Gemeenteraads- verkiezingen 2018: muziek in Utrecht Gemeenteraads- verkiezingen 2018: muziek in Utrecht

In Utrecht is Jeffrey het liefst in EKKO of Stathe te vinden: “Dat zijn plekken waar ik op een lekker laagdrempelige manier muziek kan luisteren.” Jeffrey vertelt verder over muziek in Utrecht: “In Utrecht is veel muzikaal talent te vinden en er is een breed aanbod aan muziekopleidingen. Er is echter een tekort aan voorzieningen als oefen- en presentatieruimtes. Dat schuurt natuurlijk wel een beetje, als je als gemeente zegt dat je een broedplaats wilt zijn voor cultuur.” Vandaar ook dat het verhogen van het cultuurbudget één van de speerpunten van Student & Starter is. Naast een groter budget voor oefen- en presentatieruimtes, moet er worden geïnvesteerd in jong talent en het realiseren van hun ideeën. “Hierbij kun je denken aan het instellen van een tweejarige subsidie als overbrugging van een aanvraag in het kader van de vierjarige cultuurnota.”

Een manier om de zichtbaarheid van (beginnend) muzikaal talent te vergroten, is door het vergunningenstelsel voor de horeca te versoepelen. De drempel om live muziek te programmeren wordt hierdoor minder hoog. “Dit hoeft zich trouwens niet enkel te beperken tot de horeca, maar kan bijvoorbeeld ook livemuziek bij de kapper betekenen. De ondernemer krijgt zo meer ruimte en daar wordt de stad mooier van!” Daarnaast moet het goedkoper en makkelijker worden om een festival te organiseren. Jeffrey heeft het dan vooral over de kleinere festivals. Nu zitten er aan het organiseren soms de vreemdste regels vast: “Om even een absurd voorbeeld te geven: als je nu een festival in de open lucht wil organiseren moet je een protocol hebben voor een onverwachte landing van een luchtballon op je terrein. Ik bedoel: moet dat nou echt?”

Utrecht kent veel zogenaamde culturele of creatieve broedplaatsen op plekken en in gebouwen die nog geen vaste bestemming kennen, denk aan het pas geopende LOU op Oudenoord. Jammer genoeg is het vaak zo, dat wanneer er echt concrete plannen voor zo’n gebouw zijn, er ineens geen plek meer is voor de creatievelingen. Dat moet veranderen en dat kan veranderen. Jeffrey: “Zolang er geen permanente creatieve ruimte is, spreken we af dat voor elke vierkante meter aan ruimte die er weggaat, er elders eenzelfde stuk ruimte terugkomt. Een structurelere oplossing is om in nieuwe bouwprojecten standaard ruimte vrij te maken voor cultuur.” dB’s en de bestemmingsplannen voor de Cartesiusdriehoek komen nu ook ter sprake. “Laat dB’s vooral zoals het nu is. Als je daar nu nieuwe plannen voor gaat maken, dan ga je het wiel opnieuw uitvinden.” Verder vindt Jeffrey het belangrijk dat er bij het bevolken van culturele broedplaatsen ook specifiek ruimte wordt toegewezen aan ‘makers’. Hiermee doelt hij op onder andere muzikanten, dansers en filmmakers naast bijvoorbeeld creatieve webdevelopers die daar vaak hun kantoor hebben.

Muziek moet zich niet alleen in de binnenstad concentreren, maar zich ook verspreiden in de wijken. De gemeente moet hulp bieden bij het aanvragen van vergunningen en subsidies. “Nu is het vaak van ‘Oh help, ik moet een vergunning aanvragen, wat moet ik precies doen?’.” Student & Starter wil cultuurmakelaars in elke Utrechtse wijk inzetten. Het idee hierachter is dat een cultuurmakelaar de mensen uit de wijk helpt bij het aanvragen van subsidies en vergunningen, maar ook het culturele aanbod in Utrecht en mensen uit de wijk dichter bij elkaar brengt. “Aan de ene kant helpen cultuurmakelaars de wijkbewoners bijvoorbeeld bij het organiseren van een festival. Aan de andere kant brengen ze het culturele aanbod wat er al is onder de aandacht in de wijk.” Student & Starter besteedt zeker veel aandacht aan de jonge maker, maar vindt het ook belangrijk dat bestaande podia gesubsidieerd blijven, mits er veel aandacht is voor diversiteit. “Diversiteit is het sleutelwoord. Het is superzonde dat RASA weg is, maar nu zien we gelukkig wel dat podia als EKKO en TivoliVredenburg ook muziek programmeren die ook in dat kader ligt. Laatst was er in EKKO een clubnacht waarbij Palestijnse dancemuziek werd gedraaid, geweldig! Laten we dat vooral zo houden en aanmoedigen in Utrecht.”  

Zelf drumt Lucas en zit hij in de meest uiteenlopende bands. “Ik zit in skaband The Shenanigans, ik speel in Amsterdam Funk Orchestra en werk met Utrechtse singer-songwriter Liza Meuldijk. Vroeger heb ik in metalbands gezeten, een genre waar ik zelf nog vaak naar luister.” In Utrecht is Lucas regelmatig in De Helling te vinden en natuurlijk in dB’s, zijn favoriete venue. “Ik stond hier nog tegen de muur geplakt naar de oefenruimtesessies van John Coffey te luisteren. Geweldig!” De Utrechtse muziekscene vindt hij sowieso heel levendig en is echt iets wat de gemeente moet koesteren. “Daarmee bedoel ik ook dat die scene voor iedereen toegankelijk moet zijn, dus niet alleen voor de hoogopgeleide inwoners met goede inkomens in Wittevrouwen, maar ook voor bewoners in Overvecht of Kanaleneiland die niet per se van hippe indie houden. Natuurlijk zijn er hele mooie initiatieven zoals ZIMIHC, maar daar staat toch niet echt geprogrammeerd wat de gastjes in de wijk maken”. Daarom moet er meer geïnvesteerd worden in muziek in de wijken en de kleine dingen die daar gebeuren en ontstaan. Hierin ziet Lucas ook zeker een rol voor cultuurmakelaars.

“Kijk, je kunt muziek in een wijk natuurlijk niet afdwingen, maar als bewoners weten bij wie ze terecht kunnen, komt een muzikaal project toch sneller van de grond. Er is natuurlijk niet één standaardrecept, maar we kunnen in ieder geval hulp bieden bij het aanvragen van subsidies en brengen ze bewoners bij elkaar die met hetzelfde bezig zijn, zodat zij niet met elkaar concurreren. Het moet niet zo zijn dat iedereen dat allemaal zelf maar moet uitzoeken, de gemeente moet daar verantwoordelijkheid voor nemen." Lucas vindt dat elkaar versterken in plaats van elkaar in de weg zitten belangrijk is en daarbij heb je een centrale organisatie nodig die steun biedt." Zo’n Fair Practice Code van D66 is heel mooi, maar daarbij wordt nog te veel aan de markt overgelaten. Dan laat je het weer van de muzikant zelf afhangen dat hij de instellingen die volgens die code werken weet te vinden."

“Het is vaak zo dat in Utrecht  iedereen te koopt loopt met de plekken die wat rafelrandjes vertonen, zoals dB’s, Kytopia en De Vechtclub. Zodra er echter een projectontwikkelaar  opduikt komt die geld in een wijk wil pompen, worden deze plekken snel aan de kant geschoven. Je moet als gemeente juist respect hebben voor de ondernemers die op dit soort plekken een risico durven te nemen. Een gemeente moet het ook niet het beter denken te weten door specifiek broedplekken te gaan aanwijzen: je moet niet alles willen dichtsmeren en aftikken. Wat kunstenaars op eigen houtje creëren moet je als gemeente beschermen. Je bent trots op de rafelrandjes? Houd ze dan ook in stand!" Plekken waar je als gemeente niet meteen geld aan verdient, maar die wel heel waardevol zijn voor Utrecht moeten in stand gehouden worden. Lucas geeft een voorbeeld over het wegvallen jazzpodium SJU. "Daar werden de vetste jamsessies gehouden. Bij die sessies kwamen conservatoriumstudenten samen met lokale rappers en MC's die vervolgens over hun dikke grooves gingen freestylen. Dat is nu nergens meer te zien in Utrecht. Dan kun je wel plekken voor cultuur gaan aanwijzen in nieuwbouwprojecten, maar denk na over wat we ook al hebben in Utrecht!"

Nu het gesprek over plekken met rafelrandjes en dB’s gaat, komt het aantal oefenruimtes in Utrecht is ook ter sprake: "Dat zijn er veel te weinig, ook in de wijken zelf. Een sociale huurwoning met kartonnen muren is toch een moeilijke plek om te oefenen met drummen”. Daarnaast heeft Lucas ook wat over muzieklessen te zeggen: “Die duren vaak te kort en zijn hartstikke duur, omdat veel docenten zelf voor de kosten moeten opdraaien" Wat hem betreft investeert de gemeente in muziekscholen, desnoods in een gemeentelijke muziekschool. Er zijn leraren genoeg in Utrecht, denk aan iedereen die van het conservatorium of de Herman Brood-academie afkomt." Lucas stipt nog even het belang aan om als kind samen met anderen muziek te leren spelen en uit te vinden hoe het is om in een bandje te zitten: "Geef ze daartoe de kans”.

Ellen bespeelt zelf geen muziekinstrument: “Ik ben al heel lang geleden gestopt met blokfluitles." Ellen was wel een tijd actief als voorzitter van Stichting Babi Pangang Producties van Aafke Romeijn. Als het om muziek in Utrecht gaat, ziet Ellen een aantal belangrijke uitdagingen voor de komende jaren. “Utrecht is als stad aan het groeien. Omdat het steeds voller wordt, worden oefenruimtes steeds schaarser en duurder. En daar waar meer mensen wonen, is het lastiger om vergunningen voor evenementen te krijgen. We moeten aan de slag met een goede regelgeving hiervoor en dat is nog best een puzzel.” 

Ellen vertelt over het belang van een betere arbeidsmarktpositie voor kunstenaars, waar ook muzikanten onder vallen. “Kunstenaars hebben na de bezuinigingen van Halbe Zijlstra echt wel laten zien dat ze de sector bloeiend kunnen houden en geen huilie huilies zijn. D66 wil ervoor zorgen dat er goede regelingen worden getroffen met betrekking tot fatsoenlijke betalingen, mogelijkheden voor ZZP’ers om zich te verenigen, bij te scholen en functioneringsgesprekken te voeren. Deze zaken zijn nu best kostbaar of niet aanwezig binnen deze beroepsgroep. In samenwerking met de gemeente kunnen de instellingen die ZZP’ers inhuren dit in de toekomst aanbieden. Deze beslissing neemt D66 op als de Fair Practice Code in hun subsidievoorwaarden. Die geeft aan dat een instelling eerlijk omgaat met haar medewerkers en kun je beschouwen als een soort keurmerk. Als wij echter willen dat deze code er komt, betekent dat wel dat er meer geld moet naar de desbetreffende instellingen."

Ellen vertelt dat ze nog een tussenstop mist tussen de schuur in je achtertuin en bijvoorbeeld EKKO: er moeten meer laagdrempelige plekken komen waar muzikanten zich kunnen laten zien. “Culturele broedplaatsen nemen een belangrijke plek in binnen het culturele ecosysteem van de stad. Er moet extra aandacht naar dit soort plekken waar je kan experimenteren, die je vies mag maken en waar je je talent vrij kan ontwikkelen.” Daarbij benoemt ze specifiek dB’s die deze rol op zich neemt, maar zelf ziet ze graag meer van dit soort permanente plekken in Utrecht ontstaan voor bijvoorbeeld elektronische muziek. “De plekken die nu aan creatievelingen in de stad worden toebedeeld kun je eigenlijk beschouwen als plekken met lokhipsters om de buurt wat op te leuken. Zodra er serieuze plannen voor die plekken komen, wordt er vaak gezegd ‘Bedankt voor het opvullen, maar nu wordt het tijd om te gaan’.” Ellen ziet graag dat er bij de ontwikkeling van nieuwe woongebieden meteen ruimte beschikbaar komt voor creativiteit. “Dit maakt een stad juist spannend en interessant.” Ook ziet ze mooie kansen bij het werkspoorgebied: “Dat kan wel eens de Utrechtse NDSM-werf worden.”

Niet alle muzikale activiteiten moeten zich in de binnenstad afspelen. Muziek moet in alle wijken van Utrecht aanwezig zijn. “Wijkcultuurhuizen spelen daarbij een belangrijke rol. Jongeren moeten daar kunnen ontdekken dat ze best muzikaal zijn en dat ze hun talent verder kunnen ontwikkelen. Ook wil je dat jongeren kennis maken met muziek die niet in hun wijk te vinden is en dat ze bijvoorbeeld eens naar een festival als Le Guess Who? gaan.” Het is voor D66 belangrijk dat culturele instellingen verbinding met de wijken zoeken om zo een diverser publiek te bereiken. Op de cultuurnota zal daarnaast meer ruimte komen voor vernieuwende vormen van kunst. “D66 vindt dat het aanjagen van vernieuwing en experiment voorop moet staan, ook binnen kunst- en muziekeducatie. Op school moeten kinderen meer in aanraking komen met muziek die misschien niet zo snel in een hokje te passen is. Het hoeft allemaal niet zo braafjes te zijn en daar kunnen muzikale instellingen heel goed bij helpen.”