Jeroen vertelt: “We zijn niet per se traditionalistisch, maar met Grafjammer willen we gewoon old school black metal maken. Dat vinden we tof.” Tekstueel behandeld de band verschillende mythes, sagen en verhalen uit de Nederlandse geschiedenis. Aldus Jorre: “We wilden vanaf het begin Nederlandse teksten, want dat is dicht bij huis en vertrouwd. Geschiedenis heeft me altijd gefascineerd, en daarmee probeer ik me dan ook tekstueel te onderscheiden. Zo is Grafjammer een verwijzing naar Nova Zembla, het leven op zee, scheurbuik, dat soort dingen.”
Splitalbum met Chotzä
In de jaren die volgden heeft Grafjammer inmiddels twee langspelers uitgebracht: Koud Gemaakt uit 2015 en Schalm en Schabauw uit 2018. Maar ook 2019 was Grafjammer aan het werk, met een zeven inch split samen met makkers Chotzä uit Zwitserland. Tijdens de releaseshow van Schalm en Schabauw deelden de bands het podium in dB’s.”Ik kende ze sinds 2014 door een optreden in Zwitserland met een van mijn andere bands,” vertelt Jahwe. “Toen heetten ze nog The True Incest. Een goed bevriende band dus”, voegt hij er grijnzend aan toe. Het nummer op de split gaat over de moordenaar van prins Willem van Oranje, getiteld Op de Botten van Balthasar Gerards. Volgens Jorre zat er een korte deadline aan verbonden: “Die split kwam uiteindelijk ook in hun stijl terug, zo van: Willen jullie dit doen, en kan het morgen af zijn? Maar alsnog gedaan en afgemaakt. Na zes weken in het buitenland te zijn verbleven, keerde ik terug en heb ik direct de teksten ingezongen. Wonderwel is het heel tof geworden!” Volgend jaar speelt Grafjammer samen met Chotzä en Utrechtse collega’s Wrang op Dark Paths festival in Berlijn. Ook met Wrang bracht Grafjammer een zinderende split uit.
Koude Gracht, Gramme Werf en de tekstuele invloed van Utrecht
Grafjammer deelt niet alleen een drummer, maar het blijkt ook nog eens een soort broederband, met leden die elkaar zo nu en dan helpen bij liveshows. “Een groot incestueus gedoe dus”, zegt Jorre, waarop Jahwe grapt: “The true incest zeg maar.” De recente split Koude Gracht, Gramme Werf lijkt dan ook een logische stap. Jorre: “De samenwerking met Chotzä was gewoon een split met ieder een eigen nummer, maar met Wrang en Grafjammer moest het op elkaar aansluiten. Het gaat over de Oudegracht, met de tekst van Koude Gracht door mij geschreven, en Gramme Werf door Galgenvot, de zanger van Wrang.” Dit is ook terug te zien in de cover, bloedrood gekleurd met De Dom in het midden en een onheilspellend uitziende Oudegracht vol zagen en dorre bomen. “De cover is ironisch genoeg gemaakt door iemand uit Oekraïne, die nog nooit in Utrecht geweest is,” legt Jorre uit. Jahwe sluit daarop aan: “Op basis van wat foto’s en sagen heeft hij de artwork gemaakt. ‘Mooie plek, misschien kom ik nog eens langs’, zei hij nog.” De link met Utrecht en dergelijke mythes of historische gruwelen is nooit ver weg. Zo is een nummer als Ultraiectum een ode aan Utrecht als eens heilige stad nu ondergedompeld in zondige geneugten terwijl Moord & doodslag & jenever gaat over de seriemoordenaar Hans van Zon. “Verder gaat bijvoorbeeld De Dode Molen van Buiten Catharijne over een oude molen bij de Daalse tunnel. De eigenaar deed volgens geruchten aan zwarte magie. Toen hij onthoofd werd door de wieken tijdens een storm, brandde de molen enkele dagen later af,” vertelt Jorre.
Toekomstplannen
Inmiddels is Grafjammer alweer druk bezig met het schrijven van het nieuwe album, waarvan Jorre alvast de titel De Zoute Kwel verklapt. Enkele songtitels zijn De Bijbelgordelgesel en Maak Het Kort, over de executie van Johan van Oldenbarneveldt tijden de Tachtigjarige oorlog. Jorre: “Een tekst begint bij mij altijd met een pakkende titel. Omdat er een tentoonstelling draait genaamd Bij ons in de Biblebelt vond ik dit een leuke woordgrap. Daarnaast hebben we ook nog het nummer Zelfverminkers en Spiritusdrinkers, dat gaat om de stoffelijke resten gevonden bij de bouw van het nieuwe busstation in Catharijne.” Het vorige album Schalm en Schabauw, evenals de split met Chotzä, is opgenomen in Catacomben Studio’s. Deze studio wordt beheerd door Wessel Reijman, onder andere actief in Laster, Nevel en Verval. “Het is lekker dichtbij, dus mochten we daar weer kunnen opnemen, is dat tof natuurlijk,” zegt Jorre. Jahwe sluit daarop aan: “Wessel maakt er wat moois van, maar het is ook gewoon een maat. Je kan makkelijk bij hem terecht. Hij heeft bijvoorbeeld ook onze split met Wrang gemixt en gemasterd.” Jeroen voegt eraan toe: “Wel was het er de vorige keer aardig koud. Maar dat krijg je als je daar in december naar toe gaat. Volgende keer maar in de zomer plannen, haha.” Voor de nieuwe plaat gaat de band zelfs een samenwerking aan met een Duits label. “Het is geen Nuclear Blast hoor,” grapt Jeroen. “Maar het is sowieso een heel tof underground label waar we deel van uit zullen maken.” Jorre: “De officiële bekendmaking volgt nog, maar het is in ieder geval hartstikke fijn, want het kan aardig wat uit handen nemen. Met de vorige albums was het soms een groot gedoe met de distributie, het bestellen van cd’s en alles regelen. We hebben natuurlijk ook gewoon een baan ernaast. Als het ons ook wat extra optredens oplevert is het helemaal mooi.” Jahwe: “We gaan binnenkort in ieder geval naar Zeeuws-Vlaanderen, dat is wel een primeur. Ben daar nog nooit eerder geweest met al mijn bands.”
25 jaar dB’s: “Schmink op de bakkes en gaan”
Op zaterdag 14 september viert dB’s op grootse wijze hun 25 jarig jubileum, met een heel programma gewijd aan Utrechtse metalbands. Naast onder andere Disquiet, Wrang en Terzij de Horde, is ook Grafjammer gevraagd. “Het is een grote eer! We komen met onze bands al 25 jaar in dB’s, dus dit is een no-brainer,” vertelt Jorre. Jahwe vervolgt glimlachend: “Verre van een straf om hier te spelen, helemaal met Terzij de Horde en Wrang op het programma. Dan zijn we niet de enige black metalband.. En je kan op de fiets naar huis.” Volgens Jeroen zit de charme van dB’s in het totaalplaatje: “Het is simpelweg de combinatie van oefenstudio’s, een poppodium erbij en de bands die ze boeken. En dit gaat gepaard met een goede, vriendelijke organisatie.”
Wanneer bassist Jelle ook de oefenruimte binnenkomt, concludeert Jorre: “Kortom, veel zin in. Het wordt echt een thuiswedstrijd, schmink op de bakkes en gaan.” Aan het eind van het gesprek wordt er nog even een checklist van de gespreksonderwerpen nagelopen: “Nieuw album? Check. Nieuw label? Check.” “Blijf kalm en haat alles” is misschien de lijfspreuk van Grafjammer, maar wanneer de eerste noten van de repetitie worden aangeslagen, lijkt het erop dat zaterdag 14 september verreweg van kalm wordt. Laat je dus om 21:30 uur bereidwillig onderdompelen door een scheurende bak black metal in de dB’s Metal Cave.
Te zien: Grafjammer @ 25 jaar dB’s festival met o.a. Wrang, Terzij de Horde en Disquiet.