Legendarische Grandmaster Flash geeft oppervlakkig feestje Legendarische Grandmaster Flash geeft oppervlakkig feestje

Eind vorig jaar onthulde Spotify dat hiphop wereldwijd het meest gestreamde genre van dat jaar was. Dit was vooral te danken aan rappers als Drake en Kendrick Lamar. Rappers zijn dan ook de grote sterren van het genre, terwijl ook producers nu steeds belangrijker worden. In de jaren ’70 draaide hiphop echter nog in grote mate om de dj: het was de live-beleving waar zij voor zorgden die hiphop in eerste instantie op de kaart zette. Belangrijke namen hierin zijn DJ Kool Herc, Afrika Bambaataa en Grand Wizzard Theodore en heden ten dage allicht de bekendste: Grandmaster Flash. Dit komt voornamelijk dankzij de succes hit die hij had met The Message – hoewel hij daar zelf weinig aan heeft bijgedragen – en zijn vaardigheden en innovaties in het scratchen en het mixen van vinylplaten. Zaterdag 15 december gaf hij een show in FLUOR, als onderdeel van de visuele tour ‘Hip-hop, People, Places & Things’. Een tour die niet alleen zou draaien om ’s mans draaitafelvaardigheden, maar ook om de geschiedenis van hiphop. Grandmaster Flash lijkt daarbij de uitgewezen persoon om ons iets bij te brengen over de vroege begindagen van het genre.

1973 wordt vaak genoemd als het jaar dat het genre ontstond en zich voor een groot deel ontwikkelde op de huisfeestjes van DJ Kool Herc. In 1979 kwam echter pas het eerste in de studio opgenomen nummer uit, dat was Rapper’s Delight. Hoe die eerste periode van zo’n vijf jaar eruit zag, is daardoor lastiger inzichtelijk te maken. Grandmaster Flash was er in die tijd bij en een live-optreden van de man zou daarom een mooie gelegenheid zijn om die tijd weer te doen herleven, met de nummers die hij toen draaide, anekdotes van de man zelf en fraaie sfeerbeelden. Het optreden begint wat dat betreft goed. Allereerst is er een fijne opwarm-set door dj-duo Yes Yes Y’all Soundsystem, die een fraaie combinatie van bekende en minder bekende klassiekers draaien uit de vroegere jaren van de hiphop. Grandmaster Flash zelf heeft zijn optreden in vier delen opgedeeld, waarbij het eerste deel inderdaad bestaat uit funk- en ook rockplaten die hij in de jaren ’70 waarschijnlijk veel draaide. Zo komen legendarische platen als Apache van de Incredible Bongo Band en Give It Up or Turnit a Loose van James Brown (ook wel bekend als Clap Your Hands Stomp Your Feet) voorbij. Hierbij ligt vooral de nadruk op de zogenaamde ‘breaks’, zoals hij dit zelf ook uitlegt. Dit zijn de instrumentale gedeeltes die het meest uitnodigen tot meedansen en dat gebeurt dan ook volop.

Het tweede gedeelte (‘people’) draait om het tonen van respect aan overleden hiphopartiesten. Hierbij laat de diavoorstelling, die in het eerste gedeelte vooral platenhoezen toonde, een opeenvolging van foto’s zien van te vroeg overleden rappers en dj’s. Aangekomen bij de bekendere namen, draait Flash ook telkens een plaat van de betreffende artiest: zo komen klassiekers van Mobb Deep, 2Pac, A Tribe Called Quest en The Notorious B.I.G. langs. Het is uiteraard mooi om bij hen stil te staan, maar het resulteert wel in een wat standaard hiphopfeestje: Flash kiest wel heel erg de voor de hand liggende platen. Van iemand die aan het begin van zijn optreden ‘crate digging’ noemt als een belangrijk onderdeel van zijn professie, mag je toch iets interessantere keuzes verwachten.

Het derde onderdeel (‘places’) heeft betrekking op de verschillende wijken in New York City, en de artiesten die die wijken voortbrachten. Door op de achtergrond beelden van de wijken te projecteren, neemt hij je mee op een reis door de stad. Het idee is leuk, maar het blijft – alweer – allemaal nogal aan de oppervlakte. In de praktijk gaat Flash gewoon door met hiphopplaatjes draaien, terwijl je op de het scherm foto’s, waaronder vooral veel straatnaambordjes, van de betreffende wijken ziet. De man vertelt er bovendien nauwelijks iets bij. Als hij iets te zeggen heeft, is het de oproep om je handen in de lucht te steken of ‘hooo!’ te roepen, wat ietwat vermoeiend wordt als dit vrijwel elk nummer gebeurt. Een voorbeeld: we krijgen een foto van de Cotton Club te zien, maar waarom vond Flash het belangrijk om dit gebouw te laten zien? Wat is de relevantie van de Cotton Club voor hiphop? Heeft ‘ie er zelf nog verhalen over?

Het wordt het pijnlijkst duidelijk dat Flash voor de gemakkelijke weg kiest, in het laatste en langste gedeelte van de show. Hier is geen echt thema, maar draait de grootmeester simpelweg een mix van populaire disco-, funk-, soul- en hiphop-platen. De selectie is echter zo veilig dat je net zo goed naar een gemiddeld discofeestje in de stad had kunnen gaan. Billie Jean, Stayin’ Alive, That’s the Way (I Like It) en zelfs I Like to Move It: ze doen het prima op een feestje maar daar ga je toch niet voor naar de legendarische Grandmaster Flash? Uiteraard komt ook The Message nog voorbij, maar opvallend genoeg is dat wel het enige ‘eigen’ nummer van de hele avond. Gelukkig is de camera, die gedurende het hele concert boven de draaitafel hangt, wél van grote toegevoegde waarde. Om de zoveel tijd worden de beelden daarvan op het grote scherm geprojecteerd. Het zijn de hoogtepunten van de avond: je kunt de man letterlijk zien scratchen. Al met al had er veel meer in deze show gezeten. Als je ons door de geschiedenis van hiphop wil nemen, besteed er dan meer aandacht aan dan een gevoelsmatig snel in elkaar geflanste diavoorstelling te projecteren, en vertel er bovendien het een ander bij. Neem ons écht mee door het New York van de jaren ’70. Kies ook voor verdieping in de platenkeuze. Zeker op dat gebied ontsteeg Grandmaster Flash namelijk nauwelijks de gemiddelde feest-dj en dat is toch wel een beetje triest.