Stefan Breuer over zijn soloproject The World of Dust

Release van Bhava is einde van een cyclus

Tekst: Marc van der laan / Foto: Anneke Nieuwdorp ,

Bijna onopgemerkt door al het eindejaarsgeweld is er in december ook nog een klein en erg persoonlijk werkje verschenen: Bhava van The World of Dust, een boek plus cd. Waar een cd-release normaliter de start is van een cyclus, is in dit geval eerder sprake van een eind. Bhava is verschenen in een gelimiteerde oplage van honderd stuks en de muziek zal niet online te verkrijgen zijn. Tijdens de release zijn de nummers ook niet live gespeeld; in drie luistersessies konden bezoekers het album van begin tot eind beluisteren. Een goede aanleiding voor een gesprek met Stefan Breuer, de maker van Bhava, ook bekend als The Subhuman en onder andere bandlid in Lost Bear en I am Oak.

Elke week verschijnt er wel een uitnodiging voor een releaseshow in de mailbox van 3voor12/Utrecht. Een persoonlijke uitnodiging op je huisadres zie je bijna nooit. Dat was echter wat in november wel gebeurde, "een uitnodiging voor een bijzonder event: de release van Bhava, het debuut van The World of Dust." Uit de uitnodiging blijkt dat er van deze release geen liveshow komt en dat de muziek niet online verschijnt. Nieuwsgierig gemaakt meldden we ons op vrijdag 13 december in Tivoli’s Spiegelbar waar de voorbereidingen voor de Onafhankelijke labelmarkt en de 10 jaar Snowstar Anniversary in volle gang zijn. Daar worden we ontvangen door een enigszins gespannen Stefan Breuer, de geestelijk vader van Bhava.

Zo gauw het gezelschap van een man of veertien compleet is, neemt Breuer ons mee naar het binnenste van Tivoli om te eindigen in een doodlopende gang. Op de muren links en rechts hangen allemaal collages en aan het eind staat een tafel met daarop een aantal draadloze koptelefoons. Elke bezoeker krijgt er één uitgereikt en wordt een kleine ruimte aan de linkerkant van de gang binnengeleid waar relaxte banken, stoelen en zitzakken staan. Op een paar gedempte lichten na is de ruimte donker. Na een korte technische check en met de kennis dat de luistersessie veertig minuten duurt gaat de deur dicht. Als veertig minuten later de muziek stopt blijft het even stil. Is de sessie klaar? Mag je klappen? Wat nu? Al snel verschijnt het hoofd van Breuer – die de hele tijd buiten heeft gezeten - om de hoek. Enigszins verdwaasd zoeken we het kunstlicht weer op. Zo gauw de ogen gewend zijn en de in slaap gesuste hersens weer beginnen te werken, komen allerlei vragen naar boven. Vragen die alleen door de maker/organisator beantwoord kunnen worden. Wij hebben hem vijf onderwerpen meegegeven die, naast het project, ook iets zeggen over de persoon en muzikant zelf.

Collages
"Collages zijn een nieuwe liefde. In de afgelopen vijf jaar heb ik, terwijl ik aan de muziek voor Bhava werkte, veel nagedacht hoe ik er uiteindelijk een product van wilde maken. Het leek me tof een boek bij de muziek te maken maar ik had geen idee wat ik in dat boek moest zetten. Door het artwork van Robert Pollard (o.a. Guided By Voices, red.) kwam ik erachter dat ik van collages houd. Het leek ook iets te zijn waar je niet bijster veel verstand van 'kunst maken' voor hoefde te hebben. In de zomer van 2013 raakte ik volledig verslingerd aan het maken van collages. Ik werd heel rustig van avond na avond thuis op de bank boeken, tijdschriften en folders verknippen. Door aan een aantal mensen in mijn omgeving hun mening te vragen, kwam ik steeds een stapje verder. Het meest heb ik hierbij iets gehad aan mijn vrouw Anneke die als kunstenares een goed oog heeft en me ook praktische tips kon geven. Daarna had ik genoeg zelfvertrouwen om Bhava te maken. Uiteindelijk is het veel mooier uitgepakt dan ik hoopte of verwachtte. Niet alle collages vind ik even sterk, maar als geheel vind ik het een mooi document. Ik heb hierdoor ontdekt dat ik iets kan knutselen - ik durf het nog geen kunst te noemen - wat ik zelf ook mooi vind en dat ik het maken van collages vaak zelfs leuker vind dan muziek maken." 

Robert Pollard
"Pas in 2013 raakte ik volledig geobsedeerd door Robert Pollard. Ik heb vaker een fase gehad waarin ik alles van één artiest of band wilde hebben, bijvoorbeeld van Sebadoh, Ween, Eric's Trip, Weezer, Mount Eerie, Sparklehorse en Kevin Ayers. Het grote verschil met Uncle Bob is dat de verslaving veel langer duurt. Er is zoveel te ontdekken, te sparen en te beluisteren. Ik bewonder hem vooral omdat het meeste wat hij uitbrengt - en hij brengt VEEL uit - heel erg goed is. Zijn publiek is beperkt, maar dat weerhoudt hem er niet van zijn werk op zijn eigen manier uit te brengen. Dat de pers afhaakt en ook veel fans niet weten waar ze moeten beginnen maakt hem niet uit. Vanuit een innerlijke drang deelt hij zijn grootste talent met een select groepje mensen dat hier heel veel aan heeft en dat vind ik prachtig. Ook zie ik zijn platen als één groot oeuvre, een persoonlijke catalogus. Daar ben ik zelf het meest door geïnspireerd. Ik vind het terugkijken op en terugluisteren van mijn eigen opnames het leukste van muziek maken. Het is niet allemaal even goed en het is niet allemaal met de buitenwereld gedeeld, maar ik heb zelf alles wel als grote catalogus in mijn kast staan. Meer dan twintig cd's als The Subhuman, enkele met Lost Bear, I am Oak, Bart van der Lee, Grapes of Grain en vele andere waar ik op meespeel, en talloze oude demo's en gebrande projecten op cd-r. Ik vind het fijn dat ik alles wat ik doe op muzikaal gebied heb gedocumenteerd, zodat ik altijd ergens op kan terugkijken." 

Man op de achtergrond (bij o.a. Bart van der Lee en I am Oak)
"Ik heb er altijd van gehouden om op meerdere muzikale vlakken te opereren. De dingen die ik doe hebben allemaal hun eigen reden die ik als puzzelstukjes in het grotere plaatje schuif. Elk onderdeel heb ik nodig om goed te kunnen functioneren. In een soloproject, zoals nu The World of Dust, stop ik natuurlijk het meeste van mezelf. Bij Lost Bear houd ik, naast dat ik hier ook creativiteit in kwijt kan, erg van het kameraadschap en het rauwe en luide van de muziek. I am Oak levert me weer prachtige ervaringen op door bijzondere shows en ik ben graag in de nabijheid van Thijs' mooie liedjes. Ook speel ik mee in het bijzondere project van Anneke, Howart, waar ik meer heb leren improviseren en freaken met geluid. Zo nu en dan help ik mee met de productie en/of mixage van een album, eigenlijk altijd van vrienden: Bart van der Lee, The Secret Love Parade, Pino Plaza, I Am Oak, Misfit Mascottes en The Fire Harvest. En soms componeer ik iets voor een filmpje. De platen van Howart, Sven Agaath en de nieuwe Lost Bear staan in de planning. Ik ben ook wel eens benaderd door onbekenden voor een opnameklus, maar eigenlijk heb ik daar geen tijd voor. Omdat ik al die genoemde onderdelen nodig heb, kan ik me niet volledig op één ding storten. Ik ben nogal perfectionistisch en kom daar natuurlijk wel eens mee in de knoop. Je moet voortdurend keuzes maken. Dat verklaart wel waarom ik overal een beetje doorheen zweef, zonder me op één ding te focussen en daarmee op de voorgrond te treden. Ik houd van de achtergrond, omdat die me in staat stelt mijn brede interesse te behouden en het perfectionisme om het grotere plaatje in stand te houden." 

Het idee achter de luistersessie
"Ik heb voor een luistersessie als releaseshow gekozen, omdat ik vind dat de cd met het boek het eindproduct is. Ik heb er lang aan gewerkt om het te krijgen zoals het nu is. Alles op de plaat is er met een reden. Een live-optreden is al een project op zichzelf, waar je veel werk in moet stoppen om het te doen slagen. Ik wilde één duidelijk product presenteren, waar mensen hun volledige aandacht op kunnen richten. Daarbij wilde ik graag iets anders, niet het standaardtraject volgen. Het heeft heel bevrijdend gewerkt om rondom het project alles zelf te bedenken en in handen te houden. Hierdoor heb ik de kans gekregen om zo'n traject echt een keer anders in te vullen. Voor mij is het overigens heel logisch dat er een luistersessie zou komen, ik snap niet dat verder niemand dit doet. Je geeft mensen de kans weer eens een album van begin tot eind te luisteren - wat niet vaak meer gebeurt - in een setting die bij het album past. Het moet natuurlijk een totaalervaring zijn. Omdat ik weinig referenties had was het voor mij een spannend experiment. Wat als mensen niet meer veertig minuten kunnen stilzitten? Of onwel worden? Het ging uiteindelijk veel beter dan ik had verwacht. De reacties waren ook zeer positief. Het is natuurlijk leuk als dat wat je in je hoofd hebt bedacht ook blijkt te werken."

Sleuteltrack The Universe
"The Universe was vijf jaar geleden mijn afstudeerproject op de HKU, richting Compositie & Productie. Tijdens het schrijven van het stuk merkte ik voor het eerst dat het ook mogelijk was om langere liedjes te maken. Na mijn afstuderen ben ik begonnen aan Bhava, wat in eerste instantie een volledig nieuw project zou worden en waar alle stukken in elkaar zouden overlopen tot één groot geheel. Na een paar liedjes heb ik dat concept losgelaten, omdat ik dit soort regels in het algemeen snel zat ben. Uiteindelijk bleek The Universe heel goed bij de rest te passen en voelde Bhava na het toevoegen van dit stuk pas als volledig album. Hoewel niet alles in elkaar overloopt, vind ik nog steeds dat Bhava het beste werkt als het als één stuk wordt beluisterd. Met de ogen dicht, op de koptelefoon luisteren. Dan komt alles samen. Dan word ik echt naar een andere wereld getransporteerd om even tot rust te komen. Ik vergeet dan wel eens dat ik de muziek zelf heb gemaakt. Dat anderen ook dit soort ervaringen blijken te hebben bij het beluisteren, is heel veel waard voor me."

Bhava van The World of Dust (boek + cd) is op 13 december 2013 verschenen op Snowstar Records in een gelimiteerde uitgave van honderd stuks. Er zijn nog enkele exemplaren te krijgen via de site van Snowstar.