Bart van der Lee over zijn nieuwe plaat en Grote Levensvragen

"Eigenlijk ben ik een hele vrolijke jongen"

Tekst: Chantal van der Leest ,

Wie denkt dat 'Ballads for the Heathens or Dying' een plaat van een depressieve singer-songwriter is, heeft het mis. Bart van der Lee laat 3voor12/Utrecht zien dat er juist veel optimisme, troost en levenslust in zijn nieuwe album zit.

"Ik wil het eigenlijk niet over het geloof hebben", kondigt Van der Lee na mijn eerste vraag aan. "Want ik wil me er niet tegen af zetten of er negatief over doen." We zitten in cafe Olivier. Het is de keuze van Van der Lee, die stiekem wat moet grinniken om het feit dat dit een omgebouwde kerk is. "Kerken komen terug in mijn leven, maar dan op een positieve manier. De oefenruimte (ZIMIHC theater Stephanus, red.) was vroeger ook een kerk." Met pretoogjes bestelt hij een Duvel.

Maar het loslaten van het geloof speelt wel een rol op je plaat?
"Ja, klopt. Dat komt vooral naar voren in het nummer 'Waste of Life'. Mijn opa was heel gelovig en op zijn begrafenis werd daar heel waarderend over gesproken. Maar ik had daar helemaal niks mee. Het stuitte me toen ineens zo tegen de borst. Ik besefte toen dat ik niet mezelf kon zijn binnen het geloof en dat ik er afstand van moest nemen. En ik wilde ook niet meer oordelen over mensen, omdat zij niet geloofden. Zo van, ja leuk persoon, maarja, geen Christen dus hij gaat toch naar de hel. Dat voelde zo verkeerd. Ik heb niet het idee dat het leven gaat om zoveel mogelijk bijbelteksten uit je hoofd kennen."

Daar heb je nu andere ideeën over?
"In 'A Mother's Song' zing ik "look at all this damage done", dat gaat over wat moeders meegeven aan hun kinderen. Toen ik zelf een kind kreeg, ging ik daar ook over nadenken. De geboorte was echt het mooiste wat ik heb meegemaakt. Ik hang op dit moment vooral liefde aan en ik probeer te genieten van het hier en nu."

Was het lastig om zo'n andere weg in te slaan?
"Het hele proces duurde echt jaren. Steeds raakte ik weer wat verder van het geloof. De vorige plaat gaat daar eigenlijk ook over. Negen jaar geleden ging ik naar de Kunstacademie, en daar kwam ik studenten tegen die een hekel hebben aan christenen. Ik wist destijds helemaal niet dat er mensen waren die zo dachten."

"Maar uiteindelijk is zo’n stap ook best positief. Je kiest voor iets anders en je neemt afstand om jezelf te kunnen zijn. Muziek is hierin echt een uitlaatklep. Ik kan vrij en creatief zijn. Het hele album gaat dan ook wel over loslaten. Loslaten van het geloof, maar ook op andere vlakken. En liefhebben, zoals in 'Reign in my heart', dat je je hart niet verpandt aan een God, maar aan een vrouw. En dat je kan liefhebben zonder geloof."

Dus liefde is eigenlijk je nieuwe geloof?
"Nou, eigenlijk ben ik er nog steeds niet helemaal uit, waar ik dan in geloof. En eigenlijk maakt het ook niet uit, want we komen er toch nooit achter. Genieten, van alles wat je tegenkomt, ook van nare dingen, want die horen er ook bij. Zo gaat het nummer 'Drown in these arms' over drenkelingen. Het laat zien dat je nare dingen kunnen overkomen, maar dat dat niets zegt over wie je bent. Dat maakt niet dat je een zondig mens bent, of iets dergelijks. Ik heb het gebaseerd op een oude hymn van Horatio G. Spafford, 'It is well with my soul', dat gaat over vier verdronken dochters. De moed die uit dat lied spreekt, vond ik mooi."

Maar voor iemand die jubelend in het leven staat, klinkt je plaat toch wel erg somber.
"In onze maatschappij worden vervelende gebeurtenissen vaak weggestopt onder een laagje beschaving. Na mijn scheiding merkte ik dat mensen er niet met me over praatten. En dat soort verhalen kan ik met muziek juist vertellen. Maar het is eigenlijk maar een klein deel van wie ik ben. Ik hoef geen groot publiek te bereiken."

Toch deed je wel mee met De Beste Singer-Songwriter van Giel Beelen?
"Zullen we het daar ook niet over hebben? Weet je, ik was al bijna door alle screenings heen, voordat ik begreep dat het voor televisie was. Ik dacht aan een radio-wedstrijd. Ik heb zelf geen tv, maar ik heb ook nooit geweten wat voor krachtig medium dat is. In die maand bleken de verkopen van mijn cd ineens omhoog geschoten. Maar goed, ik ging niet door. Het programma vergelijkt een beetje appels met peren en ik snap wel dat ik niet zo interessant ben voor 3fm-publiek. Maar als ik met een optreden één iemand kan bereiken, troost kan bieden, dan is dat genoeg."

'Ballads for the Heathens or Dying' kwam 6 september uit bij label Snowstar. Bart van der Lee trapt zijn cd-release tour af in de spiegelbar in Tivoli op 10 oktober. Hierna doet hij onder andere Festyland, Paradiso en het Burgerweeshuis aan.


Te zien: Bart van der Lee, donderdag 10 oktober 2013 @ Tivoli Spiegelbar, Utrecht