Op zijn vijftiende begint Jermain Bridgewater met rappen. Aanvankelijk in het Engels – geen probleem, hij is tweetalig opgevoed – maar vanaf 2005 maakt hij samen met Skafalau en KlaasVaak Nederlandstalige boombap onder de naam StropStrikkers. In die hoedanigheid breekt hij door en in de tien jaar die erop volgen is Jermain (artiestennaam: J.A.E.) zeer aanwezig in de Utrechtse hiphopscene. Na drie albums met StropStrikkers, een soloalbum en vele live-shows raakt hij ietwat uitgekeken op de scene: “Bij veel rapshows is het alleen maar de DJ en de MC. Gewoon een mic en een turntable. Dat is tof en het is de basis van hiphop; je hebt niet veel nodig om jezelf te kunnen laten zien. Maar elke keer dat ik naar shows ga, zie ik precies hetzelfde. Het inspireert mij niet meer.” Het is één van de redenen waarom de rapper het nu anders aan gaat pakken.
In Utrecht is hij een boegbeeld. De afgelopen tien jaar maakte hij zowel solo als met StropStrikkers furore. Maar J.A.E. wil zich verder ontwikkelen. Om zichzelf muzikaal te verdiepen en te verbreden, is hij in een ontwikkelingstraject bij De Coöperatie gestapt. Met rapper en cultureel ondernemer Manu van Kersbergen als coach en muzikale hulp van Rilan Ramhane (Rilan & the Bombardiers) en Misha van der Winkel (DJ PCM). Uiteindelijk doel: een internationale carrière onder zijn eigen naam: Jermain Bridgewater.
Utrechter in Haarlem
We treffen Jermain niet in Utrecht. Op het moment van spreken zijn Jermain, Rilan Ramhane en Misha van der Winkel een maand bezig in de Birdhouse studio van Rilan en Misha. Dat is ook de plek waar we hebben afgesproken met Jermain, Rilan, Misha en coach Manu van Kersbergen. Locatie: de Drijfriemenfabriek te Haarlem. Het is nog wat frisjes, maar op deze zonovergoten dag kunnen we het niet laten om buiten te gaan zitten. Tegenover ons zien we het oude gebouw waar ooit fietsonderdelen werden gemaakt en dat tegenwoordig een gemeentelijk monument én broedplaats van creativiteit is.
In Haarlem volgt Jermain een zogenaamd MASTER-traject. MASTER is een initiatief van het Utrechtse productieplatform De Coöperatie, waar artiesten een coachingstraject wordt aangeboden naar aanleiding van een ontwikkelingsvraag. Projectleider Douwe Esschendal is ook aanwezig bij het interview en benoemt in het kort de intenties: “Wij vinden het belangrijk om makers tijd en ruimte te bieden voor onderzoek. Dit bevordert naar onze mening de ontwikkeling van de maker en zijn authenticiteit.” Jermain heeft jaren terug al zo’n traject gevolgd om zijn stemgebruik en ademhaling bij optredens te verbeteren. Dit keer ambieert hij een verbreding én verdieping in muzikale zin. Bij de vraag wat de aanleiding is voor dit nieuwe traject komen we al snel uit bij zijn reizen.
De Coöperatie
De Coöperatie is een Utrechts productieplatform dat authentieke makers in muziek- en beeldcultuur stimuleert en creatieve ondernemers ondersteunt bij het zetten van de volgende stappen richting de markt.
Dat doen ze onder andere door de MASTER-trajecten, waarin artiesten een coachingstraject wordt aangeboden naar aanleiding van een ontwikkelingsvraag die ze hebben.
Daarnaast organiseren ze met No Man’s Land een jaarlijkse expert-meeting voor makers én de mensen die zich voor hen inzetten en met Club No Man’s Land een terugkerend avondprogramma voor de nieuwe generatie makers en managers.
Wake up call
De afgelopen jaren is Jermain veel van huis. Ook tijdens zijn reizen is hij volop met muziek bezig: hij geeft raplessen aan jongeren in Bosnië en werkt samen met lokale artiesten in muziek- en poëzieprojecten in Afrikaanse landen als Burkina Faso. Maar bovenal heeft hij een nieuw thuis gevonden in Gambia: “Daar ging ik eigenlijk naartoe om op te laden, even weg van mijn standaardleven. Gewoon iets totaal anders.” Jermain wordt met open armen ontvangen en het land heeft een haast spirituele uitwerking op hem: “Het was één groot déjà vu-moment.” Dat is niet zomaar. De rapper is weliswaar geboren op Aruba, evenals zijn ouders, maar zijn stamboom leidt terug naar een Caribisch eiland waarlangs slaven werden vervoerd. In Gambia neemt hij met rapper Afikana de track Mama Land Dream op. De respons is enorm: “Ik was in één keer bekend in dat dorp!” Alle lof zet hem aan het denken: “In Bosnië zeiden de jongeren tegen me: ‘Ik snap niet dat jij niet bekend bent. Eminem is bekend, waarom jij niet?’ Dat was wel een wake up call, en eigenlijk de doorslaggevende factor.”
Terug in Nederland neemt hij daarom contact op met De Coöperatie. Jermain: “Door die reizen is het mij duidelijk geworden. Ik heb een nieuwe ambitie gevonden, namelijk dat ik ook in het buitenland op wil treden en met Engelstalig werk bekend wil worden.” Er wordt contact opgenomen met mede-rapper Manu van Kersbergen. Manu was al snel enthousiast: “We zijn toen gaan nadenken over het proces en hoe we dat wilden invullen. Toen ik Jermains verhaal hoorde en het feit dat hij verdieping wilde opzoeken in het maken van muziek moest ik gelijk aan Misha en Rilan denken. Twee vrienden van me en collega’s met wie ik graag werk.”
De experimentele fase
Jermain heeft een hoop te vertellen over zijn reizen, ervaringen en ambities. Maar hoe zit het met de muziek waar ze nu mee bezig zijn? Wat kunnen we verwachten van dit traject? We kunnen maar weinig concreets lospeuteren uit de heren: er komt een EP, er komt een liveshow en de Afrikaanse muziek is als uitgangspunt genomen – verder blijft het behoorlijk in het vage. Jermain: “Ik kan nog niet zeggen hoe de sound wordt, we zijn nu in de experimentele fase. Ik weet alleen dat het uptempo moet zijn, want ik wil graag dat mensen bewegen tijdens mijn show. We proberen van alles uit. Zo hebben we vorige week een rock based track gemaakt en we hebben we ook met Fela Kuti-achtige ritmes gespeeld.”
Zijn stem zal Jermain anders gaan gebruiken: "Mijn stemgebruik is een belangrijke factor in dit project. Ik ben ritmisch erg sterk maar ik heb nog nooit muziek gemaakt waarbij ik echt met mijn stem bezig ben, met tonen, melodieën en akkoorden. Omdat ik wel al op die manier schreef, maar het dan bijvoorbeeld vals zong, was dat ook één van mijn vragen; ik wilde daar coaching in. En daar is Rilan perfect voor. Als ik iets voordoe, is hij mijn spiegel die laat zien hoe ik het beter kan doen. Misha en Rilan leren me allebei veel over muziek, over akkoorden en stemoefeningen bijvoorbeeld. Dus behalve dat we aan mijn EP en liveshow werken, werken we ook aan mijn skills."
Een nieuwe smaak
Het moge duidelijk zijn: Jermain Bridgewater smeedt zichzelf om tot een heel nieuwe artiest. En daar hoort een nieuwe artiestennaam bij: J.A.E. is verleden tijd! Manu opperde dat hij gewoon zijn eigen naam moet gebruiken: die klinkt ontzettend krachtig en heeft bovendien internationale allure. Een belangrijk aspect, want voor Jermain is de EP niet het eindpunt van het traject, maar vooral het beginpunt van een internationale carrière. Hij heeft al wilde plannen voor de liveshow waarmee hij door de wereld wil trekken: “Als ik naar oude shit kijk – zoals Afrika Bambaataa die in kostuum opkwam vanuit een spaceship, of de Up in Smoke tour van Dr. Dre waarbij hij een heel vet decor heeft en in low riders opkomt – dát is leuk om naar te kijken. Daarom denk ik nu ook na over wat ik nog meer kan doen bij mijn liveshow zodat het niet het cliché is dat we altijd al doen. Op een gegeven moment was ik namelijk tijdens mijn shows aan het nadenken. Ik wil tijdens mijn shows niet nadenken, ik wil in een roes zitten.”
Wanneer deze wilde plannen daadwerkelijk vorm gaan krijgen, is nog niet duidelijk. De mannen zijn nog volop zoekende en willen zeker nog tot de zomervakantie de tijd nemen om het experimentele proces zijn gang te laten gaan. Een proces waar Rilan en Misha ook volop van genieten. Misha: “Dit is voor ons ook leerzaam, je leert en groeit samen.” Rilan beaamt dit en komt uiteindelijk tot een fraai stukje beeldspraak om te beschrijven waar ze nou mee bezig zijn: “Wat we nu met Jermain aan het doen zijn, en waar Misha en ik elkaar heel erg in hebben gevonden, is een palet creëren van verschillende invloeden en dat proberen samen te brengen tot een nieuwe smaak. Het is net als koken: de ingrediënten zijn er al, maar van de mix kan je een nieuw gerecht maken. Dat proberen we nu met Jermain. We hebben de afgelopen tijd gekeken welke ingrediënten er in Jermain zitten en hoe we die kunnen combineren tot een fris gerecht.”