Muzikale ontdekkingsreis vanaf een luchtbedje

Uniek ligconcert Canto Ostinato in Spoorwegmuseum

Tekst: Arnold le Fèbre / Foto’s: Herre Vermeer ,

Het Canto Ostinato is één van de bekendste stukken uit de Nederlandse muziekgeschiedenis. De hypnotiserende pianocompositie klonk afgelopen weekend op een wel heel bijzondere plek: het Utrechtse Spoorwegmuseum. 3voor12/Utrecht legde een matje neer en beleefde dit ligconcert.

Naast me kruipt een vrouw onder haar dekentje, haar voeten zijn gehuld in dikke sokken met roze stippen. Even verderop neemt een jongen een ferme slok van zijn biertje, om zich vervolgens met een diepe zucht op zijn meegebrachte matje uit te strekken. Een jong stel pompt nog even snel een luchtbed op. De ondergaande zon omhult de geparkeerde treinstellen met een goudkleurige gloed.

Fotograaf Herre Vermeer en ondergetekende bevinden zich in de grote hal van het Utrechtse Spoorwegmuseum voor een bijzondere uitvoering van het Canto Ostinato van Simeon ten Holt (1923-2012). Om ons heen liggen mensen verspreid op het rangeerterrein. Het geroezemoes verstomt als Jeroen en Sandra van Veen naar hun piano’s lopen. Het pianoduo is in smetteloos wit gestoken. Ze maken een buiging, nemen het applaus in ontvangst en klimmen naar hun piano’s die op een verhoging zijn geplaatst.

De daaropvolgende anderhalf uur golven de hypnotiserende pianoklanken van het Canto Ostinato door het Spoorwegmuseum. Het stuk, geschreven tussen 1973 en 1976, bestaat uit 106 secties die de muzikanten naar eigen inzicht spelen en afwisselen, waarbij voortdurend de interactie met de ander wordt gezocht en de lengte van de Canto niet vaststaat. “Het verloop van het stuk staat vast”, aldus Jeroen van Veen, “maar niet hoe de muzikanten het exact invullen. Wij beslissen op het moment zelf wat we wel en niet spelen en hoe we het spelen.” 

Dat de Canto Ostinato populair is, blijkt wel uit het aantal uitvoeringen. Alleen al Jeroen en Sandra van Veen spelen het zo’n vijftig keer per jaar. En steevast voor uitverkochte zalen. Ook de editie in het Spoorwegmuseum was lange tijd van tevoren uitverkocht. En dat gold ook voor de extra ingelaste avondvoorstelling. Misschien is dat ook wel de reden dat de uitvoering exact anderhalf uur duurt – om elf uur staat de volgende voorstelling alweer op het programma. Niet dat dat te horen is trouwens; het Canto Ostinato sprankelt en pulseert en klinkt in deze tijden van Ludovico Einaudi, Joep Beving en Nils Frahm nog net zo fris als veertig jaar geleden.

Om ons heen staren mensen dromerig voor zich uit, vallen in slaap, maken selfies of lopen een rondje langs de oude NS-treinen. Als om half tien de laatste tonen wegsterven, blijft het zeker een minuut lang doodstil, waarna er een ovationeel applaus losbarst. Dit concert in het Spoorwegmuseum smaakt naar meer; de locatie is sfeervol en de akoestiek verrassend goed. Aan belangstelling in ieder geval geen gebrek.

Gezien: Canto Ostinato, zaterdag 9 april 2016 @ Spoorwegmuseum, Utrecht.