‘Paradijs bij het Dashboardlicht’ is de titel van de nieuwste roman van Robert van Eijden. De Utrechtse schrijver en muziekliefhebber werkt onder andere als freelance tekstschrijver voor TivoliVredenburg en draait plaatjes in stamkroeg De Stad. Zijn debuutroman, simpelweg getiteld ‘Boek (256 blz.)’, was grotendeels autobiografisch. Dat is nu niet het geval, maar toch hebben de drie hoofdpersonen veel weg van de schrijver. “Uiteindelijk lijk ik het meest op Nathalie en Chris. Nathalie is lamlendig en nihilistisch en Chris heeft een verfijnde muzieksmaak waar hij graag mee te koop loopt. Hoofdpersoon Jan is een vrij positief ingesteld, daadkrachtig type; dat ben ik zelf wat minder.” Wat Jan dan wel weg heeft van zijn bedenker? “Z’n voorliefde voor slechte woordgrappen en zijn liefde voor muziek natuurlijk.” Die liefde voor muziek blijkt natuurlijk al uit de titel van het boek, dat verder ook bol staat van verwijzingen naar muziek en cult uit de jeugd van hoofdpersoon Jan de Vries, die last heeft van een midlifecrisis. Het boek volgt Jan in zijn poging een dansavond voor 45-plussers te organiseren. Van Eijden maakte een toepasselijke playlist bij het boek. Tijdens het interview stelden we ook een playlist samen, geheel in de stijl van het boek.
Robert van Eijden noemt zichzelf parttime levensgenieter. Daarnaast heeft hij het boek ‘Paradijs bij het Dashboardlicht’ geschreven, vol verwijzingen naar muziek van vroeger. We praatten met hem over de midlifecrisis, verschillen tussen veertigers en twintigers en het kluizenaarsleven.
©
Nostalgie naar vroeger
‘Paradijs bij het Dashboardlicht’ is geen coming-of-age roman maar een being-of-age roman, staat er op de cover. Wat is volgens jou een midlifecrisis?
“Je moet in het reine komen met het idee dat in je het laatste stuk van je leven bent, vanaf hier is het downhill. Het boek begint met de fysieke aftakeling: dan is de toon gezet. Daarna gaat het over afscheid nemen van de dingen die je niet meer zult worden. Nathalie wilde bijvoorbeeld actrice worden maar maakt nu roosters bij de universiteit. Ik ben zelf pas 46 dus ik heb nog 4 jaar te gaan voor mijn eigen midlifecrisis. Bovendien heb ik op m’n 27e ontslag genomen om freelancer te worden. Nu vraag ik me wel eens af of ik een omgekeerde midlifecrisis krijg, dat ik op m’n 50e denk ‘had ik maar mijn hele leven een kantoorbaan gehad’.”
Hoe is het om op je 46e nieuwe muziek te luisteren?
“Waar je vooral voor moet waken is denken dat alles vroeger beter was. Daarnaast moet ik wel wennen aan de autotune zang die de laatste paar jaar zo veel gebruikt wordt. Maar laatst heeft iemand mij uitgelegd dat het eigenlijk gewoon een kunstvorm is. Tegenwoordig vind ik het dan ook helemaal niet erg meer. Ik kan wel veel muziek van nu begrijpen en waarderen.”
Toch zit er veel nostalgie naar vroeger in het boek.
“Ik heb geprobeerd het te doseren. De redactrice van mijn boek was 24, dus op een gegeven moment, toen ik voor de tweede keer over de Saroma pudding begon, liet ze me weten dat het haar nu wel een beetje begon op te breken.”
#1 Het ultieme midlifecrisis nummer
Robert over dit nummer:
"Op bezoek gaan bij een ex is meestal geen goed idee. Ik wilde mijn hoofdpersoon Jan de Vries ook bij een ex-vriendin laten langsgaan, maar ik vond uiteindelijk dat hij al genoeg ellende voor zijn kiezen kreeg, dus dat is niet doorgegaan."
#2 Onbegrepen door de 45-plusser
Robert over dit nummer:
"Ik vermoed dat rap van de laatste paar jaar, die zwaar leunt op de autotune, onbegrijpelijke muziek is voor de gemiddelde 45-plusser. Jan de Vries houdt best van hiphop, zolang het maar Rapper’s delight van The Sugarhill Gang is."
Twintigers worden best wel belachelijk gemaakt in je boek.
“Dat klopt! Ik wilde vooral de tegenstelling vet aanzetten. Daarom zijn alle twintigers in het boek ook stagiair. Ik las dat je tegenwoordig als net afgestudeerde vaak geen betaalde baan meer krijgt, maar een onbetaalde stage. Dat vind ik heel zielig voor de jongeren van nu.” Later: “Als je vijftig bent denk je over mensen van 20 weleens: allejezus, wat zijn die dom! Heel soms denk ik dat. Maar dat denken ze ook van mij.”
Wat is het verschil in muziekbeleving tussen die twee generaties?
“Ik denk dat die van twintigers meer snackbar-achtig is. Als ik bij jonge mensen op een feestje ben, gaan ze na anderhalve minuut in een nummer door naar een volgende, want dan vinden ze het alweer saai. Vroeger draaide je een hele CD, gewoon van begin tot eind. Ook de slechte nummers. Dan zeiden we tegen elkaar: ‘dit is eigenlijk wel een heel slecht nummer, hè?’, maar niemand kwam op het idéé om ‘m af te zetten. Dat was heiligschennis, vroeger had je daar meer respect voor.”
In het boek is er een pijnlijke scène waarin Jan probeert mee te doen met een dansavond voor jongeren.
Dit wordt nogal verkeerd opgevat en hij wordt de club uitgezet. Probeer jij ook mee te doen met de jeugd?
“Ik probeer juist niet mee te doen, maar dit voorbeeld is wel gebaseerd op eigen ervaring. Na de Popquiz in TivoliVredenburg begint in dezelfde zaal direct Pop-O-Matic. Wij als veertigers blijven dan hangen met onze bierbuiken, terwijl de Pop-O-Matic-crowd binnen komt huppelen. Daar voel ik me dan tamelijk ongemakkelijk bij.”
#3 Over 40 jaar een classic
Robert over dit nummer:
"Door mijn werk voor TivoliVredenburg ontdek ik geregeld nieuwe bands, zoals laatst nog Car Seat Headrest. Dit lekker rammelende nummer zou over 40 jaar weleens net zo’n classic kunnen zijn als Smells Like Teen Spirit nu is. Of compleet vergeten."
#4 Dansnummer
Robert over dit nummer:
"Toen ik dit nummer een keer knalhard hoorde op de dansvloer van de oude Tivoli bij DJ Leroy Rey, heb ik een poging gedaan om de linkerbox in te kruipen om het geheim van deze genialiteit te achterhalen. Dat is gelukkig niet gelukt."
Kamperen in de supermarkt
Robert houdt zijn leven graag overzichtelijk. In het boek is te lezen hoe één van de hoofdpersonages droomt van een gevangenisleven: ‘Daar bleef ze even stilstaan en nadenken over hoe aangenaam het zou zijn om in de gevangenis te zitten, waar elke dag al je activiteiten volledig voor je waren ingevuld in plaats van dat je zelf wat van het leven moest maken.’
Is dit idee ook gebaseerd op eigen ervaringen?
“Ik kan me daar wel een beetje in vinden. Ik hou van een overzichtelijk leven en dat idee heb ik in dat stukje uitgewerkt. Ik vind het normale leven hartstikke interessant. Ik vind bijzondere dingen heel gewoon, en gewone dingen vind ik heel bijzonder. Daarom hoef ik ook nooit op vakantie. Ik vind rondlopen in de supermarkt veel bijzonderder dan een reis naar Thailand, hoewel ik daar nooit ben geweest. Het is een fascinerende omgeving, ik zou er wel willen kamperen.”
#5 Voor Nathalie’s gevangeniswens
Robert over dit nummer:
"Als ik de gedachtegang van het personage Nathalie uit mijn boek voortzet, wordt dat I’m Free van Soup Dragons. Heeft ook nog een relaxte ninetiesgroove, zodat de gin-tonic niet uit je glas hupst tijdens het dansen in je oranje gevangenispak."
#6 Vakantiegevoel voor wie niet van op vakantie gaan houdt
Robert over dit nummer:
"Ik houd niet van reizen, dus die schaarse keren dat ik op vakantie ben geweest in mijn leven had ik meestal We Gotta Get Out Of This Place van The Animals in mijn hoofd. Dat is zeg maar mijn versie van de Lambada."
Je houdt van overzicht, dus.
“Ja. Ik wil eigenlijk altijd met rust gelaten worden.”
Het is tekenend dat Van Eijden voor het schrijven van zijn eerste roman uitvoerig research heeft gedaan naar de bestseller-formule (was er niet) en de werkwijze van schrijvers. Een tip: de stekker uit het modem trekken. “Mobi uit, oordopjes in, en gaan!” Robert schrijft op een grote, ouderwetse bak van een computer en een toetsenbord uit 1999. Muziek luistert hij niet tijdens het schrijven, maar als er geen vocalen in zitten kan hij electro of klassiek nog net aan. “Het is eigenlijk net een kantoorbaan.”
#7 Tijdens het schrijven
Robert over dit nummer:
"Meestal luister ik geen muziek bij het schrijven, maar als er geen vocalen bij zitten kan ik electro of klassiek nog net aan. De Bach-bewerkingen van pianist Glenn Gould zijn razend populair bij schrijvers, wiskundigen en Hannibal Lecter."
BONUS! Het beste van de Utrechtse muziekscene volgens Robert van Eijden
Robert over dit nummer:
"Afkomstig van de beste (en tevens enige) gele LP die ik bezit, Dear Island van Bewilder, waar ook nog de gitarist van Bobby Kingsize in speelt. Hoog tijd dat er een tweede album komt, want deze is al drie jaar oud. Hup Maurits!"
