Het universum van I am Oak: een veilige plek om in te verdwalen

Thijs Kuijken over ontsnappen, dronken Brazilianen en zijn fascinatie voor de natuur

Tekst: Bram Hilkens / Foto's: Jerry van Vliet ,

Natuur kan eindeloos blijven fascineren. Er spreekt een soort eeuwigheid uit, een pure eigenheid die in de stad ontbreekt. Zo fascineert de natuur ook Thijs Kuijken: het brein achter folkband I am Oak. Wij spreken hem tussen de bossen en beken rond Oud-Amelisweerd waar de lucht frisser is en gesprekken dieper zijn. Een zelfde soort rustgevend isolement en tijdloosheid straalt uit de muziek van I am Oak en uit de albumcovers: vaak foto’s van de natuur, gefocust op een specifiek element, mens, dan wel dier, dan wel plant. Eén ding lijkt duidelijk: de held van het verhaal staat er alleen voor.

Thijs Kuijken: “Met I am Oak probeer ik min of meer een eigen universumpje te creëren, een veilige plek om in te verdwalen. Zodat je even ergens anders bent wanneer je de muziek luistert. Dat heb ik zelf in ieder geval wanneer ik de muziek maak. Misschien is het een soort vlucht, misschien is het een plek om persoonlijke problemen in op te kunnen bergen. Dan kan ik bijvoorbeeld een relatie of dingen waar ik tegenaan loop een plek geven, waarna ik weer kan groeien.”

De muziek van I am Oak stelt de natuur voor als basis van de mens; een bekende plek, waar wij deels van ontvreemd zijn. Daarom is het muzikale universum van I am Oak de natuur gelijkend, maar toch een wereld op zich. Paradijsvogels zijn eleganter, bomen dikker, de lucht blauwer. Als een boswandeling op een andere planeet. Kuijken schetst zich als een persoon die constante verademing nodig heeft om door te kunnen groeien. Toch woont hij nog steeds in Utrecht, in een appartementje aan de Amsterdamsestraatweg. Zijn woorden en muziek wekken echter de vraag op of een blokhut in het bos hem niet beter past. “Ik denk het niet,” vertelt hij. “Ik vind het net zo prettig om een uurtje door de stad te lopen, als door het bos. Natuur en stad zijn een beetje als dag en nacht: je hebt beide nodig om beide te kunnen appreciëren.”

Kuijkens fascinatie voor de natuur blijft echter de boventoon voeren, voornamelijk in zijn muziek. De verhouding tussen mens en natuur is dan ook een belangrijk en terugkerend thema in zijn muziek. “Natuur heeft zoveel metaforische kwaliteit en poëtische kracht. De luisteraar kan daar iets mee. In essentie zijn we natuurlijk extreem geëvolueerde dieren die dingen gecreëerd hebben en zich dingen eigen hebben gemaakt die in wezen vreemd voor ze zijn.” Een goed voorbeeld van de manier waarop Kuijken natuur in zijn muziek gebruikt is Oasem (2011), winnaar van de 3voor12 Awards in 2011. Het is een conceptalbum over een epische wandeling van horizon tot horizon, die zich ontvouwt tot een existentiële zoektocht. Nowhere or Tammensaari (2012) bevatte eenzelfde soort sentiment, maar had een wat zwaardere uitvoering. De nummers waren in dezelfde tijd en mindset geschreven. Zo ontstaat er samenhang binnen het nu al indrukwekkende oeuvre van I am Oak dat samen het opzichzelfstaande universum vormt.

Kuijken: “Met vaste elementen probeer ik alles aan elkaar te knopen. Met vergelijkbare titels, terugkerende riffjes en albumcovers wil ik allemaal verschillende delen creëren die samen een geheel vormen.” Een volgende stap in dat proces is het nieuwe album Our Blood dat vrijdag 26 februari uitkomt via Snowstar Records en diezelfde dag gepresenteerd wordt in EKKO. Our Blood is een eclectisch mengsel van eerdere en nieuwere I am Oak geluiden en legt daarmee de rode draad binnen I am Oak bloot. Kuijken: “Ik vind het wel cool om op een manier te werk te gaan waar alles aan elkaar bijdraagt. In dat opzicht voelt de nieuwe plaat, met name qua geluid, als het opmaken van de balans.”

Af en toe valt het gesprek stil, maar nooit op een vervelende manier. Kuijken oogt als een jongen waarmee je net zo goed mee kan praten, als stil mee kan zijn. Het contact voelt al snel persoonlijk. Dat vindt Kuijken dan ook belangrijk. “Het is prettig wanneer mensen na shows even een praatje komen maken en laten weten dat ze het mooi vonden. Dan sta je als artiest veel dichter bij je publiek en ben je beter bereikbaar.” Daarom beantwoordt Kuijken zijn mails ook het liefst zelf: “Laatst ontving ik een mail van vier Brazilianen, die tot vier uur ’s nachts mijn muziek aan het luisteren waren. Ze vonden dat mijn teksten leken op de gedichten van Braziliaanse poëet Manoel de Barros. Heel vleiend dat mensen in Brazilië mijn muziek luisteren en de tijd nemen om erover na te denken. Ik zag de gelijkenissen zelf inderdaad ook wel.”

Kuijken vertelt niet bijzonder graag over zichzelf - “zo interessant ben ik nu ook weer niet” - en zet ietwat gekke stemmetjes op bij termen als ‘existentiële zoektocht’ en ‘poëtische kracht’. Hij wil niet overkomen als een pretentieuze lul die zijn eigen ideeën of creaties boven die van een ander stelt. Toch schrijft hij zijn muziek liever in zijn eentje dan samen met bijvoorbeeld Geert van der Velde van the Black Atlantic, waarmee Kuijken de collaboratie Black Oak vormt. “Als ik met Geert schrijf, schrijven we echt samen. We zitten een beetje te ping-pongen. Dat was een heel ander proces dan ik gewend was en ook wel een beetje spannend. Je hebt toch meer vrijheid wanneer je alleen schrijft. Nu doe je concessies, maar daar komt dan wel weer iets nieuws uit wat we beiden nooit alleen hadden gekund. Natuurlijk zitten daar elementen uit ons allebei in – als twee universums die samen een nieuwe vormen. Dat is wel bijzonder natuurlijk.”

Na een wandeling van zo’n anderhalf uur pakt Kuijken weer de fiets, terug naar zijn appartementje aan de Amsterdamsestraatweg om mailtjes te beantwoorden, belastingpapieren in te vullen en ander kantoorwerk te verrichten. Terug naar de stad, waar we, hoewel aan de korte kant, even aan konden ontsnappen. Gelukkig hebben we altijd de muziek van I am Oak om wanneer we ook willen, te verdwalen in Thijs Kuijkens universum.

 

Te zien: I am Oak release-show, vrijdag 26 februari 2016 @ EKKO, Utrecht.